Αποκλεισμός μαθητή από τη σημαία της 28ης Οκτωβρίου: Μια οφειλόμενη απάντηση

Την περασμένη Παρασκευή (24/10), οι γονείς ενός μαθητή της ΣΤ΄ τάξης που φοιτά σε Δημοτικό Σχολείο της Αθήνας, ο οποίος βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, μίλησαν στο NEWS 24/7 για τον αποκλεισμό του παιδιού τους από τη σημαία της 28ης Οκτωβρίου. Το περιστατικό προκάλεσε έντονες κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις.

Πιο συγκεκριμένα, στις 15 Οκτωβρίου 2025 πραγματοποιήθηκε στο συγκεκριμένο σχολείο κλήρωση για τον σημαιοφόρο της 28ης Οκτωβρίου, παρουσία του Διευθυντή, της δασκάλας και της γυμνάστριας της τάξης. Ο μαθητής είχε αρχικά κληρωθεί για να κρατήσει τη σημαία, αλλά λίγες ώρες αργότερα κλήθηκε από τον διευθυντή του σχολείου και ενημερώθηκε ότι η διαδικασία θα επαναληφθεί λόγω ενός “λάθους” στην κλήρωση.

Η ξαφνική αυτή αλλαγή, σε συνδυασμό με την ενημέρωση του ανήλικου χωρίς παρουσία ενήλικα υποστήριξης, προκάλεσε έντονη ψυχολογική φόρτιση στο παιδί, το οποίο, επιστρέφοντας στο σπίτι, μετέφερε στην οικογένειά του όσα είχαν συμβεί.

Οι γονείς, αφού επικοινώνησαν τηλεφωνικά με τον διευθυντή του σχολείου για να επιβεβαιώσουν τα γεγονότα, επέλεξαν να δημοσιοποιήσουν το ζήτημα με μοναδικό στόχο να μην βρεθεί άλλο παιδί σε αντίστοιχη θέση στο μέλλον.

Μέχρι τη στιγμή που δημοσιεύεται το παρόν κείμενο, η οικογένεια δεν έχει λάβει καμία πρόσκληση από το Υπουργείο Παιδείας ή άλλους αρμόδιους φορείς για να συζητήσουν το περιστατικό ή να δώσουν τη δική τους πλευρά, παρά τις ανακοινώσεις ότι η υπόθεση διερευνάται.

Οι γονείς επιθυμούν να διατηρήσουν την ιδιωτικότητα και να παραμείνουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, καθώς αντιλαμβάνονται ότι οποιαδήποτε υπερβολική έκθεση μπορεί δυνητικά να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογική ισορροπία του παιδιού.

Για αυτόν τον λόγο, κατόπιν συνεννόησης και με την έγκριση της οικογένειας, η κυρία Μαρία Θωμαδάκη, εργοθεραπεύτρια του παιδιού τα τελευταία δέκα χρόνια, τοποθετείται μέσω του NEWS 24/7 με σκοπό να ξεκαθαρίσει ορισμένες ανακρίβειες που έχουν κυκλοφορήσει τις τελευταίες ημέρες. Παράλληλα, επισημαίνει τη σημασία της προστασίας των παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού αλλά και όλων των μαθητών γενικότερα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ψυχολογική στήριξη, ορθή διαχείριση κρίσιμων καταστάσεων και σεβασμό στα συναισθήματα των παιδιών.

Παρακάτω, η τοποθέτηση της κυρίας Θωμαδάκη στο NEWS 24/7:

“Ως θεραπεύτρια του παιδιού που βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της υπόθεσης, αισθάνομαι την ανάγκη να τοποθετηθώ, εκφράζοντας τη βαθιά μου ανησυχία και τον προβληματισμό μου για όσα συνέβησαν.

Δεν πρόκειται για μια απλή σχολική διαδικασία, αλλά για ένα παιδί με αυτισμό που εκείνη την ημέρα βίωσε έντονη συναισθηματική φόρτιση και εκτέθηκε ψυχικά σε μια συνθήκη ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική για το ίδιο. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως το ζήτημα δεν αφορά μόνο τα γεγονότα, αλλά τα συναισθήματα, το αν το παιδί ένιωσε ασφάλεια, αποδοχή και κατανόηση μέσα στο σχολικό του περιβάλλον.

Επέλεξα συνειδητά να μην τοποθετηθώ δημόσια έως σήμερα, παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις από μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ο μοναδικός μου σκοπός ήταν να προστατεύσω το παιδί, να αποφύγω οποιαδήποτε έκθεση ή δημοσιότητα που θα μπορούσε, έστω και άθελά της, να το επιβαρύνει ή να δώσει στην υπόθεση διαστάσεις που δεν θα το ωφελούσαν ουσιαστικά.

Ωστόσο, απέναντι στο ίδιο το παιδί και στους γονείς του, νιώθω την ανάγκη και την ηθική υποχρέωση να αποσαφηνίσω, με ψυχραιμία και σεβασμό, την αλήθεια γύρω από τα γεγονότα. Κάποια στοιχεία έχουν παρουσιαστεί με τρόπο που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, και θεωρώ σημαντικό να αποκατασταθεί η σωστή εικόνα, με γνώμονα πάντα την προστασία του παιδιού και της οικογένειας.

Δημόσια ειπώθηκε ότι το σχολείο επικοινώνησε με τη μητέρα την ημέρα της κλήρωσης. Η οικογένεια, ωστόσο, αναφέρει ότι αυτό δεν συνέβη. Εκείνη την ημέρα πραγματοποιήθηκαν δύο κληρώσεις, με χρονική απόσταση περίπου τεσσάρων ωρών μεταξύ τους. Η μητέρα δεν ενημερώθηκε σε καμία από τις δύο διαδικασίες, ούτε προφορικά ούτε επίσημα. Δεν υπήρξε καμία ενημέρωση, ακόμη και όταν πήγε να παραλάβει το παιδί από το σχολείο.

Οι γονείς πληροφορήθηκαν τι είχε συμβεί μόνο από το ίδιο το παιδί, όταν επέστρεψε στο σπίτι εμφανώς συναισθηματικά φορτισμένο και περιέγραψε όσα είχαν γίνει. Προσπάθησαν να επικοινωνήσουν με το σχολείο την ίδια ημέρα, αλλά εκείνη την ώρα ήταν ήδη κλειστό. Την επόμενη ημέρα, ο πατέρας επικοινώνησε τηλεφωνικά με τη διεύθυνση, παρουσία της μητέρας. Εκεί ενημερώθηκαν ότι είχε παρουσιαστεί «τεχνικό ζήτημα» στο πληροφοριακό σύστημα mySchool, το οποίο σύμφωνα με τον διευθυντή επηρέασε το αποτέλεσμα της πρώτης κλήρωσης. Αυτή υπήρξε και η μοναδική ουσιαστική επικοινωνία που είχαν οι γονείς με το σχολείο. Δεν υπήρξε συνέχεια, ούτε ξανά επικοινωνία με το σχολείο.

Θεωρώ σημαντικό να αποτυπωθεί και η ανθρώπινη διάσταση: οι γονείς δεν αναζήτησαν δημοσιότητα, ούτε επιδίωξαν αντιπαράθεση. Δεν διεκδίκησαν «τη σημαία» ούτε κάποιο ιδιαίτερο προνόμιο για το παιδί τους. Η μοναδική τους αγωνία ήταν και είναι η ψυχική του ηρεμία. Εάν γνώριζαν από πριν ότι το παιδί τους θα έμπαινε σε μια διαδικασία που θα το φόρτιζε συναισθηματικά σε τέτοιο βαθμό, θα προτιμούσαν να μην είχε συμμετάσχει καθόλου στην κλήρωση. Ούτε σήμερα ζητούν να κρατήσει το παιδί τη σημαία στην επόμενη παρέλαση. Ζητούν να προστατευθεί η συναισθηματική του ισορροπία.

Θα ήθελα, με σεβασμό, να σταθώ στη συνθήκη υπό την οποία ενημερώθηκε το παιδί για το “λάθος”. Έγινε γνωστό ότι το παιδί κλήθηκε μόνο του στο γραφείο της διεύθυνσης και ότι εκεί του ανακοινώθηκε ότι η αρχική κλήρωση δεν ισχύει. Από την εμπειρία μου στο θεραπευτικό πλαίσιο, γνωρίζω ότι ακόμη και για ένα παιδί τυπικής ανάπτυξης, η κλήση μόνο του στο γραφείο της διεύθυνσης μπορεί να αποτελέσει μια ιδιαίτερα αγχωτική και ψυχολογικά φορτισμένη εμπειρία. Για ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού, η ένταση αυτής της εμπειρίας είναι πολλαπλάσια. Το παιδί βρίσκεται αντιμέτωπο με μια μορφή εξουσίας, βιώνει αιφνίδια απογοήτευση και δεν έχει δίπλα του κανέναν υποστηρικτικό ενήλικα, γονέα, ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό. Σε τέτοιες συνθήκες, δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένει κανείς ότι μπορεί να υπάρξει ουσιαστικός «διάλογος» ή ότι το ίδιο το παιδί είναι σε θέση να «συμφωνήσει» ή να «αποδεχθεί» μια τόσο δύσκολη εξέλιξη. Σε εκείνη τη στιγμή, ο στόχος του παιδιού δεν είναι να τοποθετηθεί ψύχραιμα σε μια διαδικασία ενηλίκων. Είναι απλώς να αντέξει το βάρος της στιγμής και να νιώσει ασφαλές.

Με αφορμή όσα δημοσιεύτηκαν, τίθενται με καλή πίστη και σε πνεύμα ουσιαστικής διερεύνησης, δύο ερωτήματα που θεωρώ κρίσιμα:

1. Πώς γίνεται, σε μια τάξη 19 μαθητών, να αναφέρεται ότι τα 13 παιδιά είχαν απόλυτο βαθμό 10 και μόνο το συγκεκριμένο παιδί είχε μέσο όρο 9,8; Το ερώτημα αυτό δεν τίθεται για να κατηγορηθεί κανείς. Τίθεται γιατί ένας τέτοιος ισχυρισμός δημιουργεί ένα κλίμα σύγκρισης ανάμεσα στα παιδιά και μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί να νιώσει ότι «δεν είναι αρκετά άξιο», παρότι έχει μια εξαιρετικά υψηλή επίδοση.

2. Ποια μορφή συναισθηματικής στήριξης προσφέρθηκε στα παιδιά που επηρεάστηκαν από την αλλαγή αυτή; Το ερώτημα αφορά τόσο τους μαθητές που αρχικά ορίστηκαν παραστάτες ή σημαιοφόρος και κατόπιν ενημερώθηκαν ότι αυτό αλλάζει, όσο και το παιδί που αρχικά θεωρήθηκε σημαιοφόρος και στη συνέχεια αποκλείστηκε. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για ένα παιδί να του ανατίθεται δημόσια ένας ρόλος μπροστά στους συμμαθητές του και λίγο αργότερα να του αφαιρείται. Από παιδαγωγική και ανθρώπινη σκοπιά, μια τέτοια ανατροπή απαιτεί άμεση και οργανωμένη συναισθηματική υποστήριξη γιατί τα παιδιά αυτά, όλα τα παιδιά, χρειάζονται εξήγηση, αίσθημα ασφάλειας και καθησυχασμό. Δεν πρόκειται απλώς για «θέσεις» σε μια παρέλαση, αλλά για εμπειρίες που αγγίζουν την αυτοεκτίμηση, την αξιοπρέπεια και την ψυχική τους ισορροπία.

Θα ήθελα να σημειώσω και κάτι ακόμη που αφορά τη στάση της οικογένειας. Από την πρώτη στιγμή οι γονείς επέδειξαν ψυχραιμία και σεβασμό. Η προσπάθειά τους δεν ήταν να δημιουργήσουν πίεση προς το σχολείο, αλλά να προστατεύσουν το παιδί τους από περαιτέρω επιβάρυνση. Τους γονείς αυτούς τους γνωρίζω προσωπικά, από τότε που μου εμπιστεύτηκαν το παιδί τους όταν ήταν ακόμη δύο ετών. Μπορώ λοιπόν να πω με βεβαιότητα ότι ο τρόπος που στάθηκαν ήρεμα, αξιοπρεπώς, με προτεραιότητα τη συναισθηματική ισορροπία του παιδιού είναι απολύτως συνεπής με τη στάση ζωής τους όλα αυτά τα χρόνια.

Σε θεσμικό επίπεδο, είναι θετικό ότι έχει ήδη ανακοινωθεί ότι θα υπάρξει διερεύνηση του περιστατικού. Η ύπαρξη επίσημης διαδικασίας ελέγχου είναι σημαντική, γιατί δείχνει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα επιθυμεί να λειτουργεί με διαφάνεια. Ωστόσο, για να υπάρξει πραγματική αίσθηση δικαιοσύνης, είναι αναγκαίο να ακουστούν και οι δύο πλευρές: τόσο η πλευρά του σχολείου όσο και η πλευρά της οικογένειας. Μέχρι αυτή τη στιγμή, δεν έχει ζητηθεί από τους γονείς να τοποθετηθούν επίσημα για όσα βίωσε το παιδί τους. Η συμπερίληψη της φωνής τους δεν είναι θέμα αντιπαράθεσης είναι προϋπόθεση πληρότητας.

Θα ήθελα επίσης, με σεβασμό προς τους εκπαιδευτικούς και τη διοίκηση του σχολείου, να επισημάνω κάτι που αφορά το μέλλον. Τις τελευταίες ημέρες έχουν γίνει δημόσιες αναφορές σε νόμους, εγκυκλίους και διαδικασίες. Η θεσμική διάσταση είναι απολύτως σεβαστή και αναπόσπαστη από τη λειτουργία ενός σχολείου. Ωστόσο, η παιδεία δεν είναι μόνο τήρηση διαδικασιών. Είναι και το πώς νιώθει το παιδί τη στιγμή που δυσκολεύεται: αν αισθάνεται ότι το ακούν, αν νιώθει ασφαλές, αν υπάρχει κάποιος να του εξηγήσει με τρόπο που να μπορεί να αντέξει συναισθηματικά.

Και εδώ θα ήθελα να είμαι ξεκάθαρη: κανένας κανονισμός, κανένας νόμος και καμία εγκύκλιος δεν μπορούν να θεωρούνται επαρκής αιτιολόγηση για να δίνεται σε ένα παιδί ένας θεσμικός ρόλος, είτε ως σημαιοφόρος είτε ως παραστάτης και στη συνέχεια να του αφαιρείται, χωρίς να υπάρξει μέριμνα για το πώς το βίωσε το ίδιο και πώς το βίωσαν οι συμμαθητές του. Η παιδαγωγική ευθύνη δεν είναι μόνο διοικητική είναι και συναισθηματική.

Κλείνοντας, επιτρέψτε μου μια προσωπική αλλά ουσιαστική παρατήρηση. Βρισκόμαστε στο 2025. Τα παιδιά με διάγνωση αυτισμού είναι πια παρόντα σε κάθε σχολική τάξη. Βλέπω καθημερινά, μέσα από τη δουλειά μου, τον αγώνα και την υπέρβαση που κάνουν αυτά τα παιδιά και οι οικογένειές τους, για να σταθούν στο σχολείο με αξιοπρέπεια και να γίνονται αποδεκτά όπως είναι. Είναι απολύτως αναγκαίο οι εκπαιδευτικοί να έχουν σταθερή και συστηματική επιμόρφωση γύρω από τον αυτισμό και τη συναισθηματική υποστήριξη των παιδιών σε φορτισμένες στιγμές.

Ο σεβασμός, η αποδοχή και η ισοτιμία προς αυτά τα παιδιά είναι και πρέπει να παραμένουν, αυτονόητα. Αυτά τα παιδιά χρειάζονται να τα αγκαλιάζουμε, όπως αγκαλιάζουμε όλα τα παιδιά. Αυτό που προτείνεται δεν είναι κριτική. Είναι στήριξη στο σχολείο, είναι προστασία για τα παιδιά και είναι πρόληψη, ώστε να μη βρεθούμε ξανά σε αντίστοιχες καταστάσεις.”