Η “κληρονομιά” του JFK: Από τη Μέριλιν στη Σελήνη

Για πολλούς-και δη Αμερικανούς-, ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι παραμένει ο ήρωας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο ταλαντούχος υποψήφιος, ο οποίος αναδείχθηκε σε σύμβολο αλλαγής μετά την εκλογική του νίκη το 1960.

Ο JFK έζησε έντονα, ριζοσπαστικά και έφυγε νωρίς, δολοφονηθείς στα 46 του χρόνια. Όμως, συνεχίζει να “ζει” μέσα από την κληρονομιά που μας άφησε. Ας δούμε τι κρατά τη μνήμη του JFK ζωντανή ακόμα και σήμερα, 50 χρόνια μετά τη δολοφονία του.

Το 1ο θρυλικό ντιμπέιτ: Το “αουτσάιντερ” που έκανε την ανατροπή

Έχει μείνει στην ιστορία των τηλεοπτικών αναμετρήσεων το πρώτο ντιμπέιτ που διεξήχθη το 1960 στις ΗΠΑ μεταξύ του Τζον Κένεντι και του Ρίτσαρντ Νίξον το 1960.

Πριν το θρυλικό ντιμπέιτ της 26ης Σεπτεμβρίου -από τότε καθιερώθηκαν τα ντιμπέιτ-, ο Κένεντι ήταν ένας άσημος γερουσιαστής από τη Μασαχουσέτη. Νέος και Καθολικός, γεγονός που τον έφερνε σε ακόμη δυσκολότερη θέση, με αντίπαλο το κατεστημένο της εποχής, τον έμπειρο και αδίστακτο πολλές φορές αντιπρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον. Η διαφορά τους ήταν τεράστια και όσοι άκουσαν από το ραδιόφωνο τη συζήτηση είχαν σχηματίσει τη γνώμη ότι νικητής ήταν ο Νίξον.

Όμως  όσοι στήθηκαν μπροστά στους μαυρόασπρους τηλεοπτικούς τους δέκτες και είδαν τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών να ιδρώνει, με κακό μακιγιάζ, και χλωμό από γρίπη, ντυμένο στα γκρι, να αναζητά πολλές φορές αποκούμπι στο βήμα που βρισκόταν μπροστά του λόγω ενός τραυματισμού στο γόνατό του, κατάλαβαν πως ο Κένεντι τον είχε για τα καλά.

Έτσι, μετά το ντιμπέιτ όλα άλλαξαν. Ο Κένεντι ήταν ο σταρ, ο μεγάλος νικητής. Μακιγιαρισμένος και άνετος, σε αντίδραση με τον καταϊδρωμένο Νίξον, κέρδισε τις καρδιές των Αμερικανών, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή. Χωρίς άγχος και με πίστη στις ικανότητές του βγήκε νικητής.

“Είναι απ’ τις περίεργες στιγμές στην ιστορία που τα πράγματα αλλάζουν δραματικά μέσα σε μία βραδιά”, είχε πει ο Άλαν Σρέντερ ιστορικός των μίντια και συγγραφές του βιβλίου Presidential Debates: Forty Years of High-Risk TV.

Μάλιστα, θα λέγαμε πως ο Κένεντι ήταν αυτός που έφερε την τηλεόραση στις ΗΠΑ., καθώς στα τέλη της δεκαετίας του 1950 μόνο 11% των Αμερικανών είχαν τηλεόραση. Επί εποχής Κένεντι, το ποσοστό εκτινάχθηκε στο 88%, με την τηλεθέαση του πρώτου ντιμπέιτ στην ιστορία να κάνει πάταγο, καθώς το παρακολούθησαν 74 εκατομμύρια πολίτες.

Το προφίλ του Κένεντι ενδυναμώθηκε έπειτα από την κρίση των πυραύλων της Κούβας, τον Οκτώβριο του 1962, και κατά την επίσκεψή του στο Τείχος του Βερολίνου. Όντας στο αποκορύφωμα της δημοτικότητάς του και ενώ μαινόταν ακόμη ο Ψυχρός Πόλεμος, ο Κένεντι επισκέφθηκε την Ευρώπη, σε μια καλά οργανωμένη επιχείρηση γοητείας.

“Είμαι Βερολινέζος” (Ich bin ein Berliner), είπε δείχνοντας το Τείχος του Βερολίνου ενώ η εν λόγω ρήση θα καταχωρηθεί πλάι στο όνομά του, μαζί με το απόσπασμα από την ομιλία του 1961 κατά την ορκωμοσία του στη θέση του αμερικανού προέδρου όπου είπε το αξιομνημόνευτο “Μη ρωτάς τι μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα αλλά τι μπορείς να κάνεις εσύ για τη χώρα σου”.

Ο μύθος του Κάμελοτ και τα “ιδιαίτερα” χρόνια πολλά

Ο θάνατος του Τζ. Φ. Κένεντι συγκλόνισε τον κόσμο και μετέτρεψε τον ίδιο τον πρόεδρο σε σύμβολο οράματος, σε προσωποποίηση του μύθου του Κάμελοτ που εμπνέει χρόνια την αμερικανική κοινωνία.

Tο προσωνύμιο “Κάμελοτ” το έδωσε στην οικογένεια Kένεντι η Tζάκι, επειδή στον σύζυγό της άρεσε το τραγούδι από το ομώνυμο μιούζικαλ που παιζόταν στο Mπρόντγουεϊ όταν εκείνοι βρίσκονταν στον Λευκό Oίκο, το οποίο είχε τους Iππότες της Στρογγυλής Tραπέζης.

Σε γενικές γραμμές η σχέση του Τζ. Φ. Κένεντι με τη Τζάκι είχε περάσει από σαράντα κύματα. Τις καλές μέρες ήταν ο Κάμελοτ ενώ υπήρχαν και οι κακές όπου ο JFK φαίνεται πως ήταν επιρρεπής στο ωραίο φύλο.

Όταν η Μέριλιν Μονρόε θα τραγουδήσει το “Χρόνια πολλά, κύριε πρόεδρε” χωρίς να ενοχληθούν οι Αμερικανοί, η Τζάκι σίγουρα έβραζε λιγάκι από μέσα της.

Σύμφωνα με το βιβλίο του Κρίστοφερ Άντερσεν “These Few Precious Days: The Final Year of Jack with Jackie”, ο Κένεντι διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση με την Μέριλιν.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, η Μέριλιν είχε τηλεφωνήσει στην Τζάκι για να της εξομολογηθεί ότι είχε σχέση με τον σύζυγό της, και να της πει ότι είχαν ήδη συμφωνήσει να ζήσουν μαζί για να την ακούσει να λέει ατάραχη: “Ωραία, θα φύγω εγώ λοιπόν και εσύ θα αποκτήσεις όλα τα προβλήματα”.

Η Πρώτη Κυρία συστηματικά εθελοτυφλούσε για τις εξωσυζυγικές περιπέτειες του JFK, αλλά σύμφωνα με το βιβλίο η σχέση του με τη Μονρόε “την ενοχλούσε πολύ”.

JFK καλεί… Σελήνη

Ένα από τα μεγαλύτερα όνειρα του Κένεντι ήταν το περίφημο διαστημικό πρόγραμμα (Πρόγραμμα Απόλλων). Η προσεδάφιση ανθρώπου στο φεγγάρι και η ασφαλή επιστροφή του στη γη απασχολούσε συνεχώς το μυαλό του. Στις 25 Μαΐου 1961 ο στόχος ήταν πλέον ξεκάθαρος.

“Να πετύχουμε την προσεδάφιση ανθρώπου στο φεγγάρι, καθώς και την ασφαλή επιστροφή του στη γη, μέσα σε αυτή τη δεκαετία”.

Η αρχή για την μεγαλύτερη ίσως κατάκτηση της ανθρωπότητας είχε γίνει. Δεν ήταν βέβαια γραφτό ο Κένεντι να δει τ’ όνειρό του να πραγματοποιείται. 6 χρόνια όμως μετά το θάνατό του, (20 Ιουλίου 1969), το Apollo11 έφτασε στη Σελήνη και ο Νιλ Άρμστρονγκ έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι. 4 ημέρες αργότερα  το πλήρωμα επέστρεψε ασφαλές, ολοκληρώνοντας με επιτυχία, το φιλόδοξο σχέδιο του Κένεντι. Το σώμα του δεν ήταν εκεί, η ψυχή του όμως ήταν παρούσα.

Όλα έγιναν από τις εγκαταστάσεις της NASA στο ακρωτήριο Κανάβεραλ, που από το 1963 ως το 1973 είχε μετονομαστεί σε Διαστημικό Κέντρο Τζ. Φ. Κένεντι, και στο οποίο θα αναφερθούμε πιο κάτω.

Το “cool” fashion icon

O κεντροαριστερός Τζ. Φ. Κένεντι από τις βορειοανατολικές πολιτείες της Aμερικής, με το “καθαρό” image, την ελιτίστικη προφορά Bοστόνης και τα απογεύματα στο Martha’s Vinyeard επηρεάζει ακόμη και στις μέρες μας την αμερικανική μόδα.

Τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του Τζάκι ήταν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στα μίντια τα οποία τους αντιμετώπιζαν θα λέγαμε περισσότερο σαν σταρ του σινεμά παρά σαν πολιτικούς, αφού ήταν και πολύ νεότεροι σε σχέση με τους προέδρους και τις συζύγους αυτών που διαδέχτηκαν.

Από τη μία slim cut κοστούμια σε μαύρο και ανθρακί και από την άλλη πόλο μπλουζάκια, γυαλιά ηλίου και chinos παντελόνια, το στιλ του Κένεντι έχει παγώσει στο χρόνο, αποτίοντας έναν αιώνιο φόρο τιμής στη μόδα της Νέας Αγγλίας μέσω των ασπρόμαυρων φωτογραφιών τους.

Μεγάλωσε φορώντας μπλέιζερ, khakis παντελόνια (khaki στα ινδικά σημαίνει σκόνη) και πόλο μπλουζάκια ενώ αργότερα όταν ήταν φοιτητής στο Χάρβαρντ και μετέπειτα πρόεδρος σε αυτή τη κολεγιακή ντουλάπα προστέθηκαν slim cut κοστούμια αλλά και κάζουαλ ρούχα, όπως πουλόβερ και παντελόνια λίγο πιο κοντά τόσο ώστε να φαίνεται λίγο η κάλτσα.

Με την αβίαστη κομψότητά του και την δυνατά ανέμελη απλότητα, τα επιμελώς ατημέλητα μαλλιά, τα απαραίτητα γυαλιά ηλίου, ο Κένεντι έδειχνε και ήταν cool, είχε στυλ και γοητεία.

Α! Και δεν του άρεσαν τα καπέλα. Μπορεί να κράταγε ένα καπέλο για στιλ αλλά δεν το φορούσε ποτέ, παρατηρεί ο Πολ Γουίνστον του οποίου ο πατέρας ήταν πίσω από τα ενδύματα Chipp, ο οποίος προσθέτει πως απλά ήθελε να  κατευνάσει με αυτόν τον τρόπο τους κατασκευαστές καπέλων οι οποίοι είχαν αρχίσει να οργανώνονται σε συνδικάτα.

Το εν λόγω στιλ του παραμένει ακόμα και σήμερα απαράμιλλο και διαχρονικό. Μάλιστα οι Brooks Brothers το 2007 αναβίωσαν το στιλ του με την κολεξιόν τους The Fitzgerald, ενώ στη διαφημιστική καμπάνια της GANT το 2006 τη θέση των μοντέλων είχαν ο Pόμπερτ Φ. Kένεντι τζούνιορ και η σύζυγός του.

Call me Kennedy: Από οδούς και γέφυρες μέχρι Διαστημικό Κέντρο

Τζον Φ. Κένεντι, ένα όνομα, μια ιστορία και πως θα μπορούσε να λείπει από την καθημερινή μας περιπλάνηση. Το όνομα του σπουδαίου αυτού πολιτικού έχει δοθεί σε πληθώρα οδών και κτηρίων ανά τον κόσμο ενώ το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης φέρει το όνομά του. Μάλιστα, ο Τζον Φ. Κένεντι “έχει” και δικό του Διαστημικό Κέντρο.

Η είδηση του θανάτου του δεν συγκλόνισε μόνο τους Αμερικανούς (το γεγονός ήταν το 3ο σημαντικότερο μαζί με την καταστροφή του Πέρλ Χάρμπρ το 1941 και την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεμπτεμβρίου στους Δίδυμους Πύργους), αλλά και ολόκληρη την υφήλιο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε 31 χώρες παγκοσμίως, από τον Καναδά ως τη Βραζιλία, την Ιρλανδία ως την Κύπρο και απ’ το Ισραήλ ως την Αυστραλία, υπάρχουν δεκάδες σημεία αναφοράς στο 35ο πρόεδρο των ΗΠΑ (δρόμοι, οδοί, λεωφόροι, κτίρια, γέφυρες, πάρκα, πλατείες, προτομές).

Σημαντικότερα εξ αυτών:

1. Η προεδρική βιβλιοθήκη και μουσείο Τζον Κένεντι στη Μασαχουσέτη.

2. Η Kennedybrücke (γέφυρα Κένεντι) στη Βιέννη, όπου ο Κένεντι είχε συναντηθεί με τον Χρουστσόφ το 1964.

3. Η John-F.-Kennedy-Platz (πλατεία Κένεντι) στο Βερολίνο, στην οποία είπε το περίφημο “είμαι Βερολινέζος”, στις 26 Ιουνίου 1963.

4. Ήταν τόσο αγαπητός, που μέχρι και το «μισητό» για τους Αμερικανούς Ιράν, έδωσε τ’ όνομά του σε μία οδό στην Τεχεράνη (Kennedy Street), η οποία πάντως μετονομάστηκε σε Vahdat-e-Islami Street μετά τα γεγονότα της επανάστασης του 1979.

5. Η περίφημη πλάκα στη μνήμη του, στη Μελβούρνη (John F. Kennedy Memorial stone and plaque).

6. Η χάρη του έφτασε ως τις Μπαχάμες, με το μεγαλύτερο και πιο πυκνοκατοικημένο νησί του συμπλέγματος, New Providence, να δίνει τ’ όνομα του Κένεντι σε έναν από τους μεγαλύτερους αυτοκινητόδρομους  (John F. Kennedy Drive).

Αξίζει να σημειωθεί το Διεθνές Αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης το οποίο είναι το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης και ένα από τα πλέον πολυσύχναστα παγκοσμίως, το οποίο φέρει το όνομά του από το 1963.

Ο αερολιμένας βρίσκεται στο Λονγκ Άιλαντ, σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από το Μανχάταν και αποτελεί τη μεγαλύτερη, από άποψη επιβατικής κίνησης, πύλη εισόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και είναι η βάση δύο μεγάλων αμερικανικών αεροπορικών εταιρειών, της Delta και της American Airlines. Εξυπηρετώντας περίπου 48 εκατομμύρια επιβάτες κάθε χρόνο το αεροδρόμιο Κένεντι της Νέας Υόρκης έχει τέσσερις βασικούς αεροδιαδρόμους και οκτώ τερματικούς σταθμούς. Περίπου 90 διεθνείς και εθνικές αεροπορικές εταιρείες διατηρούν γραφεία εντός του αεροδρομίου Κένεντι το οποίο συνεισφέρει περίπου 30,1 δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομική δραστηριότητα της πόλης της Νέας Υόρκης.

Μάλιστα, χώροι του αεροδρομίου Κένεντι εμφανίζονται σε πλήθος ταινιών του Χόλιγουντ, ενώ η πρόσφατη ταινία “Terminal”(2004) σε σκηνοθεσία Στίβεν Σπίλμπεργκ, με πρωταγωνιστή τον Τομ Χανκς, έχει γυριστεί εξ’ ολοκλήρου στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης.

Τέλος, το όνομά του έχει πάρει και ο σταθμός εκτόξευσης διαστημικών οχημάτων της NASA στο νησί Μέριτ στην Φλόριντα των Ηνωμένων Πολιτειών καθότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του αμερικανικού διαστημικού προγράμματος.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι είναι ένα από τα τρία διαστημικά κέντρα όλου του κόσμου που έχουν δυνατότητα υλοποίησης επανδρωμένων αποστολών μαζί με αυτό του Μπαϊκονούρ (στο Καζακστάν, χρησιμοποιείται από τη Ρωσία) και το Ζιουκουάν (στην Κίνα).

Σήμερα το διαστημοδρόμιο εξυπηρετεί κυρίως τις εκτοξεύσεις και τη συντήρηση του στόλου των διαστημικών λεωφορείων, στις υποδομές του συγκροτήματος LC-39 και τις μετασκευασμένες εγκαταστάσεις του προγράμματος Απόλλων. Πρώτη εκτόξευση ήταν αυτή του Columbia στις 12 Απριλίου 1981.

Διαθέτει επίσης διάδρομο προσγείωσης μήκους 4,6 χιλιομέτρων. Η πρώτη προσγείωση διαστημικού λεωφορείου που επέστρεφε από αποστολή έγινε στις 11 Φεβρουαρίου 1984, όταν το Challenger ολοκλήρωσε την αποστολή STS-41-B. Πριν από αυτή την αποστολή τα Διαστημικά Λεωφορεία προσγειώνονταν στην Αεροπορική Βάση Έντουαρντς στην Καλιφόρνια, επιβαρύνοντας έτσι τη NASA με περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια ανά αποστολή για τη μεταφορά του οχήματος πίσω στη Φλόριντα.

Από τους Byrds, τους Rolling Stones στον Έμινεμ

Η δολοφονία του JFK δεν θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητη τόσο την μουσική όσο και τον κινηματογράφο. Πληθώρα τραγουδιών και ταινιών έχουν γραφτεί για το εν λόγω γεγονός ενώ υπάρχει και συγκρότημα με όνομα Dead Kennedys.

Οι Dead Kennedys δημιουργήθηκαν τον Ιούνιο του 1978 στο San Francisco, ενώ το όνομά τους προκάλεσε αντιδράσεις. Ωστόσο οι ίδιοι υποστήριξαν ότι δεν είχαν σκοπό να προσβάλλουν την οικογένεια Κένεντι αλλά να δώσουν έμφαση στο τέλος του λεγόμενου Αμερικανικού ονείρου.

Εμείς, ξεχωρίσαμε τα παρακάτω 10 τραγούδια στην μνήμη του Κένεντι και τους “επίμαχους” στίχους:

“He Was a Friend of Mine” – The Byrds (1965)

…”He was in Dallas town / From a sixth floor window a gunner shot him down / He died in Dallas town / He never knew my name, he never knew my name / Though I never met him I knew him just the same / Oh, he was a friend of mine / Leader of a nation for such a precious time”…

“Sympathy for the Devil” – The Rolling Stones (1968)

…”I shouted out, ‘Who killed the Kennedys?’ / When after all / it was you and me”…

“Born in the 50’s” – The Police (1978)

…”My mother cried / When President Kennedy died / She said ‘It was the communists’ / But I knew better”…

“The Day John Kennedy Died” – Lou Reed (1982)

….”Oh, the day John Kennedy died / I remember where I was that day, I was upstate in a bar / The team from the university was playing football on tv / Then the screen want dead and the announcer said, ‘there’s been a tragedy / There are unconfirmed reports the president’s been shot / And he may be dead or dying”…

“Life in a Northern Town” – Dream Academy (1985)

… “In winter 1963 / It felt like the world would freeze / With John F. Kennedy and The Beatles”..

“Civil War” – Guns N’ Roses (1990)

…”And in my first memories / they shot Kennedy / I went numb when I learned to see”…

“Brain of J” – Pearl Jam (1998)

…”Who’s got the brain of JFK? / What’s it mean to us now?”..

“Conspiracy Theory” – Steve Earle (2002)

…”What if you could’ve been there on that day in Dallas? / What if you could wrestle back the hands of time?”..

“Sleeping In” – The Postal Service (2003)

…”Last week I had the strangest dream / Where everything was exactly how it seemed / Where there was never any mystery of who shot John F. Kennedy / It was just a man with something to prove / Slightly bored and severely confused / He steadied his rifle with his target in the center / And became famous on that day in November”..

“Public Enemy #1” – Eminem (2006)

…”Like that day John F. Kennedy was assassinated in broad day / by the greatest lunatic with a gun / Who just happened to work on the same block in the library book depository / Where the President would go for a little Friday stroll / Shots fired from the grassy knoll”…

Τέλος, αρκετοί ήταν οι σκηνοθέτες που θέλησαν να αποτυπώσουν στο “λευκό πανί” τη δολοφονία του Κένεντι αλλά και τις θεωρίες συνωμοσίας που ακούγονται. Εμείς, ξεχωρίσαμε τις εξής 7: “The Trial of Lee Harvey Oswald” (1964) του Larry Buchanan, “Since” (aka Kennedy’s Assassination, 1966) του Andy Warhol, “Executive Action” (1973), του David Miller, “In the Line of Fire” (1993) του Wolfgang Petersen, “Interview with the Assassin” (2002) του Neil Burger και δύο πολύ πρόσφατες, “Parkland” (2013) του Peter Landesman και το “Killing Kennedy” του Nelson McCormick.

πηγές: wikipedia, huffingtonpost.com, mrporter.com, rollingstone.com, billboard.com