Μούντζες από το αόρατο χέρι της αγοράς

Στην επική ταινία κινουμένων σχεδίων “Οι 12 άθλοι του Αστερίξ”, μία από τις δοκιμασίες που πρέπει να περάσουν κατά εντολή του Καίσαρα οι αγαπητοί Γαλάτες είναι να πάρουν από τον “Οίκο της Τρελής”, που θυμίζει δημόσια υπηρεσία, το έντυπο Α38.

Όλη η καφκική παράνοια της γραφειοκρατίας αναδύεται ανάγλυφα στον ξεκαρδιστικό αυτό, καθότι βγαλμένο από τη ζωή, άθλο, τον οποίο ο Αστερίξ κι ο Οβελίξ ξεπερνούν στρέφοντας κατά των δημοσίων υπαλλήλων τα ίδια τους τα γραφειοκρατικά όπλα.

Θα μπορούσε να πρόκειται για μία δημόσια υπηρεσία στην Ελλάδα ή οποιαδήποτε άλλη χώρα- η γραφειοκρατία δεν αποτελεί εγχώριο προνόμιο. Ενώ όμως σε έτερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς την αντιμετώπιση της τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα του μνημονίου, όπου ο δημόσιος τομέας θεωρείται περίπου η πηγή όλων των κακών, έχουν γίνει ελάχιστα βήματα προς ένα δημόσιο πιο λειτουργικό και προς όφελος του πολίτη και του ίδιου του δημοσίου υπαλλήλου.

Αντίθετα, το “κακό δημόσιο” χρησιμοποιείται κατά κόρον ως ένα όπλο κοινωνικού αυτοματισμού ή οι δημόσιοι υπάλληλοι ως “κλειστές” συντεχνιακές ομάδες ψηφοφόρων. Στη ΔΕΗ πχ όπου οι ουρές πλέον αφορούν σε διακανονισμούς και πληροφορίες για τους λογαριασμούς που αδυνατούν να πληρώσουν όλο και περισσότεροι πολίτες, ουδείς σκέφτηκε να αξιοποιήσει έναν υπάλληλο για να καθοδηγεί όσους συχνά περιμένουν με τις ώρες ακόμη και για να ρωτήσουν απλώς τι πρέπει να κάνουν.

Αντίθετα ιδιωτικές εταιρίες security έχουν αναλάβει να βάζουν σε τάξη γιαγιάδες που αγανακτούν όταν συνειδητοποιούν πως μετά από πολύωρη αναμονή δεν πρόκειται να εξυπηρετηθούν. (Για να είμαστε πάντως δίκαιοι η τηλεφωνική εξυπηρέτηση της ΔΕΗ ξεπερνά αυτή πολλών ιδιωτικών εταιρειών).

Αλλά και στον ιδιωτικό τομέα εξάλλου, το δίκιο του πελάτη δεν είναι πάντα νόμος. Ή είναι νόμος μόνο τυπικά, όταν επί της ουσίας τα δικαιώματα του τίθενται εν αμφιβόλω. Πως αλλιώς να εξηγήσει κανείς τις πανομοιότυπες τιμές σε βασικά καταναλωτικά αγαθά ή το γεγονός ότι οι πάροχοι σταθερής τηλεφωνίας και Internet ζητούν το ίδιο ποσό και κάνουν τις ίδιες ημέρες για μία απλή μεταφορά;

Κατά τους υπέρμαχους της ιδιωτικής πρωτοβουλίας (πολλοί εκ των οποίων έχουν περάσει στο παρελθόν από θέσεις συμβούλων στο δημόσιο για να μας πουν πως πρέπει να το μειώσουμε, αλλά συχνά δε δείχνουν την ίδια ευαισθησία για έναν κρατικοδίαιτο ιδιωτικό τομέα) όλα θα τα λύσει το αόρατο χέρι της αγοράς. Μόνο που ενίοτε το αόρατο χέρι της αγοράς ρίχνει απλά μία μεγαλόπρεπη μούντζα στον καταναλωτή.

Σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, η ύπαρξη ΚΑΙ εφαρμογή κανόνων είναι το θέμα. Και αυτό εξαρτάται και στις δύο περιπτώσεις από την κεντρική εξουσία και την πίεση της κοινωνίας των πολιτών. Κυρίως από τη δεύτερη, στην οποία θα έπρεπε να λογοδοτεί η πρώτη.

*Η Βίκυ Σαμαρά είναι επικεφαλής του Πολιτικού Τμήματος του NEWS 247