Παρανοήσεις που οδηγούν σε αδιέξοδα

H ελληνική πολιτική ζωή είναι φορτωμένη παρανοήσεις. Σκόπιμες ή τυχαίες, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που μετράει είναι η δημιουργία μιας κοινής γνώμης γεμάτης λαθεμένες εντυπώσεις και εκτιμήσεις, με συνέπεια την παραγωγή διαστρεβλωμένων κοινωνικών ρευμάτων. Οι συνακόλουθοι κίνδυνοι γίνονται αυτονόητοι. Πολλά πράγματα είναι απόλυτα πιστευτά ενώ δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Είναι συνηθισμένο να κατηγορούνται οι Τράπεζες για τα τρέχοντα οικονομικά αδιέξοδα. Παρά την αποδεδειγμένη πραγματικότητα πως μοναχά στην Ελλάδα δεν χρεοκόπησαν οι Τράπεζες αλλά το κράτος, χιλιάδες επιμένουν στην βεβαιότητα πως όλοι δουλεύουν για τις Τράπεζες. Με αφορμή την ανακεφαλαιοποίησή τους πολλοί επιμένουν πως το πρόβλημα βρίσκεται στην δική τους αδυναμία. Εν τούτοις επιμένουν να αγνοούν πως οι δυσκολίες των Τραπεζών ακολούθησαν τα αδιέξοδα του δημόσιου τομέα. Για τον απλούστατο λόγο πως το κράτος είχε επιβάλει στο ελληνικό Τραπεζικό σύστημα την αγορά δημοσίων ομολόγων που ουδείς εχέφρων επενδυτής –πολύ περισσότερο αν ήταν Τραπεζίτης– δεν θα επέλεγε να κάνει με την ελεύθερη βούλησή του. Να μην ξεχνάμε τους κρατικούς επιτρόπους που διορίσθηκαν σε αυτές επί κυβέρνησης Κ. Καραμανλή, με αφορμή τις τότε παρεχόμενες εγγυήσεις, με έμμεσο στόχο την εξασφάλιση επιβολής αγοράς κρατικών ομολόγων και χρηματοδότησης δημοσίων φορέων.

Ακόμη και τώρα, όταν και τα ταμεία διστάζουν να τοποθετήσουν τα αποθετικά τους σε κρατικούς τίτλους, η κυβέρνηση διεκδικεί την άδεια της Κεντρικής Ευρωπαικής Τράπεζας για την έκδοση εντόκων γραμματίων του δημοσίου, που θα υποχρεωθούν να αγοράσουν βέβαια οι Τράπεζες. Παράδειγμα, η πρόσφατη δήλωση Υπουργού πως κάποια Τράπεζα ‘όφειλε’  να χρηματοδοτήσει την χρεοκοπημένη κρατική εταιρία ζάχαρης, λόγω σχετικής ‘κρατικής εντολής’!!! Με την μέθοδο αυτή οι τραπεζικοί φορείς οδηγούνται σε καινούργια ενδεχόμενα αδιέξοδα –και πολλοί θα φωνάζουν επειδή το κράτος θα υποχρεωθεί σε μια τέτοια περίπτωση να τους «διασώσει» για να εξασφαλίσει την βιωσιμότητα της οικονομίας!!

Και στην περίπτωση όμως που το δημόσιο δεν αναμιχθεί σε κάποιο σχετικό πρόγραμμα διάσωσης (όπως έγινε λχ στην Ισλανδία) η Αριστερά είναι έτοιμη να ξεσηκωθεί. Στην περίπτωση της Lehman Brothers λ.χ. οι περισσότεροι «προοδευτικοί» οικονομολόγοι (Κρούγκμαν και Στίγκλιτζ) ξιφούλκησαν εναντίον του κράτους διότι δεν αναμίχθηκε. Για την Ισλανδία όμως επικρότησαν την κρατική μη ανάμιξη. Στην Κυπριακή περίπτωση  αντίθετα, σε μια τελική λύση δηλ. όμοια με της Ισλανδίας, πολλοί άσκησαν κριτική στην ΕΕ  για την ‘άκαρδη’ στάση της. Εάν στην Ελλάδα αφεθούν οι Τράπεζες στην τύχη τους, και οι καταθέσεις του απλού κόσμου εξανεμισθούν σε μια περίπτωση βαθιάς τελικής κρίσης, ποια θα είναι εκτιμάτε η αντίδραση του κόσμου της Αριστεράς? Ανεξάρτητα αν η έλλειψη ρευστότητας των Τραπεζών θα οφείλεται στην πλήρη αφαίμαξή τους από το δημόσιο.

Τα περί άστοχων δανειοδοτήσεων από πολλές Τράπεζες είναι σωστά μεν σαν επιχειρήματα  δεν εξηγούν όμως το όποιο αδιέξοδο στο οποίο αυτές τελικά βρεθούν. Αν το δημόσιο δεν είχε χρεοκοπήσει στην Ελλάδα οι Τράπεζες δεν θα είχαν το παραμικρό ουσιαστικό πρόβλημα….  Οσο για την δυνατότητα επένδυσης των ελληνικών τραπεζών σε ασφάλιστρα κινδύνου, μία που το επιχείρησε, η Πόστμπανκ (Ταχ. Ταμιευτήριο), σχεδόν κατηγορήθηκε για εθνική προδοσία !! 

Άλλο σοβαρότατο ζήτημα παρανόησης είναι η λεγόμενη αποτυχία του μνημονίου και οι φορολογικές επιδρομές που αυτό, υποτίθεται, πως επέβαλε. Για να αποτύχει όμως κάτι θα έπρεπε πρώτα να εφαρμοσθεί. Ελάχιστες διαρθρωτικές αλλαγές έχουν μέχρι τώρα υλοποιηθεί, ενώ πολλές από αυτές που αποφασίσθηκαν, αργότερα, με διατάγματα και αποφάσεις, ματαιώθηκαν. Είναι σαν ο γιατρός να συνιστά συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή κι ο ασθενής να την αγνοεί, κατηγορώντας όμως την ίδια ώρα τον γιατρό για την αποτυχία… της θεραπείας!! Ποιές ιδιωτικοποιήσεις έγιναν, ποια επαγγέλματα ελευθερώθηκαν, σε ποιες ΔΕΚΟ έγιναν ουσιαστικές μισθολογικές περικοπές, σε ποια νοσοκομεία προωθήθηκαν εξορθολογιστικές μεταρρυθμίσεις, πόσα ταμεία ενοποιήθηκαν, πόσες πρόωρες συντάξεις καταργήθηκαν και τόσα άλλα. Το κυριότερο από όλα είναι πως γίνεται μάχη για την διάσωση του δημόσιου τομέα και των διακλαδώσεών του –μέσω καταστροφής της ιδιωτικής οικονομίας και της αγοράς, δίχως να καταργούνται φορείς και διάφορες δημόσιες οντότητες που στην πράξη είναι άχρηστες για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Ακόμα και ο Οργανισμός για την Κωπαίδα, που έχει αποξηρανθεί εδώ και 150 χρόνια, διατηρείται στην ζωή. Ζητάω από 20ετίας την κατάργησή του. Η σχετική πρόσφατη απόφαση όμως και πάλι ανατράπηκε… Το ελληνικό δημόσιο δεν πεθαίνει ποτέ…

Το περισσότερο εξωφρενικό όμως επιχείρημα είναι η καταγγελία των δανειστών πως μας προκαλούν ασφυξία επειδή αρνούνται να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες μας. Ενώ είχαμε δηλώσει πως δεν χρειαζόμαστε πλέον τα δανεικά τους, κι ενώ δεν παρέχουμε εγγυήσεις για την αποπληρωμή τους, συμπεριφερόμαστε σαν να υπάρχει από όλους τους άλλους υποχρέωση να μας συντηρούν. Από πουθενά δεν προκύπτει, είτε εγγράφως σε συνθήκες είτε έμμεσα από διακηρύξεις και δηλώσεις, δέσμευση των εταίρων να συντηρούν και να καλύπτουν τις όποιες δικές μας ανάγκες. Είναι πρωτοφανές να απαιτούμε χρηματοδότηση με βάση όρους που θέτουμε εμείς – δηλ. οι δανειζόμενοι!!

Οι φόροι επίσης και οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις δεν αποτελούσαν αρχικές προτροπές των δανειστών. Αυτοί απαιτούσαν, και απαιτούν, συγκεκριμένο ύψος δαπανών και ελλειμμάτων. Η επίτευξή τους ήταν πάντα αντικείμενο επεμβάσεων των ελληνικών κυβερνήσεων. Αυτές δηλ αποφάσιζαν για το μίγμα πολιτικής που θα οδηγούσε στο σχετικό αποτέλεσμα. Σε απουσία σχετικών ελληνικών κυβερνητικών προτάσεων για την μείωση των ελλειμμάτων και στην άρνησή τους να επιβάλουν περικοπές του δημόσιου τομέα υπήρξαν τελικά προτροπές των δανειστών (της τρόικας). Οι φόροι και οι περικοπές συντάξεων και μισθών υπήρξαν αποτέλεσμα των αποφάσεων των ελληνικών κυβερνήσεων που δεν ήθελαν με κανένα τρόπο να μειώσουν το κράτος. Συνειδητά δηλ, τσάκισαν την ιδιωτική οικονομία κι επέβαλαν την εσωτερική υποτίμηση προκειμένου να διασώσουν τις συντεχνίες του κράτους ώστε να αποφύγουν τις απολύσεις στον δημόσιο τομέα. Το κράτος δηλ προκάλεσε την κρίση κι επελέγη η θυσία της ιδιωτικής οικονομίας – και η διόγκωση της ανεργίας σε αυτήν – ώστε να παραμείνει σχετικά αλώβητο το δημόσιο.

Μέχρι πρόσφατα υπήρχαν καταγγελίες πως τα παιδιά λιποθυμούσαν στα σχολεία από την πείνα. Τώρα ακούμε για επιβολή φόρων στα τρόφιμα που κάνουν τους πολίτες, και ιδίως τα μικρά παιδιά, παχύσαρκα!! Που είναι η αλήθεια, και που βρίσκεται η μπλόφα?     

Είναι φανερό πως στην ελληνική πλευρά επικρατούσε, αλλά και συνεχίζει να επικρατεί, σύγχυση. Είναι ξεκάθαρο πλέον πως δεν υπάρχει σχεδιασμός και προγραμματισμός. Τα πάντα εξαρτώνται από τις διακυμάνσεις της κοινής γνώμης και τις ευφάνταστες εμπνεύσεις Υπουργών, πολιτικών στελεχών και κομματικών συμβούλων. Το μοναδικό ευδιάκριτο πλάνο είναι πως σημερινή κυβερνητική επιθυμία είναι η παραμονή στην ευρωζώνη. Δεν είναι όμως σε θέση να εξασφαλίσει χρηματοδότηση πέραν των τριών δανειστών («θεσμών», τώρα). Τα περί Ρωσίας, Κίνας, ΗΠΑ και Ιράν δεν στέκονται σε σοβαρή αξιολόγηση. Δίχως όμως εξωτερική ενίσχυση δεν υπάρχει δυνατότητα επιβίωσης. Τι μέλλει γενέσθαι; Μου είναι αδύνατον να προβλέψω… Με μύθους όμως δεν τρέφεται μια χώρα κι’ ένας λαός…

* Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος υπήρξε για πολλά χρόνια Βουλευτής, Υπουργός και Δήμαρχος Πειραιά. Από το 1994 έχει εγκαταλείψει την πολιτική κι απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, στην ενημέρωση και στον πανεπιστημιακό χώρο.