Ας μιλήσουμε για τα δικαιώματα των ανθρώπων με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες

Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου, σε ανάμνηση της υπογραφής της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ στις 10 Δεκεμβρίου 1948.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εντάσσεται μαζί με την Παγκόσμια Ημέρα για τα Άτομα με Αναπηρία (3 Δεκεμβρίου) στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα για την Αναπηρία και την Ανάπτυξη, η οποία αποτελεί μια πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης για την Αναπηρία και την Ανάπτυξη (International Disability & Development Consortium-IDDC). Η Εβδομάδα αυτή θεσμοτήθηκε όταν ο IDDC και εταίροι από την Κοινωνία των Πολιτών στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και στις Βρυξέλλες αποφάσισαν να ενώσουν τις φωνές και τις δυνάμεις τους για τη διοργάνωση μιας εβδομάδας δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.

Ο θεσμός υποστηρίζεται από την Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας και στα πλαίσια των εορτασμών διοργανώθηκε μια διαφορετική φωτογραφική έκθεση στο χώρο του One Step, ΣυνΑθηνά. Στην έκθεση παρουσιάστηκαν φωτογραφίες επωφελούμενων με τα έργα που έχουν ζωγραφίσει με θέμα τα δικαιώματά τους.

Close Up στα δικαιώματά μας

Παρακάτω μπορείτε να δείτε όλα τα καρέ της ξεχωριστής έκθεσης που έλαβε χώρα την περασμένη Τετάρτη στο χώρο του One Step.

Η Γιώτα Ιακωβάκη, ψυχολόγος-συνεργάτης Ε.Κ.Ψ & Ψ.Υ., μίλησε άλλωστε στο News 24/7 για τη σημαντική πρωτοβουλία.

Υπάρχει ακόμη σήμερα άγνοια και φόβος για την ψυχική νόσο

1.Πού εστιάζει ο φακός της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας και γιατί; Ποια είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει;

Ο φακός της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας προσπάθησε να εστιάσει στον τρόπο που τα άτομα με ψυχική αναπηρία αντιλαμβάνονται τα δικαιώματα τους αλλά και έννοιες, όπως είναι η ενσωμάτωση, η συμμετοχή, η διεκδίκηση. Θέλαμε να τις αποτυπώσουν όλες αυτές με ένα τρόπο δημιουργικό και αισιόδοξο. Θεωρήσαμε ότι η τέχνη είναι καλό όχημα για να ταξιδέψουν τα μηνύματα αυτά. Πιο συγκεκριμένα, επιλέξαμε τη ζωγραφική και τη φωτογραφία νιώθοντας ότι η εικόνα έχει τη δύναμη να περάσει πιο ηχηρά το μήνυμα που θέλαμε να στείλουμε. «Μια εικόνα, χίλιες λέξεις».

2. Υπάρχει κάτι που σας εντυπωσίασε κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης;

Το κλίμα κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδες. Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η διάθεση των συμμετεχόντων, ήταν όλοι πολύ χαρούμενοι, δημιουργικοί και πρόθυμοι να συμμετάσχουν στο project και υπήρξαν άψογοι στη συνεργασία.  Απολαύσαμε όλοι τη διαδικασία και σκεφτόμαστε να την επαναλάβουμε αντιστρέφοντας, όμως, τους ρόλους και βάζοντας πλέον  τους ωφελούμενους στη θέση του φωτογράφου. 

3. Ποια είναι τα στερεότυπα που επικρατούν σχετικά με τα δικαιώματα των ανθρώπων με ψυχική αναπηρία, πόσο ισχυρά παραμένουν και γιατί;

Δυστυχώς ακόμη υπάρχουν πολλά στερεότυπα και προκαταλήψεις σχετικά με τα δικαιώματα. Πεποιθήσεις  όπως ότι τα άτομα με ψυχική αναπηρία δεν μπορούν  να εργαστούν, να σπουδάσουν, να ζήσουν αυτόνομα, να κάνουν οικογένεια παίζουνε κεντρικό ρόλο. Το χειρότερο όλων είναι η γενίκευση τέτοιων απόψεων. Το να θεωρούμε ότι κάποιος αποκλείεται αυτομάτως από κάποια βασικά για όλους μας δικαιώματα εξαιτίας ενός προβλήματος ψυχικής υγείας είναι αυθαίρετο και άδικο. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει άγνοια και φόβος για την ψυχική νόσο.  Απαιτείται πολλή δουλειά. Ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της δουλειάς πρέπει να γίνεται με τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας που δουλεύουν πάνω στην ενδυνάμωση των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικές δυσκολίες. Εξίσου σημαντική, βέβαια, είναι και η κατανόηση και έμπρακτη αναγνώριση των δικαιωμάτων των ανθρώπων αυτών από την κοινότητα.

4. Με ποιο τρόπο δουλεύει και επενδύει η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας στο κομμάτι των δικαιωμάτων στην ψυχική υγεία;

Για το φορέα ο τομέας των δικαιωμάτων είναι πολύ καίριος. Γίνεται πολύ μεγάλη δουλειά με τους ωφελουμένους μας προκειμένου να ενδυναμωθούν και να μπορούν να αποφασίζουν οι ίδιοι για όσα τους αφορούν. Συγκεκριμένα, στις 2-3 Δεκεμβρίου οργανώθηκε σεμινάριο για την ενδυνάμωση ατόμων με ψυχική αναπηρία. Το σεμινάριο έγινε από χρήστες για χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του φορέα μας και ενός ευρωπαϊκού δικτύου για την ψυχική υγεία, το Mental Health Europe. Στην ίδια κατεύθυνση, οργανώθηκαν δράσεις που ανέδειξαν το θέμα των δικαιωμάτων σε σχέση με την ψυχική αναπηρία σε Λαμία και Αλεξανδρούπολη, όπου δραστηριοποιείται η Ε.Κ.Ψ.& Ψ.Υ. Επίσης, ένα πολύ σημαντικό βήμα στο κομμάτι των δικαιωμάτων έγινε με το πρόγραμμα “Πλατφόρμα Δράσης για τα Δικαιώματα στην Ψυχική Υγεία”. Στόχος του προγράμματος ήταν να αναδείξει το πρόβλημα της παραβίασης των δικαιωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας και να μιλήσει για τους τρόπους αντιμετώπισής των παραβιάσεων που καταγράφονται και γνωστοποιούνται. Τέλος, υλοποιούμε ένα καινούργιο πρόγραμμα Erasmus+ για τα δικαιώματα με τίτλο “Be right”.

Στίγμα σημαίνει σημάδι. Ο φόβος που βλέπω στο πρόσωπό του άλλου και το γύρισμα της πλάτης

Ακολουθεί μια μαρτυρία ωφελούμενης Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής και ΨΥ για τα δικαιώματα ως ατόμου με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες:

Η Ευθυμία είναι 55 ετών, σύζυγος, μητέρα τριών παιδιών και γιαγιά. Λαμβάνει υπηρεσίες ψυχικής υγείας από την Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας σε έναν από τους νομούς, όπου ο φορέας λειτουργεί Κινητές Μονάδες Ψυχικές Υγείας. Η ίδια πιστεύει πως το σημαντικότερο πρόβλημα για τους ψυχικά ασθενείς είναι η άγνοια. Γι΄ αυτό θεωρεί ότι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση σε θέματα ψυχικής υγείας είναι σημαντικό να ξεκινά απ΄το σχολείο. «Στίγμα σημαίνει σημάδι. Ο φόβος που βλέπω στο πρόσωπό του άλλου και το γύρισμα της πλάτης. Το ότι μπορεί να διαφέρουμε στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και ζούμε τα πράγματα δε μας κάνει διαφορετικούς απέναντι στο δικαίωμα να μπορούμε να τα απολαμβάνουμε όλοι. Αυτό είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε. Παρά τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισα και αντιμετωπίζω σε ψυχολογικό και κοινωνικό επίπεδο, δεν έχω σταματήσει να διεκδικώ κάποια βασικά δικαιώματά μου. Έχω εργαστεί 15 χρόνια και αυτό είναι που έκανε την καθημερινότητά μου ωραία, ένιωθα ότι κάτι προσφέρω. Εξάλλου, αν δε βοηθήσεις τον εαυτό σου, αν δε διεκδικήσεις εσύ τα δικαιώματά σου είσαι ευάλωτος και νιώθεις απομονωμένος απ΄ την κοινωνία. Η ίδια βιώνει υλική και συναισθηματική υποστήριξη από την οικογένειά της και την θεωρεί ζωτικής σημασίας. «Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσεις το πρόβλημα σου και να ζητάς βοήθεια», λέει. Γιατί το δικαίωμα στην αγάπη, στο μοίρασμα, στην ενσωμάτωση είναι σημαντικό και αναφαίρετο. 

Για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα για την Αναπηρία και την Ανάπτυξη, μπορείτε να δείτε αναλυτικά πληροφορίες παρακάτω: