Με δυσκολίες η επόμενη μέρα μετά την απεξάρτηση από το Ρωσικό αέριο

Το μήνυμα της προετοιμασίας σε όλα τα απαραίτητα επίπεδα, ώστε η ΕΕ να θωρακιστεί από την αναταραχή που θα φέρει στην αγορά η πλήρης απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο μέχρι της αρχές του 2028, θα επιχειρήσει να μεταφέρει η Κομισιόν στη σημερινή Υπουργική Σύνοδο για την ενεργειακή συνδεσιμότητα της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (CESEC) στο Βουκουρέστι.

Είναι ενδεικτικό ότι στη Σύνοδο θα δώσει το «παρών» ο Επίτροπος Νταν Γιόργκενσεν, ως συνδιοργανωτής της, με τις συζητήσεις να επικεντρώνονται στους στόχους του REPowerEU, όπως σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση των Βρυξελλών. Στόχοι που, στην περίπτωση της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, «περνούν» τόσο από την πιο εύκολη πρόσβαση σε αέριο από εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας, όσο και από παρεμβάσεις οι οποίες θα περιορίσουν το ενεργειακό κόστος.

Όσον αφορά τον πρώτο πυλώνα, κεντρικό ρόλο παίζει ο Κάθετος Διάδρομος. Σε αυτό το πλαίσιο, με επιστολή της από τις αρχές Σεπτεμβρίου, η Κομισιόν έχει ήδη ενημερώσει τα κράτη-μέλη ότι εξετάζει την προοπτική να πάρει περισσότερο μόνιμα χαρακτηριστικά το σχέδιο του Κάθετου Διαδρόμου ως έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα, καλώντας τα να συζητήσουν με ποιο τρόπο θα μπορούσε να γίνει αυτό.

Εκφράζοντας αρχικά την υποστήριξη της τόσο στο συνολικό εγχείρημα όσο και στις πρωτοβουλίες που έχουν μεσολαβήσει μέχρι σήμερα με τις δημοπρασίες που έχουν γίνει, η Κομισιόν έχει ζητήσει από τα κράτη η συζήτηση αυτή να ανοίξει στη Σύνοδο στο Βουκουρέστι. Κρίσιμες παράμετροι προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι το λανσάρισμα μεγαλύτερης διάρκειας προϊόντων, καθώς και η διαμόρφωση των τιμολογίων.

Η συζήτηση θα διεξαχθεί λίγα 24ωρα μετά την έγκριση από τις Ρυθμιστικές Αρχές των εμπλεκόμενων κρατών της παράτασης του «Route 1» για την περίοδο Νοέμβριος 2025-Απρίλιος 2026. Μία εξέλιξη που άνοιξε τον δρόμο για τη διεξαγωγή νέας δημοπρασίας σήμερα, 27 Οκτωβρίου.

Σε κάθε περίπτωση, η ενεργότερη εμπλοκή της Κομισιόν αποδίδει περισσότερο ευρωπαϊκή διάσταση στο όλο εγχείρημα, προσδίδοντάς του μεγαλύτερο ειδικό βάρος. Είναι ενδεικτικό ότι αύριο Τρίτη, 29 Οκτωβρίου, ο Γιόργκενσεν και οι Υπουργοί θα βρεθούν στη Βουλγαρία, για να επισκεφθούν τις υπό κατασκευή αναβαθμίσεις του βουλγαρικού συστήματος μεταφοράς. Από εκεί, θα απευθυνθούν στον Τύπο σχετικά με τη σημασία της ενίσχυσης της ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, η οποία διαδραματίζει καίριο ρόλο στη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου.

Αξίζει να σημειωθεί πως η εμπλοκή της Ευρώπης έρχεται σε μία περίοδο όπου η αμερικανική πλευρά εξετάζει τη χρηματοδότηση έργων που θα πολλαπλασιάσουν τη δυναμικότητα του Κάθετου Διαδρόμου και θα μεγεθύνουν το capacity όλης της αλυσίδας αγωγών της ΝΑ Ευρώπης, προκειμένου να καταστεί εφικτό το σχέδιο για κατακόρυφη αύξηση των εξαγωγών αμερικανικού LNG μέχρι την Ουκρανία.

Στην Υπουργική Σύνοδο της Δευτέρας θα τεθούν και θέματα συνδεσιμότητας της ΝΑ Ευρώπης. Προς ώρας δεν είναι ξεκάθαρο αν η ελληνική πλευρά (την οποία θα εκπροσωπήσει ο Υφυπουργός ΠΕΝ, Νίκος Τσάφος) θα θέσει εκ νέου το ζήτημα της «ενεργειακής διαίρεσης» της Ευρώπης. Κι αυτό γιατί έχει ήδη αποσπάσει τη συναίνεση της Κομισιόν, για το ότι μέχρι το τέλος του έτους οι Βρυξέλλες θα λάβουν πρωτοβουλίες για ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας και των δικτύων στην περιοχή.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν με τα κράτη-μέλη θα ξεκινήσουν μία πιλοτική διαδικασία κοινής αγοράς καυσίμου από εταιρείες της ΝΑ Ευρώπης. Στόχος της δοκιμής θα είναι να διερευνηθεί κατά πόσο η συγκέντρωση της ζήτησης θα μπορέσει να οδηγήσει σε πιο ανταγωνιστικό κόστος προμήθειας. Πάντως, παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι ένα τέτοιο μέτρο δύσκολα θα έβρισκε ανταπόκριση στους τοπικούς «παίκτες», καθώς θα σήμαινε πως θα αποκάλυπταν σε ανταγωνιστές τους μία βασική συνιστώσα του κόστους διαμόρφωσης του «καλαθιού» προμήθειάς τους.