Όταν ο Spielberg συντάσσει προϋπολογισμούς

Το βασικό πρόβλημα των προϋπολογισμών του ελληνικού Κράτους, είναι ότι καταρτίζονται για να μην εφαρμοστούν. Επιπλέον, άπαντες έχουν αποδεχθεί αυτή την παραδοχή με αποτέλεσμα να θεωρείται εξαιρετικά φυσιολογικό το γεγονός της διαρκούς αναθεώρησης με το σύστημα “βλέποντας και κάνοντας”.

Η Κυβέρνηση κατέθεσε χθες στη Βουλή τον Προϋπολογισμό του 2018, με την πεποίθηση ότι θα είναι ο προϋπολογισμός που θα μας βγάλει από τα μνημόνια. Όλοι εμείς δεν μπορούμε να λάβουμε και πολύ στα σοβαρά τη συγκεκριμένη δέσμευση, δεδομένου ότι και αυτός ο Προϋπολογισμός είναι στοιχειωμένος από την “κατάρα των Ελληνικών Προϋπολογισμών”.

Εδώ που τα λέμε, ποιος μπορεί να κατηγορήσει τον Ευκλείδη Τσακαλώτο για τις αστοχίες του τρέχοντος Προϋπολογισμού; Με αρχική πρόβλεψη για την ανάπτυξη στο 2,7%, αναθεώρηση στο 1,8% και προβλέψεις για κλείσιμο του έτους μεταξύ 0,5% και 2,3% πώς να καταρτίσει κανείς προϋπολογισμό και κυρίως πώς να τον εκτελέσει κατά γράμμα. Βλέπετε, η λογιστική είναι μια δυναμική επιστήμη. Άμα αλλάζει ένα νούμερο, προκαλεί αλλαγές σε όλα τα υπόλοιπα.

Και ο προϋπολογισμός του 2018 ωστόσο εμπεριέχει μερικές παραδοχές που αν δεν θέλει να τις χαρακτηρίσει κανείς ακραίες, θα μπορούσε επιεικώς να τς χαρακτηρίσει επίφοβες. Όπως συμβαίνει κάθε χρόνο άλλωστε, οι συντάκτες της εισηγητικής έκθεσης δηλώνουν ότι η ορθή εκτέλεση εξαρτάται από κάποιους παράγοντες. Ας δούμε ποιοι είναι αυτοί:

Α. Η ομαλή εξέλιξη του προγράμματος στήριξης, έως την ολοκλήρωσή του τον Αύγουστο του 2018.

Με δεδομένη την πρότερη εμπειρία, η συγκεκριμένη παραδοχή μπορεί να εκτροχιάσει άμεσα τον υπό ψήφιση προϋπολογισμό. Λϊγο μετά τις 22 Δεκεμβρίου όταν και θα κληθεί η ολομέλεια να τον ψηφίσει, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η τρίτη αξιολόγηση. Η Κυβέρνηση λέει ότι θα προλάβει να ολοκληρώσει όλα τα προαπαιτούμενα, αλλά αν δεν το κατορθώσει, οι επιπτώσεις θα είναι πολλαπλές.

Β. Η ομαλή και ασφαλής επιστροφή στις διεθνείς χρηματαγορές, με τη δημιουργία ενός ικανού ταμειακού αποθέματος ασφαλείας έναντι μελλοντικών κλονισμών στις διεθνείς αγορές.

Αν και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έχει κάνει λόγο για καθαρή έξοδο στις αγορές μιλώντας τον Ιούνιο σε διεθνές ακροατήριο στο συνέδριο του Economist στο Λαγονήσι, οι συντάκτες της έκθεσης έχουν διαφορετική άποψη. Ας είναι. Έξοδος να ‘ναι, κι ότι να ‘ναι. Ωστόσο μια πιθανή καθυστέρηση στην αξιολόγηση και εν συνεχεία μια όχι και τόσο ομαλή επιστροφή, θα εκτροχιάσει τον Προϋπολογισμό.

Γ. Η εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.

Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Όχι μόνο διότι οι Ευρωπαίοι δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους για το συγκεκριμένο θέμα επί Σαμαροβενιζέλων (και άρα μπορεί να το ξανακάνουν), αλλά κυρίως διότι χωρίς νέα Γερμανική Κυβέρνηση -ας μην κοροϊδευόμαστε- δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί κάτι τέτοιο. Όσο και να σκούζει το ΔΝΤ. Τα χρονικά περιθώρια για να συμβεί κάτι τέτοιο εντός του 2018 υπάρχουν αλλά είναι πλέον ασφυκτικά.

Δ. Η επικράτηση ομαλών συνθηκών στο διεθνές γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.

Πρόκειται για μια κλασική παραδοχή σε τέτοιου τύπου κείμενα, αλλά φέτος μοιάζει πολύ ακραία. Όχι γιατί ο Trump και ο Kim είναι απρόβλεπτοι αλλά κυρίως γιατί η Γερμανία δεν έχει Κυβέρνηση. Και όταν η Γερμανία δεν έχει Κυβέρνηση, η Ευρώπη ολόκληρη δεν έχει κατεύθυνση. Βάλε και όσα άλλα παλαβά συμβαίνουν στα πέριξ και βρήκες τον παράγοντα που δεν χρειάζεται βοήθεια για να εκτροχιάσει τον προϋπολογισμό.

Εφόσον λοιπόν όλοι αυτοί οι παράγοντες συντρέχουν ταυτόχρονα, μπορεί και να δούμε τον Προυπολογισμό να εκτελείται. Δεδομένου όμως ότι οι προβλέψεις γίνονται βάσει μοντέλων που απαιτούν την ακριβή εφαρμογή όλων των μεταρρυθμίσεων (προκειμένου να υπολογιστεί η επίπτωσή τους στην οικονομία), θεωρώ περίπου βέβαιο ότι στην χώρα “του περίπου” δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.

Διότι με τους νέους φόρους μπορεί να επιτευχθεί ή και να ξεπεραστεί το πλεόνασμα. Το γεγονός όμως ότι αυτό συμβαίνει σε περιβάλλον ύφεσης ή ισχνής ανάπτυξης, κάνει τους πάντες να πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα θα σταματήσει.

Η αισιόδοξη ματιά του συντάκτη του προϋπολογισμού δεν σταματά σε “τεχνικές” λεπτομέρειες. Ελπίζει σε έσοδα άνω των 2 δισ. ευρώ από αποκρατικοποιήσεις εντός του 2018! Ακόμη και αν ξεπεράσει κανείς την αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία αλλά και τη λυσσαλέα αντίδραση παραφυάδων του ΣΥΡΙΖΑ και κομματικών στελεχών που δακρύζουν, ο στόχος είναι ιδιαίτερα φιλόδοξος.

Για παράδειγμα στις αποκρατικοποιήσεις συμπεριλαμβάνεται η πώληση της συμμετοχής του Δημοσίου στα ΕΛΠΕ, κάτι όμως που αποκλείεται να συμβεί εντός του 2018 λόγω καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων που αφορούν και τον ιδιώτη μέτοχο. Κι όμως στον Προυπολογισμό συμπεριλαμβάνονται έσοδα 500 εκατ. από τη συγκεκριμένη συναλλαγή.

Επιπλέον συμπεριλαμβάνονται έσοδα από την πώληση ποσοστών της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ, των εταιρειών ύδρευσης δηλαδή σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Πέρα από το δόγμα ότι “το νερό είναι δημόσιο αγαθό”, θεωρείται απίθανο να ωριμάσουν οι διαγωνισμοί, να γίνει η πώληση και να εισπραχθούν και τα χρήματα εντός του 2018.

Το κείμενο του προϋπολογισμού, για μια ακόμη φορά είναι περισσότερο μια σιωπηρή και ένοχη  συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης και των δανειστών. Κανείς από τους δύο δεν θέλει τώρα να αντιμετωπίσει τα προβλήματα. Τα μεταθέτει για λίγο αργότερα.  Τότε, οι αστοχίες θα καλυφθούν με υποσχέσεις, φόρους και “αλλαγή συντελεστών”. Το πρόβλημα όμως παραμένει και δυστυχώς αφού χάσαμε χρόνο με τις αντιμνημονιακές μπαρούφες, πλέον δεν φαίνεται ότι υπάρχει χρόνος για να λυθεί….

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 24/7 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos)