Είναι μάταιο το άγχος των Πανελλήνιων Εξετάσεων; Αυτή είναι η γνώμη μας

Χιλιάδες μαθητές ρίχνονται και φέτος στη μάχη των Πανελλήνιων Εξετάσεων.

Όνειρα, προσδοκίες για το μέλλον, αλλά και άγχος, που πολλές φορές οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις.

Αξίζει τον κόπο; Επτά συντάκτες γράφουν για τις Πανελλήνιες και περιμένουν την άποψή σας στο τέλος του κειμένου.

Μην θυσιάζεις στο βωμό του άγχους, το μήνυμα της Μαρίνας Χατζηδημητρίου

Διάβασμα μέχρι αργά τα ξημερώματα, κλάματα γιατί το ομαδικό φροντιστήριο δεν ήταν για μένα, (για αυτό και έκανα δύο, τρία ιδιαίτερα και τέλος), βιταμίνες, βιταμίνες, βιταμίνες και το μέγα λάθος που έκανα, να παρατήσω ό,τι μέχρι τότε λάτρευα και μου έδινε ζωντάνια, το βόλεϊ. Και όλα αυτά γιατί είχα άγχος να περάσω σε μια καλή σχολή. Και πέρασα. Οκ, φυσικά ένιωσα ικανοποίηση αλλά παράτησα από το υπερβολικό μου άγχος μια μεγάλη μου αγάπη, την οποία ευτυχώς ξαναξεκίνησα μετά από χρόνια και είμαι χαρούμενη για αυτό.

Αν γύριζα λοιπόν το χρόνο πίσω δεν θα αγχωνόμουν τόσο και δε θα παρατούσα το βόλεϊ και ό,τι άλλο μου άρεσε.

Η κολλητή μου τότε δεν ήρθε καν πενταήμερη για να κάτσει να διαβάσει και το μετάνιωσε οικτρά. Θα μπορούσαμε να είχαμε και άλλες υπέροχες αναμνήσεις μαζί. Και που έμεινε πίσω, δεν κέρδισε κάτι το τρομερό, το θέμα είναι να είσαι επιμελής όλη τη χρονιά, και να διαβάζεις συστηματικά με ηρεμία και με σύνεση. Και στην τελική αν δεν περάσεις κάπου, δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου, δεν θα καθορίσει αυτό τη ζωή σου, πίστεψέ με.

“Να παλεύουν για τα όνειρά τους και όχι για τα όνειρα των άλλων”, λέει ο Μάνος Χωριανόπουλος

Βλέποντας από απόσταση, είναι εύκολο να συμπεράνεις, ειδικά στην Ελλάδα της ανεργίας, ότι το άγχος των Πανελληνίων, είναι ανούσιο. Ωστόσο, το να πεις σε ένα παιδί ως συμβουλή “μην αγχώνεσαι”, δεν έχει κανένα νόημα. Το άγχος είναι απαραίτητο, όταν έχεις ένα στόχο. Σε κινητοποιεί σε κρατά σε εγρήγορση και προσηλωμένο στο στόχο. Το επιπλέον άγχος το δημιουργούν οι γονείς, έστω και χωρίς να το καταλαβαίνουν.

Και το κάνουν επί χρόνια, φορτώνοντας τα παιδιά τους με τα δικά τους όνειρα. Οι πανελλήνιες είναι μια ευκαιρία για τα παιδιά να βάλουν ένα τεστ στον εαυτό τους. Να θέσουν ένα στόχο και να προσπαθήσουν να τον πετύχουν.

Ένα πρώτο στοίχημα στη ζωή τους. Τίποτα παραπάνω. Όσο χρήσιμο είναι να τεστάρουν τα όριά τους, τόσο άχρηστο είναι να επενδύσουν στη συγκεκριμένη διαδικασία και να πνιγούν στο άγχος πριν καν δώσουν τη μάχη. Ακόμα και στην αποτυχία, τίποτα δεν θα έχει χαθεί, αν έχουν προσπαθήσει πραγματικά. Αυτό ισχύει και για τις επόμενες μάχες που θα δώσουν στη ζωή τους.

“Μια πρώτη μάχη, όχι ο πόλεμος”, οι Πανελλήνιες για τον Κωστή Χριστοδούλου

Πριν από λίγες ημέρες με πήρε να μου ευχηθεί για την ονομαστική γιορτή μου η ανιψιά μου. Μιλάμε, λόγω απόστασης 2-3 φορές τον χρόνο, πάντα σε γιορτές. Φέτος είναι η πρώτη χρονιά της στο Γυμνάσιο και όλη η συζήτηση, από την πλευρά της, περιστράφηκε γύρω από τις εξετάσεις που έχουν αυτή την περίοδο και πως αυτές έχουν γίνει σαν τις πανελλήνιες. Από την φωνή της μπορούσες να καταλάβεις το δέος το οποίο ένοιωθε πέντε χρόνια πριν δώσει τις “original” πανελλήνιες για τις συγκεκριμένες εξετάσεις. Ποίος και γιατί δημιουργεί αυτή την εικόνα σε παιδιά πρώτης εφηβικής ηλικίας; Κατ’ αρχάς οι γονείς και στην συνέχεια ο εσωτερικός ανταγωνισμός μεταξύ των μαθητών. Αξίζει; Σε ένα βαθμό ναι. Ο ανταγωνισμός είναι μέσα στην φύση του ανθρώπου και ρόλος των γονιών – μεταξύ των άλλων – είναι η εξέλιξη των παιδιών τους. Μέχρι εκεί όμως. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πρόκειται για μία μάχη της ζωής η οποία και να χαθεί δεν χάθηκε ο κόσμος. Εκεί έξω υπάρχουν εκατομμύρια που έχουν πετύχει σε πανελλήνιες και στην συνέχεια δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν επαγγελματικά, ή ακόμη χειρότερα φορτώθηκαν με 4 και 5 χρόνια σπουδών σε σχολές που ανακάλυψαν ότι οι συγκεκριμένες σπουδές τους είναι αδιάφορες. Αντίστοιχα εκεί έξω υπάρχουν εκατομμύρια ανθρώπων που απέτυχαν στις συγκεκριμένες εξετάσεις και διακρίθηκαν στην επαγγελματική τους πορεία. 

Αποδέκτης του Calma, πρέπει να είναι οι γονείς, λέει ο Ηλίας Αναστασιάδης

Μπορούμε να βγούμε όλοι με τις κονκάρδες μας στους δρόμους και να κηρύξουμε πόρτα-πόρτα για το πόσο αχρείαστο είναι το άγχος για τις Πανελλήνιες. Αυτό βέβαια θα το κάνουμε ως 30άρηδες πια, οι οποίοι πέρασαν πριν 15 χρόνια τον κόμβο των εξετάσεων και οι οποίοι βλέπουν πως η ζωή τους έχει οδηγήσει σε δρόμους που όσο και να ήθελαν, αποκλείεται να φαντάζονταν παραδίδοντας την κόλλα στην Ιστορία Κατεύθυνσης ή στα Λατινικά. Έτσι θα γίνει και με τους σημερινούς υποψήφιους.

Κοιτώντας από τόσο μακριά, είναι πανεύκολο να προσπαθήσεις να καθησυχάσεις. Το λάθος σε όλη αυτή τη διαδικασία ‘παρηγοριάς’ συμβαίνει στη στοχοθεσία της νουθεσίας. Ο αποδέκτης του ‘calma’ δεν πρέπει να είναι ο μαθητής, αλλά οι γονείς του. Κανένα παιδί δεν γεννήθηκε αγχωμένο. Αντιθέτως, χιλιάδες γονείς το διαμόρφωσαν έτσι για να μπορούν να καλύπτουν τα δικά τους κενά, φουσκώνοντας από περηφάνια για τον κανακάρη που πέρασε στη Νομική Αθηνών ή καταπίνοντας τα λόγια τους για τον ανεπρόκοπο που πέρασε στην Ιχθυοκαλλιέργεια. Όλα αυτά είναι σχήματα που έχουν δημιουργήσει οι γονείς και όλη η εκπαίδευση πρέπει να γίνει σε εκείνους.

“Η αίσθηση της ανακούφισης είναι εντονότερη της ανάμνησης του άγχους” λέει η Σοφία Κατσαρέλη

Προσπαθώ να θυμηθώ στιγμές της ζωής μου, που συνδέονται με εξετάσεις και στις οποίες δεν είχα άγχος. Ούτε μία! Σχολείο, ξένες γλώσσες, πανελλήνιες, δίπλωμα οδήγησης, εξεταστική στο Πανεπιστήμιο. Όπου κλήθηκα να εξεταστώ, ήταν δεδομένη η πίεση του άγχους. Και οι πανελλήνιες – καλώς ή κακώς – είναι μία διαδικασία από την οποία κρίνεται, κατά ένα μεγάλο μέρος, η ζωή ενός νέου. Πώς να μην έχεις άγχος;

Από εκεί και πέρα, είναι θέμα ανθρώπου. Το κατά πόσο μπορεί κανείς να το διαχειριστεί, να το κάνει δημιουργικό και να μην το αφήσει να “χαντακώσει” την διαδρομή προς τον στόχο, να κάνει την προσπάθειά του όσο καλύτερα γίνεται και να μην αφήσει το άγχος να τον γεμίσει με ηττοπάθεια κι ανασφάλεια. Είναι θέμα ανθρώπου και κατά ένα – εξίσου ίσως – μεγάλο μέρος και θέμα οικογενειακού περιβάλλοντος, το πώς οι γονείς αντιμετωπίζουν το παιδί, που δυσκολεύεται να ελέγξει τα συναισθήματά του.

Είναι σχεδόν αυτονόητο λοιπόν το άγχος, υπό τις συνθήκες αυτές, που υποχρεώνουν τα παιδιά να αποστηθίζουν πληροφορίες, που δεν γίνονται γνώσεις, γιατί η ουσία εξανεμίζεται ακριβώς τις ώρες της εξέτασης. Όμως είναι αλήθεια, δεν χάθηκε ο κόσμος, εάν/όταν κάτι δεν πάει καλά. Και ατυχίες συμβαίνουν και αστάθμητοι παράγοντες υπάρχουν. Η ζωή δεν τελειώνει με μία “αποτυχία”.

Αρκετά χρόνια μετά τις πανελλήνιες, δεν νιώθω ότι όλα αυτά τα συναισθήματα είναι μάταια. Η αίσθηση που άφησε η ανακούφιση, είναι εντονότερη από την ανάμνηση του άγχους. Κι η διαδρομή αξίζει!

Κανένα άγχος από μόνο του, δεν έφτιαξε γιατρούς, λέει ο Χρήστος Δεμέτης

Θυμάμαι ακόμα τις ημέρες που έδινα Πανελλήνιες. Δευτέρα και Τρίτη Λυκείου μιας και είχα πέσει πάνω στις αλλαγές του Αρσένη. Αυτές τις μέρες άρχισαν πάλι οι Πανελλήνιες και με έκπληξη διαπίστωσα ότι διαβάζοντας σχετικά άρθρα για το πρόγραμμα και γράφοντας αντιστοίχως για τις οδηγίες του υπ. Παιδείας, με έπιασε και πάλι άγχος. Μικρότερο μεν, άγχος δε. Γιατί; Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας γεννά μαθητές που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τις σχολές-“φιλέτα” και αντιμετωπίζουν το Τέρας των εξετάσεων σαν να μην υπάρχει αύριο. Τα παιδιά σπάνε το στομάχι τους για να περάσουν σε σχολές που είναι αμφίβολο το αν θα τους εξασφαλίσουν εργασία.

Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από την ψυχική υγεία και δεδομένου ότι πλέον 7 στις 10 φορές καταλήγουμε οι περισσότεροι να εργαζόμαστε σε θέσεις που δεν είναι απολύτως σχετικές με το αντικείμενο σπουδών μας, είναι ξεκάθαρο ότι οι Πανελλήνιες δεν καθορίζουν κανένα μέλλον. Το μόνο που μπορεί να διαμορφώσουν οριστικά είναι τα 4-5 επόμενα χρόνια διαβίωσης σε πόλη της επαρχίας. Οι ευκαιρίες, έστω μετρημένες, ανήκουν στις επόμενες ημέρες και σίγουρα δεν εξαντλούνται μετά από μια αποτυχήμενη προσπάθεια στην αρένα της Τρίτης Λυκείου.

Και επιτέλους, ας συσταθεί σε αυτή τη χώρα μια διακομματική επιτροπή για την Παιδεία που θα αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την παραπαιδεία και θα δημιουργήσει ένα πιο ανθρωποκεντρικό σύστημα εκπαίδευσης με ορθότερο επαγγελματικό προσανατολισμό, εστιασμένο στο τι εξατομικευμένα, πραγματικά θέλει ο κάθε υποψήφιος να κάνει στη ζωή του. Ο μόνος κερδισμένος από το άγχος και τον ανελέητο ανταγωνισμό, είναι τα φροντιστήρια.

“Μην αγχώνεστε. Κάθε μέρα δίνουμε εξετάσεις”, λέει ο Στέφανος Νικήτας

Η καρδιά μου χτύπαγε πολύ δυνατά όταν έδινα εξετάσεις, ίδρωνα, δεν μπορούσα να φάω και να κοιμηθώ. Μάταια όμως. Τότε πίστευα, όπως οι περισσότεροι μαθητές, ότι οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι αυτές που θα μου ανοίξουν το δρόμο για την επαγγελματική μου σταδιοδρομία. Λάθος μου. Δυστυχώς δε μπορούσα να το καταλάβω τότε.

Κάθε μέρα δίνουμε εξετάσεις, κάθε μέρα πρέπει να διαχειριζόμαστε το στρες και για να το αποβάλουμε πρέπει να δημιουργούμε θετικές εικόνες.

Ευθύνες μπορούμε να καταλογίσουμε σε όλους και πρώτα απ’ όλα στους γονείς που υποσυνείδητα φορτίζουν τα παιδιά τους, μετά στο σύστημα διεξαγωγής που δημιουργεί “παπαγαλάκια” και “ρομποτάκια” αλλά και στους ίδιους τους παιδαγωγούς που δεν βοηθούν τους μαθητές να καλλιεργήσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη.

Πριν αγχωθείς ξανά θυμήσου τα λόγια του Μένανδρου: “Λιμάνι κάθε ανθρώπινου πόνου η τέχνη”