O αργός θάνατος των ΕΛΤΑ – Μια ιστορία απαξίωσης

Μετά την αποκάλυψη του NEWS 24/7 για το ότι επρόκειτο να κλείσουν αιφνιδίως, μαζικά και άμεσα 204 καταστήματα ΕΛΤΑ σε όλη την Ελλάδα, οι σφοδρές αντιδράσεις των δημάρχων, τοπικών κοινωνιών, ακόμα και βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας οδήγησαν σε αλλαγή στο πλάνο διαχείρισης: την Δευτέρα τελικά έκλεισαν 46 καταστήματα σε αστικά κέντρα και τα υπόλοιπα στην περιφέρεια θα κλείσουν σταδιακά μέσα σε τρεις μήνες. Ενώ, παραιτήθηκε και ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΤΑ, Γρηγόρης Σκλήκας.

Η εταιρία έβγαλε ανακοίνωση για το επικείμενο μαζικό κλείσιμο, μετά το ρεπορτάζ μας, εξηγώντας ότι «εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα συνολικά των Ελληνικών Ταχυδρομείων, τα οποία επενδύουν σε νέες υπηρεσίες, στην τεχνολογική αναβάθμιση και καλύτερες συνθήκες για εργαζόμενους και πελάτες».

Φαίνεται όμως ότι εξαρχής η κίνηση αυτή ήθελαν να περάσει ήσυχα και η αλήθεια είναι ότι δεν είναι η πρώτη φορά που κινήσεις της εταιρίας περνούν κάτω από τα ραντάρ. Άλλωστε, εδώ και χρόνια φαίνεται ότι ο οργανισμός αντί να εξελίσσεται, παραπαίει χωρίς κανείς όμως να κάνει κάτι για αυτό.

Τις τελευταίες μέρες υπάρχει μια έντονη ρητορική σχετικά με το ότι τα ΕΛΤΑ δεν παρείχαν την ποιότητα των υπηρεσιών που θα έπρεπε. Και σύμφωνα με τα στοιχεία που θα παραθέσουμε και παρακάτω, αυτό ισχύει. Από ένα σημείο και μετά τα ΕΛΤΑ στις ετήσιες μετρήσεις ποιότητας σκόραραν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά και πράγματι δεν πιάνουν τους στόχους που θα έπρεπε.

Πώς θα μπορούσαν όμως να διατηρήσουν υψηλά ποσοστά σε αυτούς τους στόχους την στιγμή που δεν καινοτομούσαν – σε αντίθεση με τον ανταγωνισμό- και αντιθέτως μείωσαν το προσωπικό τους, έκλεισαν πάνω από 300 καταστήματα τα τελευταία χρόνια και κάπως έτσι φαίνεται να άνοιξαν τον χώρο για την μεγάλη άνοδο των ιδιωτικών εταιρειών που άνθισαν στον κορονοϊό και που όπως δείχνουν και τα δεδομένα, όλο και εξελίσσονται;

ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΑΡΓΑ ΣΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΜΑΣ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Υπήρχε μια εποχή, όχι πολύ μακρινή, που πάνω από το 80% των γραμμάτων Α’ προτεραιότητας έφταναν από άκρη σε άκρη στην χώρα μας μέσα σε μια μέρα από την ημερομηνία παράδοσης.

Να σημειωθεί ότι στην Α’ προτεραιότητα ο πελάτης πληρώνει λίγο παραπάνω ακριβώς για να φτάσει το γράμμα ή το δέμα του γρηγορότερα. Αλλά στην πραγματικότητα, το 2024 μόλις ένα 35,6% έφτασε στον προορισμό του μέσα σε τρεις μέρες – όπως δηλαδή δεσμεύονται τα ΕΛΤΑ για την Ά προτεραιότητα.

Δεν είναι τυχαίος αυτός ο στόχος που αναφέρουμε. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 97/67/EΚ, οι φορείς παροχής καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας (ΦΠΚΤΥ) οφείλουν να “πιάνουν” συγκεκριμένους στόχους που εξασφαλίζουν καθολική υπηρεσία καλής ποιότητας. Αυτούς τους στόχους καθορίζει το εκάστοτε κράτος.

Συγκεκριμένα για την χώρα μας είχε οριστεί με υπουργική απόφαση από το 2014 (Υπ. Απ. 72142/1663/04.12.2014) ότι τα ΕΛΤΑ, ως ΦΠΚΤΥ, υποχρεούνται να παρέχουν στους χρήστες υπηρεσίες συμφωνα με τις συγκεκριμένες ποιοτικές προδιαγραφές:

• το 87% της αλληλογραφίας εσωτερικού α΄προτεραιότητας, έπρεπε να φτάνει σε μία μέρα από την ημερομηνία παράδοσης (Η+1)
• και το 98% να φτάνει μετά από τρεις μέρες (Η+3)

Από τα στοιχεία που δημοσιεύει η Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΤΤ) φαίνεται ότι μέχρι και το 2016 τα ΕΛΤΑ έπιαναν τους στόχους τουλάχιστον για το τριήμερο (Η+3) ομως μετά το 2016 το ποσοστό αυτό άρχισε να φθίνει.

Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς ότι το 2016 είναι το έτος από το οποίο ξεκινάει μια σταδιακή πτώση στους αριθμούς των εργαζομένων στα ΕΛΤΑ. Πρόκειται ίσως για κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει και το ότι πλέον δεν θα ήταν εύκολο να λειτουργούν με τους ίδιους ρυθμούς και να πετυχαίνουν τους στόχους ποιότητας που έχουν τεθεί.

 

Από το 2016 έως και το 2020 στα ΕΛΤΑ το προσωπικό μειώνεται κατα 2.344 ενώ την ίδια περίοδο οι εργαζόμενοι στις υπόλοιπες ταχυδρομικές επιχειρήσεις συνεχώς αυξάνονται κάτι που είναι χαρακτηριστικό δείγμα ανάπτυξης της αγοράς.

ΟΙ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΘΙΖΟΥΝ, ΤΑ ΕΛΤΑ ΣΕ ΠΤΩΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

Η ανοδική πορεία της ελληνικής ταχυδρομικής αγοράς κατα τα έτη 2016-2017 επιβεβαιώνεται και από την ετήσια επισκόπηση της αγοράς που διενεργεί η Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΤΤ). Σε αυτήν, σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι στην ταχυδρομική αγορά παρατηρείται μικρή ανοδος των εσόδων συνολικά, αλλά σημαντική μείωση των εσόδων συγκεκριμένα για τα ΕΛΤΑ : «Το 2017, το μερίδιο εσόδων του Φορέα Παροχής Καθολικής Υπηρεσίας (ΦΠΚΥ) στη συνολική αγορά μειώθηκε στο 36% από 38% που ήταν το 2016, ενώ παράλληλα αυξήθηκε το μερίδιο των επιχειρήσεων ταχυμεταφορών στο 61% από 59% που ήταν την προηγούμενη χρονιά». Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις παίρνουν όλο και περισσότερο μερίδιο των ΕΛΤΑ.

Το 2018 τα ΕΛΤΑ περνούν στο Υπερταμείο και στήνεται νέο σχέδιο εξυγίανσης του οργανισμού με βάση το οποίο προσπαθούν να μειωθούν τα κόστη προσωπικού και καταστημάτων. Πράγματι με εθελούσια έξοδο μειώθηκε το προσωπικό, μειώθηκαν οι μισθοί και τα καταστήματα όμως παρόλα αυτά δεν βελτιώθηκε η παρεχόμενη ποιότητα των υπηρεσιών.

Όταν ήρθε η μεγάλη ανάπτυξη της ταχυδρομικής αγοράς με την έλευση του κορονοϊού, οι ηλεκτρονικές αγορές αυξήθηκαν, ενώ η αλληλογραφία ψηφιοποιήθηκε. Αυτό οδήγησε σε μια μεγάλη άνοδο για τις υπηρεσίες διανομής αλλά ταυτόχρονα σε μια μεγάλη πτώση του ΦΠΚΥ καθώς εκσυγχρονισμός δεν υπήρξε στην ουσία ποτέ και δεν φάνηκε να συμβαδίζει με τις απαιτήσεις της εποχής.

Στην ετήσια επισκόπηση αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η άνοδος των πωλήσεων μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου επηρέασε θετικά τη χρήση υπηρεσιών διανομής, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις- κάτοχοι Γενικής Άδειας να παρουσιάσουν βελτίωση 11% του κύκλου εργασιών σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αντίθετα, ο κύκλος εργασιών του ΦΠΚΥ παρουσίασε πτώση 8% σε σύγκριση με το 2020 […] Το μερίδιο εσόδων του Φορέα Παροχής Καθολικής Υπηρεσίας (ΦΠΚΥ) στη συνολική αγορά ακολουθεί μία σταθερά πτωτική πορεία την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα να μειωθεί στο 21% από 25% που ήταν το 2020, ενώ παράλληλα, αυξήθηκε το μερίδιο των επιχειρήσεων ταχυμεταφορών στο 76% από 72% που ήταν την προηγούμενη χρονιά».

Η ΧΑΛΑΡΩΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

Την ίδια χρονιά, το 2020, έρχεται μια νέα υπουργική απόφαση που υπογράφει ο Κυριάκος Πιερακάκης ως Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης και αλλάζει τους στόχους ποιότητας, κάνοντάς τους πιο ελαστικούς:

• το 90% της αλληλογραφίας α’ προτεραιότητας οφείλεται να μοιράζεται μέσα σε τρεις μέρες από την ημέρα παράδοσης (Η+3)
• και το 98% σε πέντε (Η+5)

Την ίδια στιγμή στην Γερμανία, οι στόχοι ορίζονται ως εξής: τουλάχιστον το 95% των εγχώριων επιστολών και δεμάτων πρέπει να παραδίδεται εντός τριών εργάσιμων ημερών και το 99% εντός τεσσάρων εργάσιμων ημερών. Ενώ, στην Ισπανία η εταιρία που έχει αναλάβει την καθολική υπηρεσία θα πρέπει να παραδίδει το 93% μέσα σε τρεις μέρες μετά την παράδοση και το 99% μέσα σε πέντε μέρες.

Ούτε σε αυτούς τους νέους, πιο ευνοϊκούς στόχους δεν ανταποκρίθηκαν τα ΕΛΤΑ.

Το πιο ενδιαφέρον δε, σε αυτή την υπόθεση είναι το ότι στις οικονομικές καταστάσεις χρήσης του 2024, η εταιρία βρίσκει ως πάτημα αυτή την αλλαγή που ήρθε με τους πιο “χαλαρούς” στόχους για να δικαιολογήσει τη μείωση του προσωπικού και τις εθελούσιες εξόδους που ολοκληρώθηκαν εντός του 2021. Πιο συγκεκριμένα αναφέρει: «Η δραστική µείωση του αριθµού των εργαζοµένων κατέστη υποχρεωτική λόγω της θεσµικής αλλαγής του χρόνου εξυπηρέτησης της Καθολικής Υπηρεσίας από 1 σε 3 ηµέρες».

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΠΙΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΩΝ ΕΛΤΑ;

Ένα μεγάλο ερώτημα παραμένει: εφόσον βρίσκονταν σε κοινή θέα ότι ήδη από το 2016 τα ΕΛΤΑ δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν σε ποιοτικές υπηρεσίες, τι ακριβώς συνέβαινε;

Μιλώντας με εργαζομένους του συνδικαλιστικού χώρου, όλοι συγκλίνουν στο ότι δεν είχε υπάρξει στην πραγματικότητα κανένας εκσυγχρονισμός. Θέσαμε ερωτήματα και στα ΕΛΤΑ δίνοντάς τους την δυνατότητα να απαντήσουν στο γιατί δεν έπιαναν τόσα χρόνια τους στόχους ποιότητας και τι μέτρα έλαβαν προκειμένου να εκσυγχρονιστούν. Ρωτήσαμε επίσης τα ΕΛΤΑ γιατι προχώρούσαν σε μειώσεις προσωπικού από την στιγμή που ήδη δεν έπιαναν τους επιθυμητούς στόχους ποιότητας. Δεν μας απάντησαν.

Από την πλευρά της η Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων που υπάγεται στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης δηλώνει ότι ουσιαστικά στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της δεν ενεργεί σε αυτές τις περιπτώσεις. Όπως σημείωσαν: « η ΓΓΤΤ παρακολουθεί την τήρηση των όρων που διέπουν την παροχή της καθολικής υπηρεσίας, σε συνεργασία με την ΕΕΤΤ, και μεριμνά για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης εξυπηρέτησης των πολιτών, όπου κι αν βρίσκονται στη χώρα» τονίζοντας ότι από την στιγμή που το σύνολο των μετοχών ανήκει πλέον στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (ΕΕΣΥΠ) Α.Ε., αυτή, σε συνεργασία με τη Διοίκηση της ΕΛΤΑ Α.Ε. «είναι αρμόδια για τα επιχειρησιακά και λειτουργικά ζητήματα της εταιρείας».

Και τι κάνει η Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων ως ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή που  διενεργεί τις έρευνες και παρακολουθεί την σταθερή ποιοτική πτώση των ΕΛΤΑ; Μέχρι την δημοσίευση αυτού του άρθρου δεν λάβαμε απαντήσεις στα ερωτήματα που στείλαμε.

Μεταξύ άλλων θέλαμε να μάθουμε αν έχουν επιβληθεί πρόστιμα στον ΕΛΤΑ λόγω του ότι δεν πιάνει τους ποιοτικούς στόχους που έχουν τεθεί και τι περιλάμβανε η εισήγηση της Επιτροπής προς τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης το 2020 με θέμα «αναμόρφωση του περιεχομένου της Καθολικής Ταχυδρομικής Υπηρεσίας και των όρων παροχής αυτής, ώστε αυτό να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ταχυδρομικής αγοράς και των χρηστών» η οποία λήφθηκε υπ’όψην για την αλλαγή της υπουργικής απόφασης.

Σύμφωνα με πληροφορίες του NEWS 24/7 η ΕΤΤ έχει καλέσει σε ακροάσεις αρκετές φορές τον ΦΠΚΥ. Έχει δε, στην δικαιοδοσία της την δυνατότητα να επιβάλλει πρόστιμα, όμως δεν είναι δυνατόν να μάθουμε πόσα αφορούν τον οργανισμό καθώς δεν δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα της αυτές τις αποφάσεις διασφαλίζοντας το επιχειρηματικό απόρρητο.