Η Εποχή των Μεγαπυρκαγιών
Διαβάζεται σε 16'
Το NEWS 24/7 συνομιλεί με τον Ηλία Τζηρίτη από τη WWF Ελλάς για το φαινόμενο των Μεγαπυρκαγιών. Ένα αφιέρωμα στις πύρινες τραγωδίες που σάρωσαν τον πλανήτη. Τι λέει η επιστήμη, τι δείχνουν οι αριθμοί, και πώς μπορούμε να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο φωτιάς και αμέλειας.
- 03 Ιουνίου 2025 07:48
Οι φωτιές δεν είναι πλέον oi «απρόσκλητοι επισκέπτες» του καλοκαιριού· τείνουν να μετατραπούν σε μόνιμους «ένοικους» ενός πλανήτη που φλέγεται. Δεν αποτελούν μεμονωμένα γεγονότα, αλλά φαινόμενα με μεγαλύτερη ένταση, συχνότητα και διάρκεια που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους: Δάση, σπίτια, ζώα, ανθρώπινες ζωές. Και φυσικά την ελπίδα για το μέλλον.
Οι Μεγαπυρκαγιές (megafires) που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια είναι το σύμπτωμα μιας βαθύτερης ασθένειας που αγνοήσαμε για πολύ καιρό: της κλιματικής κρίσης. Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει δασικές πυρκαγιές εξαιρετικά μεγάλης κλίμακας, ισχύος και διάρκειας, οι οποίες έχουν αυξημένη δυσκολία ελέγχου και καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Παρόλο που δεν υπάρχει ενιαία παγκόσμια συμφωνία για τον ακριβή ορισμό, η επιστημονική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Global Ecology and Biogeography, προτείνει για ορισμό των μεγαπυρκαγιών, εκείνες που κατακαίουν περισσότερα από 10.000 εκτάρια (100.000 στρέμματα).
Ο Ηλίας Τζηρίτης, υπεύθυνος για τις δασικές πυρκαγιές στη WWF Ελλάς, εξηγεί στο NEWS 24/7 γιατί ζούμε στην εποχή των Μεγαπυρκαγιών: Τις αποδίδει όχι μόνο στην κλιματική αλλαγή, αλλά και στην απουσία εθνικής στρατηγικής, στην έλλειψη πρόληψης κι εκπαίδευσης καθώς και στην άγνοια.
«Σήμερα περισσότερο από ποτέ, η ένταση των πυρκαγιών επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή και γι’ αυτό λέμε πως πλέον ζούμε στην εποχή των λεγόμενων “μεγαπυρκαγιών”. Εξετάζοντας τρεις παράγοντες – καμένη έκταση, συχνότητα, δριμύτητα – γίνεται εμφανής η αυξανόμενη επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις δασικές πυρκαγιές. Η κλιματική αλλαγή λοιπόν, επηρεάζει τα χαρακτηριστικά των δασικών πυρκαγιών και οι τελευταίες, με τη σειρά τους, επιβαρύνουν την κλιματική αλλαγή με την έκλυση CO2, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος» τονίζει ο κ. Τζηρίτης.
Ειδικά για την Ελλάδα, θα ήταν λάθος επιστημονικά να ισχυριστούμε γενικά και αόριστα πως η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για τις δασικές πυρκαγιές
Και προσθέτει: «Η Ελλάδα, ως μια χώρα με μεγάλο ιστορικό δασικών πυρκαγιών, δεν θα μπορούσε να μην επηρεάζεται από τα παραπάνω. Παρ’ όλα αυτά, ειδικά για τη χώρα μας, θα ήταν λάθος επιστημονικά να ισχυριστούμε γενικά και αόριστα πως η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για τις δασικές πυρκαγιές, καθώς πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό θέμα, που επηρεάζεται από πολλές παραμέτρους που πρέπει να ληφθούν υπόψη (απουσία ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών, ελλιπής ενημέρωση του κοινού, κενά στην εκπαίδευση επαγγελματιών και εθελοντών δασοπυροσβεστών, μεγαλύτερη εστίαση στην καταστολή, μη επαρκής ανάλυση αιτίων, κ.ο.κ.).
Χαρακτηριστικά παραδείγματα της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας είναι η συχνότερη εμφάνιση ετών με μεγαπυρκαγιές (π.χ. Κορινθία 2000, Πελοπόννησος 2007, Εύβοια 2021, Έβρος 2023) που ξεπερνούν αρκετές φορές τις -έτσι κι αλλιώς περιορισμένες- δυνατότητες του μηχανισμού κατάσβεσης. Η λύση σε αυτό είναι να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των δασών μας έναντι της κλιματικής αλλαγής, μέσω συγκεκριμένων πολιτικών και μέτρων πρόληψης, διασφαλίζοντας σε κάθε περίπτωση την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας.»
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
«Η κλιματική αλλαγή και οι πυρκαγιές αλληλοενισχύονται (βλ. το παρακάτω διάγραμμα) και οι πυρκαγιές που καίνε σήμερα σε πολλά μέρη του κόσμου είναι μεγαλύτερες (Σιβηρία, Αυστραλία, Λατινική Αμερική, ΝΑ Ασία), πιο έντονες και διαρκούν περισσότερο από ό,τι παλαιότερα», συνεχίζει ο κ. Τζερίτης.
Ο υπεύθυνος δράσεων για τις δασικές πυρκαγιές στη WWF Ελλάς υπογραμμίζει τα εξής:
- Μόνο στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας, οι δασικές πυρκαγιές το 2022 βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο που έχουν υπάρξει εδώ και 12 χρόνια.
- Αυτές οι μεγαπυρκαγιές καταστρέφουν ζωτικά οικοσυστήματα, επηρεάζουν οικονομίες και ανθρώπους, απειλούν περιουσίες και μέσα διαβίωσης και απελευθερώνουν εκατομμύρια επιπλέον τόνους άνθρακα.
- Το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα από τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια το 2020 ήταν 25% περισσότερο από τις ετήσιες εκπομπές της Καλιφόρνιας από ορυκτά καύσιμα.
- Και το καλοκαίρι του 2022, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις πυρκαγιές στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο έφτασαν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2007.
Αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, θα υπάρξουν καταστροφικές μακροπρόθεσμες συνέπειες για τους ανθρώπους, την άγρια ζωή και το κλίμα, όχι μόνο σε Ελλάδα, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα.
Ακολουθούν οι πύρινες τραγωδίες που σάρωσαν τον πλανήτη, με αφετηρία την Ελλάδα και κατάληξη σε Αμαζόνιο, Αυστραλία και Καλιφόρνια:
ΟΙ ΜΕΓΑΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Πυρκαγιές στην Ηλεία (2007)
Τι συνέβη: Το καλοκαίρι του 2007, ανεξέλεγκτες πυρκαγιές ξέσπασαν στην Ηλεία, καταστρέφοντας τεράστιες εκτάσεις δασικής και γεωργικής γης. Χάθηκαν 44 ανθρώπινες ζωές, ενώ χιλιάδες ζώα και καλλιέργειες καταστράφηκαν.
Μέτρα που λήφθηκαν:
- Κατά την εξέλιξη του φαινομένου: Επιστρατεύθηκαν πυροσβεστικές δυνάμεις από όλη τη χώρα και την ΕΕ, ωστόσο η αντίδραση ήταν αργή λόγω έλλειψης συντονισμού.
- Μετά το φαινόμενο: Δημιουργήθηκε ειδικό ταμείο ανασυγκρότησης και προσφέρθηκαν αποζημιώσεις στους πληγέντες.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Οι κάτοικοι υπέστησαν τραύματα και απώλειες που σημάδεψαν τις κοινότητες.
- Σωματικά: Αναπνευστικά προβλήματα σε πληθυσμούς λόγω του καπνού.
- Κοινωνικά: Αποκάλυψε τις ελλείψεις του κρατικού μηχανισμού.
- Οικονομικά: Καταστροφή υποδομών και παραγωγικής γης, με μακροπρόθεσμες συνέπειες.
- Πολιτικά: Διεθνής κριτική για την ελλειπή προετοιμασία του κράτους.
Φωτιά στο Μάτι (2018)
Τι συνέβη: Στις 23 Ιουλίου 2018, μια από τις πιο φονικές πυρκαγιές στην ιστορία της Ελλάδας ξέσπασε στο Μάτι και τις γύρω περιοχές. Μέσα σε λίγες ώρες, η φωτιά εξαπλώθηκε ανεξέλεγκτα, λόγω των ισχυρών ανέμων και της ανεπαρκούς οργάνωσης των αρχών, με αποτέλεσμα τον θάνατο 104 ανθρώπων, τον τραυματισμό δεκάδων και την καταστροφή εκατοντάδων σπιτιών. Η πυρκαγιά αποκάλυψε σοβαρές ελλείψεις στην πρόληψη και τη διαχείριση κρίσεων.
Μέτρα που λήφθηκαν:
- Κατά την εξέλιξη του φαινομένου: Η ανταπόκριση των υπηρεσιών ήταν αποσπασματική και χωρίς συντονισμό.
Ελλιπής εκκένωση των περιοχών. Πολλοί κάτοικοι και παραθεριστές εγκλωβίστηκαν στους δρόμους ή στην ακτή, με τραγικά αποτελέσματα. Αργοπορημένη κινητοποίηση εναέριων και επίγειων δυνάμεων πυρόσβεσης. - Μετά το φαινόμενο: Δημιουργήθηκε Ειδικό Ταμείο Αρωγής για τους πληγέντες, με άμεσες αποζημιώσεις. Ξεκίνησαν έρευνες για τα αίτια και τις ευθύνες, που οδήγησαν σε διώξεις κατά κρατικών αξιωματούχων. Ανακοινώθηκε εκτεταμένο πρόγραμμα αναδασώσεων και αναβάθμισης των υποδομών, αλλά η υλοποίησή του καθυστέρησε.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Το συλλογικό τραύμα από την τραγική απώλεια ανθρώπινων ζωών και την καταστροφή περιουσιών δημιούργησε μακροχρόνιες επιπτώσεις στους κατοίκους. Η αίσθηση εγκατάλειψης από το κράτος προκάλεσε θυμό και απογοήτευση.
- Σωματικά: Πολλοί τραυματίες υπέστησαν σοβαρά εγκαύματα ή προβλήματα υγείας λόγω της εισπνοής καπνού.
- Κοινωνικά: Η καταστροφή αποκάλυψε τις ανεπάρκειες στην πολεοδομία, καθώς πολλοί δρόμοι ήταν αδιέξοδοι και οι δίοδοι διαφυγής ανύπαρκτες. Ενισχύθηκε η συλλογική δράση με πρωτοβουλίες αλληλεγγύης από πολίτες και οργανισμούς.
- Οικονομικά: Τεράστιες καταστροφές σε κατοικίες κι υποδομές. Επιπτώσεις στην τουριστική δραστηριότητα. Το κράτος χρειάστηκε να διαθέσει μεγάλα ποσά για αποζημιώσεις και ανοικοδόμηση.
- Πολιτικά: Οι ευθύνες της κρατικής μηχανής και οι κατηγορίες για κακή διαχείριση οδήγησαν σε έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις. Υπήρξαν δεσμεύσεις για βελτίωση της Πολιτικής Προστασίας και των διαδικασιών εκκένωσης, ωστόσο πολλά από τα προβλήματα παρέμειναν άλυτα.
Η τραγωδία στο Μάτι αποτέλεσε σημείο καμπής για τη χώρα, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ολοκληρωμένο σχεδιασμό πρόληψης, συντονισμένη αντίδραση και μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε υποδομές, ώστε να αποφευχθούν παρόμοια γεγονότα στο μέλλον.
Φωτιά στον Έβρο (2023)
Τι συνέβη: Το καλοκαίρι του 2023, ο Έβρος επλήγη από μια από τις πιο καταστροφικές δασικές πυρκαγιές στην ιστορία της Ευρώπης. Η φωτιά ξεκίνησε στις 19 Αυγούστου και κατέκαψε τεράστιες εκτάσεις δασικών και γεωργικών περιοχών, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς, οικότοπου σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Μέσα σε τρεις εβδομάδες, οι φλόγες αφάνισαν περίπου 930.000 στρέμματα γης, ενώ 18 πρόσφυγες και μετανάστες βρήκαν τραγικό θάνατο στην προσπάθειά τους να διαφύγουν.
Μέτρα που λήφθηκαν:
- Κατά την εξέλιξη του φαινομένου: Η Πολιτική Προστασία ενεργοποίησε πυροσβεστικές δυνάμεις από όλη τη χώρα, ενώ κινητοποιήθηκαν και εναέρια μέσα από χώρες της ΕΕ μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Ο στρατός και εθελοντές συμμετείχαν στις επιχειρήσεις κατάσβεσης. Εντολές εκκένωσης εκδόθηκαν για χωριά και οικισμούς κοντά στις εστίες της φωτιάς.
- Μετά το φαινόμενο: Ανακοινώθηκαν αποζημιώσεις για τους πληγέντες και άμεση χρηματοδότηση για αναδάσωση και αποκατάσταση των ζημιών. Υπήρξαν υποσχέσεις για βελτίωση του συστήματος πρόληψης και αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών, αλλά και επικρίσεις για τον αργό συντονισμό και τις ελλείψεις σε μέσα και προσωπικό.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Οι κάτοικοι του Έβρου και της ευρύτερης περιοχής βίωσαν έντονο στρε και θλίψη, βλέποντας τη φύση και την περιουσία τους να καταστρέφονται. Ο θάνατος των μεταναστών προκάλεσε οργή, θλίψη και προβληματισμό.
- Σωματικά: Εργαζόμενοι στην κατάσβεση υπέστησαν εξάντληση, ενώ αναπνευστικά προβλήματα αναφέρθηκαν από κατοίκους λόγω της παρατεταμένης έκθεσης στον καπνό.
- Κοινωνικά: Αναδείχθηκε η κοινωνική αλληλεγγύη με τη στήριξη από εθελοντές και ΜΚΟ, αλλά και η διαχρονική υποβάθμιση της περιοχής. Το ζήτημα της προστασίας των μεταναστών σε συνθήκες κρίσης βρέθηκε στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.
- Οικονομικά: Καταστροφή σε γεωργικές καλλιέργειες, παραγωγικές μονάδες και φυσικούς πόρους που αποτελούσαν πηγή εισοδήματος για την περιοχή.
- Πολιτικά: Σκληρή κριτική προς την κυβέρνηση για ανεπαρκή μέτρα πρόληψης και έλλειψη προετοιμασίας. Η τραγωδία αποτέλεσε αφορμή για έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις και αναθεώρηση της πολιτικής δασοπροστασίας.
Η πυρκαγιά στον Έβρο έφερε ξανά στο φως χρόνιες τις αδυναμίες στην πρόληψη και διαχείριση των φυσικών καταστροφών. Παρά τις εξαγγελίες για αλλαγές, η ανάγκη για ουσιαστική και μακροπρόθεσμη στρατηγική παραμένει επιτακτική.
Πυρκαγιά στην Εύβοια (2024)
Τι συνέβη: Στις 29 Ιουλίου 2024, εκδηλώθηκε δασική πυρκαγιά στην περιοχή Πετριές του δήμου Κύμης – Αλιβερίου. Η φωτιά εξαπλώθηκε γρήγορα λόγω των ισχυρών ανέμων που έπνεαν στην περιοχή. Στη συνέχεια εκδηλώθηκε ένα νέο μέτωπο που κινήθηκε προς το χωριό Καμάρι, ενώ εκκενώθηκαν οι οικισμοί Αφράτι, Καμάρι, Καλύβια και Άγιος Γεώργιος Αρμά. Η πυρκαγιά της Εύβοιας θεωρήθηκε για τα δεδομένα του 2021 η μεγαλύτερη στην Ελλάδα με εκατοντάδες χιλιάδες καμένα στρέμματα δάσους.
Μέτρα πριν και κατά την εξέλιξη:
- Πριν την πυρκαγιά: Η Πολιτική Προστασία είχε εκδώσει προειδοποιήσεις για υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς λόγω των καιρικών συνθηκών.
- Κατά την εξέλιξη: Ενεργοποιήθηκε το 112 για την απομάκρυνση των κατοίκων από τις πληγείσες περιοχές. Στην επιχείρηση κατάσβεσης συμμετείχαν ισχυρές επίγειες και εναέριες πυροσβεστικές δυνάμεις.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Οι κάτοικοι υπέστησαν φόβο για την ασφάλειά τους και τις περιουσίες τους.
- Σωματικά: Η έκθεση στον καπνό και τις υψηλές θερμοκρασίες προκάλεσε αναπνευστικά προβλήματα σε ορισμένους κατοίκους.
- Οικονομικά: Η φωτιά προκάλεσε ζημιές σε γεωργικές εκτάσεις και υποδομές, με εκτιμήσεις για σημαντικές οικονομικές απώλειες.
- Πολιτικά: Η καθυστερημένη αντίδραση των αρχών και η έλλειψη συντονισμού αποτέλεσαν πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης.
ΟΙ ΜΕΓΑΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Πυρκαγιές στον Αμαζόνιο (2019–2020)
Τι συνέβη: Το 2019, καταγράφηκαν δεκάδες χιλιάδες εστίες φωτιάς (εκτιμώνται περίπου στις 40.000) στην περιοχή του Αμαζονίου, με τις περισσότερες να εντοπίζονται στο τμήμα του τροπικού δάσους στη Βραζιλία. Οι πυρκαγιές αυτές ήταν κυρίως αποτέλεσμα της αποψίλωσης των δασών για γεωργική εκμετάλλευση, κτηνοτροφία, υλοτομία και εξόρυξη. Η κατάσταση επιδεινώθηκε το 2020, με την καταγραφή περισσότερων από 2.500 μεγάλων πυρκαγιών στην περιοχή.
Μέτρα πριν και κατά την εξέλιξη:
- Πριν την πυρκαγιά: Οι αρχές είχαν προβλέψει αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά η προετοιμασία ήταν ανεπαρκής.
- Κατά την εξέλιξη: Παρά την κινητοποίηση του στρατού και την απαγόρευση των ελεγχόμενων καύσεων, οι πυρκαγιές συνεχίστηκαν να εξαπλώνονται.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Οι τοπικές κοινότητες βίωσαν άγχος και φόβο για την ασφάλειά τους και τις περιουσίες τους.
- Σωματικά: Η έκθεση στον καπνό και τις υψηλές θερμοκρασίες προκάλεσε αναπνευστικά προβλήματα σε πολλούς κατοίκους.
- Οικονομικά: Η φωτιά προκάλεσε ζημιές σε γεωργικές εκτάσεις και υποδομές, με εκτιμήσεις για σημαντικές οικονομικές απώλειες.
- Πολιτικά: Η αντίδραση των αρχών δέχθηκε κριτική για την καθυστέρηση και την έλλειψη συντονισμού στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Πυρκαγιές στην Αυστραλία (2019-2020)
Τι συνέβη: Οι πυρκαγιές κατέκαψαν 18,6 εκατομμύρια εκτάρια (186.000 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα,), σκοτώνοντας 34 ανθρώπους και περίπου 3 δισεκατομμύρια ζώα.
Μέτρα κατά την εξέλιξη:
- Πριν την πυρκαγιά: Οι αρχές είχαν προβλέψει αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά η προετοιμασία ήταν ανεπαρκής.
- Κατά την εξέλιξη: Χιλιάδες πυροσβέστες κινητοποιήθηκαν, ενώ δόθηκαν εντολές εκκένωσης. Οι κάτοικοι υποστηρίχθηκαν από ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Εκατομμύρια άνθρωποι υπέφεραν από άγχος και κατάθλιψη.
- Σωματικά: Επιδείνωση της υγείας λόγω του τοξικού καπνού.
- Οικονομικά: Ζημιές 10 δισ. δολαρίων, με σοβαρές απώλειες για τον τουρισμό.
- Κοινωνικά: Απώλεια φυσικών πόρων, μείωση της βιοποικιλότητας.
- Πολιτικά: Επικρίσεις για την καθυστέρηση λήψης μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής.
Φωτιές στην Ισπανία (2024)
Τι συνέβη: Το καλοκαίρι του 2024, η Ισπανία αντιμετώπισε σοβαρές πυρκαγιές, κυρίως στην περιοχή της Βαλένθια και στην επαρχία Κουένκα. Μια από τις πιο καταστροφικές πυρκαγιές ξέσπασε στο Μπενασάου της Βαλένθια, οδηγώντας στην εκκένωση εκατοντάδων κατοίκων. Μια άλλη πυρκαγιά στην Κουένκα κατέστρεψε πάνω από 1.500 εκτάρια βλάστησης.
Μέτρα πριν και κατά την εξέλιξη:
- Πριν την πυρκαγιά: Η Ισπανία είχε λάβει προληπτικά μέτρα, όπως την ανάπτυξη 556 πυροσβεστών από 12 χώρες μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας.
- Κατά την εξέλιξη: Οι τοπικές αρχές, υποστηριζόμενες από ισχυρές εναέριες δυνάμεις, εργάστηκαν αδιάκοπα για την κατάσβεση των πυρκαγιών.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Οι εκκενώσεις και η απειλή των πυρκαγιών προκάλεσαν άγχος και ανασφάλεια στους κατοίκους των πληγεισών περιοχών.
- Σωματικά: Η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες και καπνό επηρέασε την υγεία των πολιτών, με αυξημένα περιστατικά αναπνευστικών προβλημάτων.
- Κοινωνικά: Η ανάγκη για εκκενώσεις και η καταστροφή περιουσιών δημιούργησαν κοινωνικές αναταραχές και ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια.
- Οικονομικά: Οι πυρκαγιές προκάλεσαν σημαντικές οικονομικές ζημιές, με εκτιμήσεις να αναφέρουν απώλειες δισ. ευρώ λόγω καταστροφής υποδομών και καλλιεργειών.
- Πολιτικά: Η διαχείριση των αρχών δέχθηκε κριτική για την καθυστέρηση και την έλλειψη συντονισμού.
Πυρκαγιές στην Καλιφόρνια (2025)
Τι συνέβη: Στις αρχές του 2025, η περιοχή του Λος Άντζελες υπέστη μία από τις πιο καταστροφικές πυρκαγιές στην ιστορία των ΗΠΑ. Οι φλόγες κατέκαψαν πάνω από 40.000 στρέμματα, κατέστρεψαν περίπου 17.000 κτίρια και προκάλεσαν τον θάνατο τουλάχιστον 30 ανθρώπων. Οι οικονομικές ζημιές εκτιμώνται ότι ξεπερνούν τα 250 δισ. δολάρια.
Μέτρα πριν και κατά την εξέλιξη:
- Πριν την πυρκαγιά: Η πολιτεία είχε αναγνωρίσει τον αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ξηρασίας, αλλά η προετοιμασία ήταν ανεπαρκής.
- Κατά την εξέλιξη: Εκδόθηκαν εντολές εκκένωσης για δεκάδες χιλιάδες κατοίκους. Πυροσβεστικές δυνάμεις από όλη τη χώρα κινητοποιήθηκαν για την κατάσβεση των πυρκαγιών.
Αντίκτυπος:
- Ψυχολογικά: Πολλοί κάτοικοι υπέστησαν σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες, όπως άγχος, κατάθλιψη και μετατραυματικό στρες. Μια μελέτη από τα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Στάνφορντ έδειξε αύξηση των επισκέψεων σε τμήματα επειγόντων περιστατικών για ψυχικά προβλήματα, ιδιαίτερα μεταξύ γυναικών, νέων και μειονοτικών ομάδων .
- Σωματικά: Η έκθεση στον καπνό των πυρκαγιών προκάλεσε αναπνευστικά προβλήματα σε πολλούς κατοίκους.
- Κοινωνικά: Περίπου 150.000 κάτοικοι εκτοπίστηκαν.
- Οικονομικά: Οι ζημιές περιλαμβάνουν την καταστροφή σπιτιών, επιχειρήσεων και υποδομών, με εκτιμώμενες οικονομικές απώλειες που ξεπερνούν τα 250 δισ. δολάρια .
- Πολιτικά: Η διαχείριση των τοπικών και πολιτειακών αρχών δέχθηκε κριτική για την καθυστέρηση και την έλλειψη συντονισμού. Η πολιτική διαμάχη εντάθηκε με την εισαγωγή νομοσχεδίων που αποσκοπούσαν στην απόδοση ευθυνών στις εταιρείες παραγωγής πετρελαίου για την κλιματική αλλαγή και τις καταστροφές.
Προβλέψεις και αντιμετώπιση
Η πρόβλεψη για το μέλλον είναι ανησυχητική. Εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2°C, όπως προβλέπεται από την κλιματική συμφωνία του Παρισιού, η συχνότητα και η ένταση των μεγαπυρκαγιών θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Αντίθετα, η τήρηση των στόχων της συμφωνίας μπορεί να περιορίσει σημαντικά την απειλή .
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης, απαιτούνται συντονισμένες δράσεις σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Οι στρατηγικές πρέπει να περιλαμβάνουν:
-
Πρόληψη και διαχείριση καυσίμων: Εφαρμογή ελεγχόμενων καύσεων και απομάκρυνση της εύφλεκτης βλάστησης.
-
Ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων: Διατήρηση και αποκατάσταση των δασών με τη χρήση τοπικών και κλιματικά προσαρμοσμένων ειδών φυτών.
-
Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Ενημέρωση των πολιτών και των αρχών για την πρόληψη και την έγκαιρη αντίδραση.
-
Χρήση τεχνολογίας: Ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και παρακολούθησης μέσω δορυφόρων και τεχνητής νοημοσύνης .
-
Διαχείριση γης και πολεοδομία: Σχεδιασμός περιοχών με ασφαλείς ζώνες και κατάλληλες υποδομές για την αποφυγή πυρκαγιών.
Η αντιμετώπιση των μεγαπυρκαγιών απαιτεί συλλογική προσπάθεια, πολιτική βούληση και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε τις κοινότητές μας, το περιβάλλον και το μέλλον μας.