Οι παραβάτες και τα ονόματα: Άλλοι διαπομπεύονται, άλλοι προστατεύονται…

Πριν από δυο μήνες συνελήφθη ο γιος ενός γνωστού καλλιτέχνη σε επεισόδιο που έγινε με έναν οδηγό ταξί. Φέρεται- δηλαδή έτσι λέει η Αστυνομία- να συμπεριφέρθηκε απρεπώς στους αστυνομικούς που επενέβησαν. Το όνομά του σε άλλα μέσα ενημέρωσης δημοσιεύθηκε και σε άλλα όχι (αυτά αρκέστηκαν στο «γιος γνωστού τραγουδιστή»).

Πριν από μια βδομάδα συνελήφθη μια γνωστή ηθοποιός επειδή οδηγούσε «υπό την επήρεια αλκοόλ και χωρίς δίπλωμα». Έτσι ανακοίνωσε η Αστυνομία και πάντα αυτή η φράση πρέπει να συνοδεύει κάθε είδηση που οι δημοσιογράφοι και τα ΜΜΕ δεν έχουν πρωτογενή αντίληψη του γεγονότος. Το όνομα της ηθοποιού δημοσιεύθηκε παντού.

Μόλις χτες έγινε γνωστό, δηλαδή η Αστυνομία ανακοίνωσε, ότι συνελήφθη γιος «γνωστού πολιτικού» (σε άλλα μέσα αναφέρθηκε «πασίγνωστου»), επειδή δεν υπάκουσε στις υποδείξεις των αστυνομικών(«απείθεια»). Έτσι λέει η Αστυνομία, να μην ξεχνάμε τον πάγιο δημοσιογραφικό κανόνα. Το όνομά του δεν δημοσιεύθηκε σε κανένα μέσο ενημέρωσης. Αλλά όποιος ψάξει λίγο παραπάνω μπορεί να βρει ποιος είναι ο «(πασι)γνωστος πολιτικός» είτε σε κάποιο περιθωριακό ΜΜΕ είτε σε κοινωνικά δίκτυα.

Σε αυτές τις περιπτώσεις τίθενται δύο ζητήματα:

Πρώτον, αν πρέπει να προστατεύονται τα «προσωπικά δεδομένα» του κάθε πολίτη (ακόμα και των «παραβατικών») και να μη δίνονται στη δημοσιότητα τα ονόματα(ή να μη διοχετεύονται) πριν ασκηθεί ποινική δίωξη ή ακόμα και πριν υπάρξει καταδίκη από δικαστήριο.

Δεύτερον, αν πρέπει να δίνονται στη δημοσιότητα τα ονόματα αμέσως εφόσον οι συλληφθέντες ή υπό κατηγορίαν(φέρονται να) έχουν διαπράξει σοβαρά αδικήματα και-το σημαντικότερο- υπάρχει ανάγκη να αναγνωριστούν από θύματά τους(περιπτώσεις βαρέων εγκλημάτων).

Μπλέξιμο. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή. Διότι στο παρελθόν έχουν διαπομπευθεί άνθρωποι ως τρομοκράτες, δολοφόνοι, βιαστές κτλ, κάποιοι αυτοκτόνησαν και εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι ήταν αθώοι. Σε άλλες περιπτώσεις αυτό οφειλόταν σε πολιτικές σκοπιμότητες, που έγιναν διαρροές της Αστυνομίας και υιοθετήθηκαν από μέσα ενημέρωσης και σε άλλες οφειλόταν στην καθαρά ανθρωποφαγική μιντιακή πρακτική, που πηγάζει από το αδυσώπητο κυνήγι της τηλεθέασης , των «κλικ» και τα σχετικά.

Γενικός κανόνας δεν υπάρχει. Ούτε η γενική και εύκολη επίκληση της «προστασίας των προσωπικών δεδομένων» επιβάλλει να κρύβουμε τα ονόματα εφόσον το(φερόμενο ως)αδίκημα είναι σοβαρό. Αλλά ούτε και η άμεση και από την πρώτη στιγμή ανακοίνωση ονομάτων για «ψύλλου πήδημα».

Για παράδειγμα, γιατί στην πρώτη περίπτωση, του «γιου του γνωστού τραγουδιστή», δημοσιεύθηκε σχεδόν παντού το όνομα; Ενώ στην τελευταία, του «γιου πασίγνωστου πολιτικού», πουθενά; Μάλιστα στην τελευταία περίπτωση μπορεί να δημιουργούνται εντυπώσεις ότι είναι παιδί του Προέδρου της Δημοκρατίας, του πρωθυπουργού, κάποιου πρώην πρωθυπουργού, κάποιου αρχηγού, ενώ δεν είναι.

Σπεύδω να διευκρινίσω ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο δράστης είναι ενήλικας. Και, επιπλέον, ότι το αδίκημα δεν είναι τέτοιο που να δικαιολογεί «κρέμασμα στα μανταλάκια». Και αυτά ανεξάρτητα από την όποια αντιπάθεια ή συμπάθεια μπορεί να έχει ο καθένας προς τον πολιτικό-πατέρα του.

Το συμπέρασμα σε όλα αυτά δεν είναι τόσο προφανές και εύκολο. Σε περιπτώσεις σαν αυτές που προαναφέραμε η ανακοίνωση των ονομάτων δεν πρέπει να υπακούει σε πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες. Αν πρόκειται για πολιτικό(τον ίδιο όμως, όχι τα παιδιά του) η διαφάνεια υπερτερεί όλων, ακόμα κι αν με τη δημοσίευση ενδέχεται να αδικηθεί. Έχει κάθε δυνατότητα να απαντήσει. Αν η υπόθεση αφορά συγγενικά πρόσωπα πολιτικών, χρειάζεται αυτοσυγκράτηση, εκτός αν αυτά προκαλούν με τη συμπεριφορά τους.

Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να δημιουργείται η βάσιμη υποψία για δύο μέτρα και δυο σταθμά, άλλοι να διαπομπεύονται (τραγουδιστής, ηθοποιός) και άλλοι να προστατεύονται (πολιτικός).

Και, δυστυχώς, εδώ δεν μπορούμε να καταφύγουμε στην αρχαία «λύση» της ρήσης «μεταξύ δύο κακών το μη χείρον βέλτιστον». Διότι δεν είναι εύκολο να προσδιορίσουμε ούτε το «χείρον» ούτε το «βέλτιστον»…