Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων: Η γεύση της ξενιτιάς

Τα τελευταία χρόνια η Παγκόσμια Μέρα Προσφύγων μοιάζει λίγη για να χωρέσει τις ιστορίες, τις τραγωδίες και τα όνειρα των ανθρώπων που έχουν ξεριζωθεί και παλεύουν για μια καλύτερη ζωή. Την ίδια ώρα, η αναφορά σε αυτήν, η προσπάθεια ευαισθητοποίησης όλων μας απέναντι σε ένα ολοένα και επιδεινούμενο φαινόμενο, φαντάζει επιτακτική.

Στα πλαίσια της ημέρας προσφύγων, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες σε συνεργασία με διάφορους φορείς και οργανώσεις σε 13 χώρες ανά την Ευρώπη, συνέλαβε μια διαφορετική ιδέα για την ανάδειξη του θέματος με τον πιο θετικό και δημιουργικό τρόπο. Κάλεσε επαγγελματίες της γαστρονομίας, χώρους γεύσης σε μεγάλες πρωτεύουσες – μεταξύ αυτών και την Αθήνα – να ανοίξουν την κουζίνα τους σε πρόσφυγες – πρέσβεις του καλού φαγητού. Κάπως έτσι γεννήθηκε το Refugee Food Festival που καλεί τον κόσμο της Αθήνας να βιώσει μια διαφορετική γαστρυμαρική εμπειρία, σε εστιατόρια που γνωρίζει και εμπιστεύεται από ανθρώπους που κουβαλούν στις ελάχιστες αποσκευές τους, την παράδοση και τα μυστικά της κουζίνας του τόπου τους.

Το News 24/7 βρέθηκε στο εστιατόριο “ Βασίλαινας”, όπου η ελληνική κουζίνα συναντά την σομαλική, σε ένα ειδικά σχεδιασμένο μενού για τους λάτρεις των θαλασσινών και της ανατολίτικης γεύσης. Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου, Θανάσης Βασίλαινας, ανήκει στην γ’ γενιά της οικογενείας που ασχολείται με τη γαστρονομία και θέλησε να δώσει την ευκαιρία σε ένα νέο σεφ, να δείξει τις γεύσεις του τόπου του, αλλά και το προσωπικό του ταλέντο.

Από τη Σομαλία, στην Ελλάδα

Ο Χασάν βρέθηκε στην Ελλάδα σε ηλικία 16 ετών. Άφησε πίσω του την οικογένειά του. Δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς… η ζωή του κινδύνευε και έπρεπε να φύγει και να μην κοιτάξει πίσω του. Εδώ και οκτώ χρόνια ζει στην Ελλάδα και κυνηγάει τα όνειρά του.

Πίσω στη Σομαλία ήταν ο μεγαλύτερος από τρία αδέρφια. Η μητέρα του έλειπε συχνά και έτσι μπήκε στην κουζίνα προκειμένου να ετοιμάσει φαγητό για τα μικρότερα αδέρφια του. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ανάγκη και η αγάπη για την μαγειρική.

Στην Ελλάδα είχε την ευκαιρία, έπειτα από βοήθεια κάποιου Έλληνα που είδε σε εκείνον το ταλέντο και το μεράκι, να σπουδάσει σε ιδιωτική σχολή μαγειρικής. Πριν χρόνια βρέθηκε να ετοιμάζει ιταλικές σπεσιαλιτέ σε πιτσαρία του Ρεθύμνου, μια εμπειρία που του έμαθε να εργάζεται σε… υψηλές θερμοκρασίες.

Συζητάμε λίγο μαζί του για την ιδιότητα του πρόσφυγα, το ταξίδι της φυγής – που έκανε κρυμμένος στο αμπάρι ενός πλοίου – τη ζωή στην Ελλάδα. Μια ανησυχία τον διαπερνά κάθε που μιλά για τη Σομαλία. Παρακολουθεί τις εξελίξεις από κοντά… προσπαθεί να αντιληφθεί πως οι πειρατές των σομαλικών θαλασσών που βγήκαν για να υπερασπιστούν τη λεηλασία του εθνικού τους πλούτου από κάθε λογής δυτικό που σάρωνε την περιοχή, μετετράπησαν σε μια ιδιότυπη “καμόρα”. Μας εξηγεί πως ο εμφύλιος πόλεμος που έβαλε αντίπαλες ομάδες από την ίδια χώρα, φυλές της αφρικανικής γης, μετετράπη ξαφνικά σε θρησκευτικό, με την ανάδυση της εξτρεμιστικής ισλαμιστικής οργάνωσης Αλ Σεμπαμπ, πρακλάδι της Αλ Καϊντα.

Μιλά πάντα με ανησυχία. Βλέπετε, έχοντας λάβει την ιδιότητα του πρόσφυγα, με ό, τι αυτό σημαίνει στο διεθνές δίκαιο για την προστασία που υποχρεούνται τα έθνη ανά τον κόσμο να του παρέχουν, θα μπορούσε θεωρητικά να βρεθεί σε όποιο μέρος του πλανήτη επιθυμεί. Σε κάθε κράτος, ΕΚΤΟΣ, από την πατρίδα του.

Το ταξίδι των προσφύγων

Όλες αυτές τις ημέρες πριν ξεκινήσει το φεστιβάλ βρέθηκε στην κουζίνα του εστιατορίου Βασίλαινα, πίσω από το Χίλτον. Σε συνεργασία με τον Σεφ του εστιατορίου, Μάνο Γαρνέλη, έφτιαξαν ένα μενού που σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη του Βασίλαινα περιγράφει γευστικά την γλυκόπικρη διαδρομή ενός ανθρώπου που παίρνει το δρόμο της ξενιτιάς.

Από τη γλυκιά προσμονή για μια ασφαλέστερη ζωή σε έναν νέο τόπο, όπως τότε ο Χασάν κατάφερε να διαφύγει και ουσιαστικά να σωθεί, στην αντάρα του ταξιδιού και το δρόμο της φωτιάς ώσπου να φτάσει κανείς στον προορισμό του. Ξεκινώντας με μια δροσερή σαλάτα στην οποία συνυπάρχουν και οι δύο κουζίνες ως υλικά, αποτυπώνεται η «προσδοκία» από ένα ταξίδι που μόλις ξεκινάει. Ακολουθεί η ταραμοσαλάτα “Βασίλαινας” και γαύρος μαρινάτος, αλμύρα και οξύτητα  που προσπαθούν να ισορροπήσουν  θυμίζοντας τη θάλασσα που πολλοι απο αυτους διέσχισαν σε επισφαλείς συνθήκες για να φτάσουν στον τόπο μας.

Οι δυσκολίες είναι παρούσες, σε ένα έντονο και παραδοσιακό πιάτο της σομαλικής κουζίνας, το βασιλικό σκουμπρί με καυτερή σάλτσα από πάπρικα και τσίλι και με δροσερή σαλάτα.

Ο κ. Βασίλαινας σχολιάζει πως το μενού θα ολοκληρώνει ένα παραδοσιακό ελληνικό κι ένα κλασικό σομαλικό πιάτο με μοσχάρι και γλυκά μπαχαρικά. Το λαυράκι με πρασσοσέλινο «προσγειώνει» και ηρεμεί λίγο τις γεύσεις μας, για να καταλήξουμε στο γλυκοφάγωτο μοσχαράκι με την σάλτσα anjeero, με γλυκά μπαχάρια, κανέλλα και κόλιανδρο. Ο γλυκός επίλογος που θα έπρεπε να βιώνει κάθε κατατρεγμένος σε αυτή τη γη και ο οποίος δεν έρχεται ως λύτρωση, ούτε γράφεται για όλους με τον ίδιο γλυκό τρόπο.

Ο Θανάσης Βασίλαινας, ιδιοκτήτης του εσιατορίου “Βασίλαινα”

Η σομαλική κουζίνα έχει σύμφωνα με τον κ. Βασίλαινα αρκετά κοινά με την ελληνική στις παρασκευές, αν και υπακούει στον ανατολίτικο τρόπο των εντάσεων που επιτυγχάνονται από τη χρήση έντονων μπαχαρικών. Το μενού θα επιχειρήσει μια «συζήτηση» δύο πολιτισμών και δυο γαστρονομικών παραδόσεων. Οι σομαλικές προτάσεις βρίσκουν απάντηση σε γεύσεις, υφές και αρώματα που έχουν εγγραφεί στο DNA μας μέσα από την ελληνική γαστρονομία και παράδοση.

Κάπως έτσι, η παγκόσμια ημέρα προσφύγων φέτος θα συνοδευτεί από το πιο ζωτικό, ενδιαφέρον και συναρπαστικό πολιτιστικό στοιχείο που ενώνει τους λαούς. Τη γαστρονομία. Η τροφή που από ζωτική ανάγκη, προήγαγε τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Ο Χασάν είναι ένας μόνο από τους προσκεκλημένους σεφ που θα αναδείξουν τον πολιτισμό τους και στην Αθήνα, αυτές τις ημέρες. Κι όλοι αυτοί με τις σειρά τους, είναι μερικά μόνο παραδείγματα ανθρώπων που έχουν και μπορούν να προσφέρουν στις κοινωνίες όπου έχουν στοιβαχτεί. Ακόμη και στην πολύπαθη ελληνική, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία και ένα προτεταμένο χέρι συμπαράστασης.

Το φεστιβάλ της γεύσης

Πέντε εστιατόρια της πρωτεύουσας και ισάριθμοι σεφ από το Ιράν, τη Συρία, τη Σομαλία και το Αφγανιστάν συμμετέχουν σε μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε από τη Γαλλία και φέτος επεκτείνεται στη Ρώμη, τις Βρυξέλλες, τη Μαδρίτη και το Άμστερνταμ (και συνολικά 13 ευρωπαϊκές πόλεις) με στόχο να αναδείξει το ταλέντο αυτών των ανθρώπων που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους. Η όλη πρωτοβουλία έχει επίσης ως στόχο την ενσωμάτωση ανθρώπων που μπορούν να προσφέρουν στη χώρα που τους φιλοξενεί και φυσικά να προάγει την αλληλεπίδραση και την ανταλλαγή γεύσεων, τεχνικών και συνταγών από εξαιρετικές κουζίνες του κόσμου.

Το Φεστιβάλ ξεκίνησε την Κυριακή 18 Ιουνίου και θα ολοκληρωθεί την Πέμπτη 22 Ιουνίου. Εκτός από το “Βασίλαινας” που θα σερβίρει το ειδικό μενού τόσο την Τρίτη, όσο και την Τετάρτη και Πέμπτη, το φεστιβάλ θα εξελίσσεται παράλληλα και στο “7 Food Sins”, με τις συριακές γεύσεις του Αμπντούλ Αλ Χαλάκ, αλλά και στο It Restaurant που θα παρουσιάσει γεύσεις και τεχνικές της αφγανικής κουζίνας με σεφ τον Ρέζα Γκολάμι.

Πληροφορίες:

Refugee Food Festival

Εστιατόριο Βασίλαινας,

Βρασίδα 13, Χίλτον

Μόνο για δύο βραδιές: Τρίτη 20 & Τετάρτη 21 Ιουνίου 2017

(λόγω μεγάλης ζήτησης: παράταση και για την Πέμπτη, 22 Ιουνίου)

Ειδικό μενού: 30€/άτομο

*Φωτογράφηση: Σωκράτης Μπαλταγιάννης/ SOOC