Το “πρώτα η Αμερική” μετατρέπεται σε “πρώτα ο Τραμπ”

Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να πρωτοστατεί σε πολλές παγκόσμιες εξελίξεις, παρά το γεγονός ότι ήταν πρόεδρος που υποσχόταν ότι θα βάλει την Αμερική πρώτα.

Όπως γράφει ανάλυση του CNN, την Τρίτη (14/10), ο Τραμπ απείλησε ότι θα αφοπλίσει την Χαμάς αν δεν παραδώσει τα όπλα της στη Γάζα, προκαλώντας υποψίες για μια πιθανή στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ, ενώ διαφήμισε τη καταστροφή ενός ακόμα ταχύπλοου στη Βενεζουέλα, στο πλαίσιο του αμφισβητούμενου νομικά πολέμου του κατά των καρτέλ ναρκωτικών.

Και ενώ η αμερικανική κυβέρνηση βρίσκεται εν μέσω ενός shutdown, που όπως ισχυρίζεται τον ανάγκασε να απολύσει εκατοντάδες ομοσπονδιακούς υπαλλήλους λόγω έλλειψης χρημάτων, ο Τραμπ υποσχέθηκε οικονομική βοήθεια 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Αργεντινή — αλλά μόνο αν οι ψηφοφόροι στη χώρα ενισχύσουν τον προεδρικό φίλο του, Χαβιέ Μιλέι, ο οποίος πλήττεται από σκάνδαλα.

Ο Τραμπ αναφέρθηκε δημόσια στην επιθυμία της Ουκρανίας να παραλάβει πυραύλους Τόμαχοκ, οι οποίοι θα μπορούσαν να πλήξουν τη Ρωσία, κάτι που ενδεχομένως θα προκαλέσει άμεση σύγκρουση με τη Μόσχα — μια προοπτική που ο ίδιος είχε πει ότι θα αποφύγει, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για το 2024. Παρ’ όλα αυτά, αυτή η απειλή θα μπορούσε να ενισχύσει το φθαρμένο κύρος του, ενόψει των ειρωνικών σχολίων του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, για τις ειρηνιστικές του προσπάθειες.

Η νέα επιθυμία του Τραμπ για παγκόσμιες εμπλοκές ίσως εκπλήξει τους ψηφοφόρους του MAGA, οι οποίοι πίστευαν ότι ο πρόεδρος σκοπεύει να επικεντρωθεί μόνο στις εγχώριες υποθέσεις.

Ο Τραμπ, που έγινε το πρόσωπο των ημερών, μετά την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και επιστροφής ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, δεν δίστασε να επαναφέρει παλιές έχθρες σε ζωντανή μετάδοση. Ο ίδιος, όχι μόνο προχώρησε σε αμέτρητα ασήμαντα σχόλια, αλλά προέβαλε τις απόψεις του για τον κόσμο, καθώς μίλησε για τη Μέση Ανατολή, τη Βενεζουέλα, το Δυτικό Ημισφαίριο και την Ουκρανία, με τρόπους που είναι αντίθετοι με την παραδοσιακή αμερικανική εξωτερική πολιτική, τις προσδοκίες του MAGA και μερικές φορές ακόμη και με το αμερικανικό δίκαιο.

Ο Τραμπ δεν είναι υποστηρικτής της απομόνωσης

Ένα από τα προβλήματα με τη χρήση της φράσης «Η Αμερική πρώτα» από τον Τραμπ, είναι ότι προκαλεί συνειρμούς με την Ακροδεξιά επιτροπή της δεκαετίας του 1930, η οποία αντιτάχθηκε στην είσοδο των ΗΠΑ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στον αγώνα κατά του Ναζισμού.

Ωστόσο, θα ήταν πιο ακριβές να περιγραφεί ο Τραμπ ως αντίπαλο του διεθνισμού, παρά ως υποστηρικτή του απομονωτισμού. Όσο περνάει ο καιρός, απολαμβάνει όλο και περισσότερο την εφαρμογή της αμερικανικής ισχύος στη διεθνή σκηνή. Η αλλεργία του για τους χερσαίους πολέμους, όπως αυτοί στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, για παράδειγμα, δεν τον εμπόδισε να εξαπολύσει σφοδρούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, που τον έκαναν να φανεί σκληρός.

Ο Τραμπ συχνά δανείζεται στοιχεία από διάφορες τάσεις της εθνικής ασφάλειας τουνΡεπουμπλικανικού Κόμματος, που υπάρχουν μέσα στην κυβέρνηση του. Κάποιες φορές ταυτίζεται με τα «γεράκια», όπως ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο. Άλλες φορές, ακολουθεί την πολιτική του υπουργού Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, που εστιάζει στην πολιτική κατά της  «woke» ατζένας. Σε ο,τι  αφορά τους εμπορικούς πολέμους, συνεργάζεται με αντιπαγκοσμιοποιητές όπως ο ειδικός σε θέματα εμπορίου, Πίτερ Ναβάρο. Ωστόσο, η στροφή του Τραμπ στη Μέση Ανατολή θυμίσε την κληρονομιά ενός υπερ-παραδοσιακού Ατλαντιστή του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, του Προέδρου Τζορτζ Χ.Γ. Μπους.

Ο απρόβλεπτος Τραμπ είναι αδύνατο να προσδιοριστεί ιδεολογικά. Και η αυταρχική του προσωπικότητα σημαίνει ότι η εξωτερική του πολιτική συχνά δεν είναι πιο περίπλοκη από μια άγρια επιθυμία να ασκήσει την εξουσία του πάνω σε όποιον βρίσκεται απέναντί του.

«Το σχέδιό μας θα βάλει την Αμερική πρώτα. Αυτό θα είναι το δόγμα μας, όχι η παγκοσμιοποίηση. Όσο θα καθοδηγούμαστε από πολιτικούς που δεν θα βάζουν την Αμερική πρώτα, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι άλλες χώρες δεν θα σέβονται την Αμερική», είχε πει ο Τραμπ στην ομιλία του στη Σύνοδο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος το 2016 στο Κλίβελαντ.

Ανέπτυξε τις απόψεις του στην πρώτη του ομιλία στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ έναν χρόνο αργότερα, υποσχόμενος ότι οι ΗΠΑ θα επιδείξουν τη δύναμη του εθνικού κράτους, παρά να δουλέψουν μέσω διεθνών οργανισμών και παραδοσιακών συμμαχιών. «Ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, πάντα θα βάζω την Αμερική πρώτα, ακριβώς όπως εσείς, οι ηγέτες των χωρών σας, πάντα θα βάζετε και πρέπει πάντα να βάζετε τις χώρες σας πρώτα», είχε πει.

Στη δεύτερη θητεία του, ενώ καταρρίπτει συνταγματικούς και νομικούς περιορισμούς στο εσωτερικό της χώρας, προσθέτει μια νέα διάσταση στην εξωτερική του πολιτική — επιδιώκοντας να εξασφαλίσει προσωπικό κύρος, την κληρονομιά του, ένα Νόμπελ Ειρήνης και μια θέση ανάμεσα στους πιο ισχυρούς ηγέτες του κόσμου.

Κάποιες φορές, φαίνεται ότι το «Πρώτα η Αμερική» έχει μετατραπεί σε «Πρώτα ο Τραμπ».

Ο πρόεδρος βλέπει τον κόσμο με τα μάτια ενός επιχειρηματία, αναζητώντας συμφωνίες και οικονομικές ευκαιρίες για τις ΗΠΑ και ενίοτε για την οικογενειακή του αυτοκρατορία. Η προσέγγισή του για τη Γάζα είναι εξίσου αναπτυξιακή όσο και ανθρωπιστική. Η κινητήριος δύναμη πίσω από μερικούς από τους υπερβολικά διαφημισμένους ισχυρισμούς του ότι έβαλε τέλος σε πολλούς πολέμους — κάποιους που δεν ήταν καν σε πλήρη εξέλιξη — είναι το οικονομικό όφελος και η πρόσβαση σε βασικά μέταλλα και σπάνιες γαίες, για τα οποία η Κίνα έχει αυτή τη στιγμή το μονοπώλιο.

Ταυτόχρονα, ο Τραμπ και ο αντιπρόεδρός του, Τζ.Δ. Βανς, προσπαθούν να προωθήσουν τον παγκόσμιο λαϊκισμό, ακόμα και αν αυτό σημαίνει την υπονόμευση κεντριστών κυβερνήσεων, όπως αυτές στη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, των οποίων τους ηγέτες φαίνεται να εκτιμά.

Πώς οι πολιτικές του Τραμπ ταιριάζουν στο σχέδιό του

Ο επίσημος λόγος για την προσφορά βοήθειας του Τραμπ στην Αργεντινή είναι ότι η οικονομία της καταρρέει και ενδέχεται η επίδρασή της να αναστατώσει τη Νότια Αμερική και να επεκταθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό μπορεί να είναι αληθές. Ωστόσο, ο Τραμπ και ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσετ, δεν προσπάθησαν να κρύψουν το πραγματικό τους κίνητρο: να βοηθήσουν έναν δεξιό σύμμαχο.

«Είναι MAGA μέχρι το τέλος. Είναι το “Κάντε την Αργεντινή Υπέροχη Ξανά“», είπε ο Τραμπ, ενώ φιλοξενούσε τον Μιλέι στον Λευκό Οίκο. Ο Αργεντίνος ηγέτης είναι επίσης παλιός επισκέπτης του Mar-a-Lago. «Αν κερδίσει, θα μείνουμε μαζί του», είπε ο Τραμπ. «Και αν δεν κερδίσει, φεύγουμε».

Υπό κανονικές συνθήκες, η προκλητική προσφορά δισεκατομμυρίων δολαρίων από τα χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων για να προσπαθήσει ο Τραμπ να δωροδοκήσει τους ψηφοφόρους στις μεσοπρόθεσμες εκλογές της Αργεντινής θα προκαλούσε ένα μεγάλο σκάνδαλο. Θυμίζει την απειλή του Τραμπ να συνδέσει τη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία με την απαίτηση για άνοιγμα έρευνας για τον Μπάιντεν, κάτι που τον οδήγησε σε παραπομπή.

Ο Τραμπ αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει την φαινομενική αντίφαση μεταξύ της φιλοσοφίας του MAGA και της διάσωσης μιας ξένης χώρας όταν δημοσιογράφος του ζήτησε στη συνάντηση με τον Μιλέι: «Πώς συνάδει αυτό το σχέδιο διάσωσης της Αργεντινής με την πολιτική “Πρώτα η Αμερική;”» Η αμήχανη απάντησή του δεν αναγνώρισε κανέναν άλλο λόγο παρά την προσφορά ενός πολιτικού ρουσφετιού.

Ωστόσο, η πρωτοβουλία για την Αργεντινή εντάσσεται σε μια ευρύτερη προτεραιότητα του Τραμπ — έναν παγκόσμιο αγώνα για επιρροή, οικονομική πρωτοκαθεδρία και εξουσία ενάντια στην Κίνα, η οποία ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ για την πρόσβαση σε λιθίου και χαλκό στην Αργεντινή και πρόσφατα υπονόμευσε τους Αμερικανούς αγρότες αγοράζοντας σόγια από την Αργεντινή.

Η επιτυχία του Τραμπ στην επιστροφή των Ισραηλινών ομήρων και στην κατάπαυση του πυρός στη Γάζα αποτελεί μια πιο παραδοσιακή επιτυχία εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι πρόεδροι των ΗΠΑ μεσολαβούν για την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση, κυρίως χωρίς επιτυχία, εδώ και δεκαετίες.

Ωστόσο, η πρωτοβουλία αυτή ενδέχεται να συγκρουστεί με τις αρχές του MAGA αν οι αμερικανικές δυνάμεις εμπλακούν στη Γάζα. Ο Τραμπ προειδοποίησε την Τρίτη ότι αν η Χαμάς δεν καταθέσει τα όπλα της «θα τους αφοπλίσουμε». Δεν διευκρίνισε πώς. Ωστόσο, μέχρι την ίδρυση ενός διεθνούς στρατιωτικού σώματος για τη Λωρίδα της Γάζας που υποσχέθηκε στο σχέδιο ειρήνης των 20 σημείων του, το σχόλιό του θα προκαλέσει εικασίες για μια πιο βαθιά εμπλοκή από την αποστολή συντονισμού και λογιστικής που αναμένονται από το προσωπικό των ΗΠΑ στο Ισραήλ. Η εμπλοκή των ΗΠΑ θα εγείρει ανησυχίες μεταξύ των υποστηρικτών του Τραμπ για τις πιθανές αμμοπαγίδες της Μέσης Ανατολής που βοήθησαν στην καλλιέργεια του πολιτικού του κινήματος εξ αρχής.

«Τα πάντα είναι πιθανά με (τον Τραμπ)», είπε ο Άντριου Μίλερ, πρώην αναπληρωτής υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα Ισραηλινο-Παλαιστινιακής Πολιτικής στην κυβέρνηση Μπάιντεν.

«Αλλά ένα από τα κεντρικά σημεία πάνω στα οποία έχει εκστρατεύσει από την αρχή της πολιτικής του πορείας είναι το να μείνει έξω από τους πολέμους της Μέσης Ανατολής», είπε ο Μίλερ στο «CNN News Central». «Αν καταλήξουμε σε ένα σενάριο με σημαντική αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Γάζα, από όλα τα μέρη, νομίζω ότι αυτό θα δοκιμάσει την υποστήριξή του από τη βάση του».