Γιατί ο χρυσός και οι μετοχές κάνουν πάρτι μαζί

Ο αρθρογράφος είναι διευθυντής της Rockefeller International. Το τελευταίο του βιβλίου είναι το “What Went Wrong With Capitalism”. 

Μια παράξενη ανατροπή συμβαίνει στις παγκόσμιες αγορές. Ο χρυσός γιορτάζει σαν να είναι το 1979, και οι μετοχές γιορτάζουν σαν να είναι το 1999. Αλλά αυτές οι δύο εποχές δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές, η πρώτη χαρακτηρίστηκε από τον αχαλίνωτο πληθωρισμό και την γεωπολιτική αναταραχή, η δεύτερη από τη μανία των dotcom* και τη σχετική ηρεμία.

Οι περισσότεροι αναλυτές πιστεύουν ότι ο χρυσός εκτοξεύεται εν μέσω μιας νέας έκρηξης στις μετοχές, επειδή οι επενδυτές θέλουν να προστατευθούν από την αυξανόμενη αβεβαιότητα στην πολιτική σκηνή, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ.

Αυτή η θεωρία, ωστόσο, υπονοεί ότι οι παγκόσμιοι επενδυτές έχουν μια εξαιρετική ανοχή στη γνωστική ασυμφωνία, αποδεχόμενοι πλήρως την αισιοδοξία για τις αμερικανικές μετοχές που προωθείται από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και την προσοχή που εστιάζει στον χρυσό.

Αυτό φαντάζει ως μια παράξενη επιλογή, γιατί να προστατευτεί κανείς με κατοχή χρυσού σε μια εποχή που οι πιο άμεσες μορφές προστασίας (όπως το να επενδύσει κανείς σε δικαιώματα πώλησης – put options*) είναι συγκριτικά φθηνότερες;

Νομίζω ότι υπάρχει μια άλλη εξήγηση για το ντουέτο του ράλι χρυσού – μετοχών: η τεράστια ρευστότητα. Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες διοχέτευσαν τρισεκατομμύρια δολάρια προς τόνωση της οικονομίας κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την πανδημία.

Μεγάλο μέρος αυτής της ρευστότητας εξακολουθεί να κυκλοφορεί συστημικά και συνεχίζει να οδηγεί την ορμή του εμπορίου σε πολλά περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών και του χρυσού. Στο πίσω μέρος όλου αυτού, το ποσό που κατέχουν οι Αμερικανοί σε αμοιβαία κεφάλαια της αγοράς χρήματος εκτοξεύτηκε μετά την πανδημία και τώρα ανέρχεται σε 7,5 τρισεκατομμύρια δολάρια, ή πάνω από 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια πάνω από τη μακροπρόθεσμη τάση.

Ενώ η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) λέει ότι η πολιτική της είναι «ήπια περιοριστική», η αλήθεια είναι ότι τα ονομαστικά επιτόκια παραμένουν κάτω από τον ρυθμό ανάπτυξης του ονομαστικού ΑΕΠ, κάτι που διατηρεί τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες χαλαρές.

Οι κυβερνήσεις κάνουν το καθήκον τους, με επικεφαλής τις ΗΠΑ, που έχουν το υψηλότερο έλλειμμα στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η άλλη όψη ενός τεράστιου ελλείμματος είναι ένα τεράστιο πλεόνασμα του ιδιωτικού τομέα (όπως δείχνει η εξίσωση Kalecki-Levy).

Η ρευστότητα είναι επίσης αποτέλεσμα της όρεξης των ανθρώπων για ανάληψη κινδύνου. Όσο πιο σίγουροι αισθάνονται για την ανοδική πορεία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, τόσο περισσότερα χρήματα είναι διατεθειμένοι να διοχετεύσουν στις αγορές. Τα νοικοκυριά στις ΗΠΑ έχουν αυξήσει την έκθεσή τους σε μετοχές και άλλα επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία τα τελευταία χρόνια, ενθαρρυμένα από ένα ενιαίο μέτωπο κυβέρνησης – κεντρικής τράπεζας για την προστασία των αγορών.

Οι επενδυτές έχουν εκπαιδευτεί να περιμένουν διάσωση από το κράτος με την παραμικρή ένδειξη προβλήματος. Μειώνοντας απότομα το ασφάλιστρο κινδύνου, η κρατική στήριξη ουσιαστικά ανοίγει τις πύλες της ρευστότητας. Για τους επενδυτές, η πτωτική τάση φαίνεται προστατευμένη και η ανοδική τάση απεριόριστη.

Η υπερ-χρηματοοικονομικοποίηση ενισχύει επίσης τη ρευστότητα. Η διάδοση νέων εφαρμογών συναλλαγών και εξωφρενικών,  σε μεγάλο βαθμό χωρίς προμήθεια, επενδυτικών μέσων διευκολύνει πολύ τον οποιονδήποτε, ώστε να αγοράσει χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, διοχετεύοντας ρευστότητα σε πολλαπλές γωνιές της αγοράς.

Η έξαρση της ρευστότητας εξηγεί τη νέα σύνδεση μεταξύ του χρυσού και των τιμών των μετοχών. Ιστορικά, η συσχέτιση μεταξύ τους ήταν μηδενική. Κατά τον “πυρετό” του χρυσού της δεκαετίας του 1970, οι μετοχές ήταν αβέβαιη επένδυση. Κατά την άνθηση των μετοχών της δεκαετίας του 1990, οι τιμές του χρυσού έπεφταν. Τώρα αυξάνονται μαζί με μια παλίρροια ρευστότητας.

Εδώ και καιρό υποστηρίζω την αγορά χρυσού, ιδιαίτερα μετά το 2022, όταν οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν το δολάριο ως όπλο με τις κυρώσεις τους στη Ρωσία και οι ξένες κεντρικές τράπεζες άρχισαν να αγοράζουν χρυσό ως εναλλακτική λύση. Τώρα ανησυχώ γιατί δεν υπάρχει καλή ιστορία που να μην μπορεί να χαλάσει με πάρα πολλά χρήματα.

Το κέντρο της αγοραστικής δράσης έχει μετακινηθεί από τις κεντρικές τράπεζες στα ETF (διαπραγματεύσιμο αμοιβαίο κεφάλαιο) χρυσού. Το μερίδιο των χρηματιστηριακών αμοιβαίων κεφαλαίων που διαπραγματεύονται σε χρηματιστήριο στη ζήτηση χρυσού, έχει αυξηθεί εννέα φορές φέτος και φτάνει σχεδόν στο 20%. Το τρίτο τρίμηνο κατέγραψε τις υψηλότερες ροές ETFs στον χρυσό.

Οι κυρίαρχες επεξηγήσεις για το πάρτι που στήνεται ανάμεσα σε AI και χρυσό αγνοούν άλλες τιμές της αγοράς. Για παράδειγμα, η ιδέα ότι ο χρυσός αυξάνεται από τον φόβο της «υποτίμησης του δολαρίου» έχει νόημα μακροπρόθεσμα, αλλά δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί έχει την καλύτερη χρονιά του από το 1979. Το δολάριο παραμένει σταθερό τους τελευταίους μήνες, ενώ ο χρυσός βρέθηκε σε εκρηκτική άνοδο.

Στην πραγματικότητα, πολλά περιουσιακά στοιχεία δεν αντικατοπτρίζουν τους φόβους της δεκαετίας του 1970, συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού. Εάν ο πληθωρισμός προκαλεί ανησυχία, αυτό θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων και στα κλασικά μέτρα αντιστάθμισης του πληθωρισμού – όπως τα προστατευμένα από τον πληθωρισμό ομόλογα του Δημοσίου. Αυτό δεν συμβαίνει. Σήματα από την αγορά ομολόγων υποδηλώνουν ότι οι επενδυτές αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει κάτω από το 2,5% μακροπρόθεσμα.

Εν τω μεταξύ, τα εμπορεύματα που δεν αποτελούν τυπικά αντισταθμιστικά εμπορεύματα, όπως το ασήμι και η πλατίνα, βρίσκονται επίσης σε άνοδο. Τα περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου που είναι ουσιαστικά το αντίθετο των ασφαλών αντισταθμιστικών εμπορευμάτων, έχουν επίσης αυξηθεί απότομα. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μοχλευμένα ETF, μη κερδοφόρες τεχνολογικές μετοχές και τιμές ομολόγων εταιρειών χαμηλής ποιότητας.

Η Fed δεν παρακολουθεί την πληθωριστική αύξηση των περιουσιακών στοιχείων. Αλλά αν ο παραδοσιακός πληθωρισμός τιμών καταναλωτή επιταχυνθεί περαιτέρω και η κεντρική τράπεζα αναγκαστεί να αυστηροποιήσει την πολιτική της, η κατάσταση θα καταλήξει σε μια δυσάρεστη έκπληξη για πολλούς.

Οι επενδυτές που αγόρασαν το κίτρινο μέταλλο ως αντιστάθμισμα θα διαπιστώσουν ότι ήταν οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό, καθώς ο χρυσός θα υποχωρεί μαζί με τις μετοχές της τεχνητής νοημοσύνης.

*Η φούσκα dot-com ήταν μια φούσκα στο χρηματιστήριο στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η περίοδος συνέπεσε με τη μαζική ανάπτυξη του διαδικτύου, τον πολλαπλασιασμό των διαθέσιμων κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου και την ταχεία αύξηση των αποτιμήσεων σε νέες νεοφυείς επιχειρήσεις. Τότε, νεοσύστατες εταιρείες του διαδικτύου χρειαζόταν απλά να προσθέσουν το dot-com στο τέλος του ονόματός  τους για να αποκτήσουν αστρονομικές αποτιμήσεις, ακόμα και εάν δεν είχαν καν ένα business plan.

*Τo put option είναι ένα δικαίωμα προαίρεσης που παρέχει δικαίωμα πώλησης ενός υποκείμενου τίτλου σε μία συγκεκριμένη μελλοντική στιγμή και για προκαθορισμένη τιμή.