Αμερικανική επέλαση για αέριο και υδρογονάνθρακες

Το συνέδριο της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC) το οποίο διοργανώνεται από το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση και ξεκίνησε χθες στο Ζάππειο, σφραγίζει μια μεγάλη αναδιάταξη των ενεργειακών προτεραιοτήτων της χώρας μας, στο πλαίσιο της υλοποίησης των συμφωνηθέντων ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την κυβέρνηση Τραμπ.

Στη νέα αυτή ενεργειακή στρατηγική πρώτο ρόλο έχουν τα ορυκτά καύσιμα. Αφενός με την αξιοποίηση των πιθανών εγχώριων κοιτασμάτων, αφετέρου με την ανάληψη από τη χώρα μας κομβικού ρόλου στη διαμετακόμιση υγροποιημένου αερίου.

Στην πρώτη γραμμή, η έλευση Αμερικανικού LNG στα τερματικά της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης, η επαναεριοποίησή του και η εξαγωγή του στις χώρες της Βαλκανικής, της Κεντρικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους που αυξάνουν όσο διευρύνεται η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Τόσο στο πεδίο της έρευνας υδρογονανθράκων, όσο και σε εκείνο της διαμετακόμισης αερίου, η συνεργασία με την Αμερικανική κυβέρνηση και τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες, είναι ο παράγοντας «κλειδί» για τις περαιτέρω εξελίξεις.

Δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο το γεγονός ότι στην παρούσα συγκυρία η αμερικανική πλευρά επέλεξε να φιλοξενηθεί στην Αθήνα η 6η Σύνοδος για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία, με το επιχειρηματικό και οικονομικό ενδιαφέρον να είναι εξίσου σημαντικό με το πολιτικό και γεωστρατηγικό.

Τη σημασία της συνόδου αναδεικνύει και μόνο το γεγονός ότι βρίσκονται στην Αθήνα τέσσερις υπουργοί της κυβέρνησης Τραμπ που συγκροτούν το στενό πυρήνα εξουσίας στην Ουάσινγκτον, ο υπ. Εσωτερικών και «τσάρος» της Ενέργειας Ντάγκ Μπέργκαμ, ο υπ. Ενέργειας Κρις Ράιτ, ο υφυπ. Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Μάικλ Ρίγας και o υφυπουργός Εξωτερικών Τζέικομπ Χέλμπεργκ, ενώ ενεργό παρουσία έχει φυσικά η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ.

Στο πολιτικό επίπεδο, η κυβέρνηση δεν κρύβει τις επιδιώξεις και τις προσδοκίες της για μια θεαματική αναβάθμιση της στρατηγικής σχέσης της χώρας με τις ΗΠΑ – με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για συζητήσεις και σε άλλα πεδία, όπως το θέμα των θαλασσίων ζωνών-  με δεδομένες τις ραγδαίες εξελίξεις και deals στο ενεργειακό τοπίο.

Στο Ζάππειο βρίσκονται χθες και σήμερα υψηλόβαθμα στελέχη δεκάδων αμερικανικών επιχειρήσεων που έρχονται για να κλείσουν ή για να ανακοινώσουν συνεργασίες ή πρωτοβουλίες μεγάλου βεληνεκούς.

Ειδικότερα το παρών δίνουν οι μεγαλύτεροι Αμερικανοί παραγωγοί αερίου, δηλαδή η ConocoPhillips, η Cheniere και η Venture Global (είχε δεσμεύσει το 25% του capacity στο FSRU Αλεξανδρούπολης), η Westinghouse, από τους κορυφαίους παίκτες διεθνώς στους πυρηνικούς αντιδραστήρες, καθώς επίσης η ExxonMobil και οι κολοσσοί της Google και της Amazon, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη διασύνδεση ενέργειας και τεχνολογίας στη νέα εποχή.

Από ελληνικής πλευράς, στο Ζάππειο βρίσκονται όλοι οι μεγάλοι της ενέργειας, όπως ο Δημήτρης Κοπελούζος, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ Κωσταντίνος Ξιφαράς, ο επικεφαλής της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης, ο CEO της Helleniq Energy Ανδρέας Σιάμισιης, ο επικεφαλής της Energean Μαθιός Ρήγας, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης, η επικεφαλής του ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι, κ.ά.

Υδρογονάνθρακες

Η πρώτη συμφωνία που υπεγράφη χθες με πανηγυρικό τρόπο ήταν η συμμετοχή της Exxon Mobil, με πρωταγωνιστικό ρόλο, στην κοινοπραξία που θα προχωρήσει τις έρευνες υδρογονανθράκων στο λεγόμενο «μπλοκ 2» στο Βορειοδυτικό Ιόνιο.

Η νέα κατανομή των μεριδίων φέρνει την Exxon Mobil να ηγείται του σχήματος με 60%, την Energean να διατηρεί το 30% και την Helleniq Energy (πρώην ΕΛΠΕ) το 10%.

Το Block 2 αποτελεί την πλέον ώριμη παραχώρηση για τη διενέργεια ερευνητικής γεώτρησης, προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη αξιοποιήσιμου κοιτάσματος υδρογονανθράκων με πιθανότητες επιτυχίας της τάξης του 15-18% (Υψηλό Ρίσκο – Υψηλή Απόδοση). Τυπικά, η δέσμευση για την πραγματοποίηση ερευνητικής γεώτρησης θα πρέπει να έχει ληφθεί έως τον Μάρτιο του 2026 προκειμένου να υποβληθεί επίσημα το αίτημα μετάβασης στην επόμενη (δεύτερη) ερευνητική περίοδο προς την ΕΔΕΥΕΠ. Η διενέργειά της, εφόσον προχωρήσουν ομαλά οι απαιτούμενες αδειοδοτικές διαδικασίες, είναι εφικτή μέσα στην επόμενη διετία.

Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία συνοδεύεται από την πρόθεση έρευνας και υπεράκτιας γεώτρησης στο εν λόγω οικόπεδο από την νέα κοινοπραξία.

Η ανακοίνωση αυτή έρχεται 40 χρόνια μετά την τελευταία υπεράκτια γεώτρηση που πραγματοποιήθηκε σε περιοχές εντός της ελληνικής Επικράτειας, που ήταν το 1986 στα ανοικτά του Θερμαϊκού κόλπου.

Διαμετακόμιση αερίου

Όσον αφορά τη διαμετακόμιση αερίου, τα φώτα στρέφονται στον Κάθετο Διάδρομο και στο πώς θα καταστεί εφικτό να διοχετευτούν τα επόμενα χρόνια οι τεράστιοι όγκοι αμερικανικού LNG στη ΝΑ Ευρώπη, θέμα που θα απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό την σημερινή δεύτερη ημέρα των εργασιών, όπου και θα λάβει χώρα η Σύνοδος με συμμετοχή 24 υπουργών Ενέργειας από τη Κεντρική και Αν. Ευρώπη.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία υψηλόβαθμων στελεχών των αμερικανικών κρατικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων Development Finance Corporation (DFC) και Export-Import Bank (EXIM), που συμμετείχαν και κατά τη συνάντηση των τεσσάρων αμερικανών υπουργών με τον Πρωθυπουργό.

Τα αμερικανικά τραπεζικά ιδρύματα εξετάζουν τη χρηματοδότηση νέων υποδομών αερίου με στόχο τη μεγέθυνση των σε μεγάλο βαθμό σοβιετικής εποχής αγωγών των πέντε χωρών διέλευσης (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία), που συνθέτουν την αλυσίδα του Κάθετου Διαδρόμου.

Τα έργα της αλυσίδας του υπό διαμόρφωση Κάθετου Διαδρόμου, μαζί με τα ελληνικά terminals, δηλαδή τη Ρεβυθούσα και φυσικά την Αλεξανδρούπολη, θα κληθούν να αντικαταστήσουν τα επόμενα χρόνια με άλλες πηγές (κυρίως αμερικανικές) έναν τεράστιο όγκο της τάξης των 15 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm), όσο είναι σήμερα η ποσότητα του ρωσικού αερίου που διακινείται  στη ΝΑ Ευρώπη (πλην Σερβίας).

Το πρώτο deal σε αυτό το πεδίο εκτιμάται ότι θα ανακοινωθεί σήμερα και θα αφορά συμφωνίες του κοινού σχήματος που συνέστησαν η ΔΕΠΑ Εμπορίας και η AKTOR, αφενός μεν με πωλητές αερίου (δηλαδή με κάποια από τις μεγάλες Αμερικανικές εταιρείες, για παράδειγμα την Venture Global, την ConocoPhillips ή την Cheniere) και αφετέρου με αγοραστές αερίου στις χώρες της Βαλκανικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Έτερη συμφωνία, η οποία φαίνεται ότι θα ανακοινωθεί σήμερα, είναι αυτή των Διαχειριστών του Κάθετου Διαδρόμου για την έναρξη διάθεσης του προϊόντος «Route 2», που αφορά τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Αλεξανδρούπολη στην Ουκρανία μέσω του Vertical Corridor.