Στο μέλλον θα γελάνε μαζί μας

Τι εικόνα έχετε για την Ελλάδα του 1925; Θολή, υποθέτω. Ε, δεν ήταν και η καλύτερη. Τρία χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η χώρα ήταν βυθισμένη σε κρίση θεσμών, ενώ ο εθνικός διχασμός έδινε τον τόνο στα πολιτικά πράγματα.

Το 1925 η Ελλάδα ήταν μια Δημοκρατία κατ’ όνομα. Μια χώρα κουρασμένη, πληγωμένη, που αναζητούσε ταυτότητα μετά από ήττες, προσφυγιά και πολιτικούς κύκλους λυσσαλέας αντιπαράθεσης. Και τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς ο Θεόδωρος Πάγκαλος έκανε πραξικόπημα για να μπει «μία τάξη στον τόπο». Μετά έβγαλε τη Χωροφυλακή στους δρόμους να μετράει το μήκος της γυναικείας φούστας.

Βλέποντας από το μπαλκόνι που στεκόμαστε σήμερα την Ελλάδα του 1925, αντικρίζουμε μία χώρα σε πλήρη σύγχυση. Οι πολιτικοί κυκλοφορούσαν με λυμένο το ζωνάρι, σχεδόν παντού ξεπηδούσαν εστίες ανωμαλίας, ενώ η κοινωνία εστίαζε σε όσα τη δίχαζαν, αδυνατώντας να ομονοήσει ακόμα και για τα αυτονόητα.

Ναι, με αφαιρετική διάθεση μπορούμε να βρούμε κοινά στοιχεία ανάμεσα στο τότε και στο σήμερα. Πολιτική ένταση και κοινωνικές συγκρούσεις στα απόνερα χρεοκοπίας και εθνικής τραγωδίας, μέσα σε ένα κόσμο που αλλάζει με συγκλονιστικό τρόπο, ενώ η μυρωδιά από το μέλλον φέρνει πολεμικά αποκαΐδια.

Κανένας μας δεν θα είναι εδώ σε εκατό χρόνια, όμως στοιχηματίζω ότι κάπως έτσι θα μας βλέπουν από εκεί μακριά. Και είναι εξαιρετικά πιθανό να γελάνε μαζί μας, αν δεν μας αναθεματίζουν. Αλλωστε το 2114 θα έχουν ξεμπλέξει με το Υπερταμείο και το τρίτο μνημόνιο.

Θα ανατρέχουν, λοιπόν, στη συζήτηση για τον Αγνωστο Στρατιώτη και θα την αντιμετωπίζουν ως μία τρύπα στο νερό, μέσα σε μία λίμνη γελοιότητας. Θα παρατηρήσουν ότι έγινε μία συζήτηση με καθυστέρηση ενενήντα ετών και μάλιστα χωρίς κανένα λόγο και νόημα. Είναι σαν να αποφασίζει η κυβέρνηση να ψηφίσει τροπολογία για την κίνηση των οχημάτων στα δεξιά του δρόμου επειδή κάποιος μπήκε κόντρα ρεύμα στην εθνική οδό.

Και θα καταλάβουν, μετά από εκατό χρόνια, ότι στον καιρό μας κάναμε τις σκιές να μοιάζουν σαν τέρατα στον τοίχο, μόνο και μόνο για να αποφύγουμε τα πραγματικά μεγάλα και ακανθώδη. Σε δέκα χρόνια από σήμερα ο κόσμος θα είναι τόσο διαφορετικός, ώστε τώρα δεν θα μπορούσαμε να τον αναγνωρίσουμε. Είναι πιθανό να βρισκόμαστε στο μέσο πολεμικής περιπέτειας με τεράστιες διαστάσεις, η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει αναμορφώσει το εργασιακό περιβάλλον, η κινητικότητα των μεταναστών θα ασκεί μεγαλύτερη πίεση, ενώ το Δημογραφικό θα λυγίζει τη χώρα.

Δεν έχει καμία πρακτική σημασία, αλλά φοβάμαι ότι το συλλογικό ιστορικό αποτύπωμα μας θα θυμίζει emoji που πιάνει το κεφάλι του από απελπισία. Και ενώ συζητάμε για μνήμη, αγώνες και αξίες, στο μέλλον θα δείχνουμε μικροί και αστείοι. Θέλετε να πούμε ότι φταίει ο Μητσοτάκης; Κανένα πρόβλημα. Ομως σε αυτό το καράβι, είμαστε όλοι μας μέσα.