Τα πρώτα συμπεράσματα των ειδικών για το μπλακ άουτ της Ιβηρικής

Την ανάγκη περαιτέρω θωράκισης του ηλεκτρικού συστήματος υπό συνθήκες αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ φέρνει στο προσκήνιο το πρόσφατο περιστατικό με το μπλακάουτ σε Ισπανία και Πορτογαλία, πράγμα που αφορά το σύνολο της ευρωπαϊκής ηπείρου παρά τις επιμέρους διαφορές που εντοπίζονται από περίπτωση σε περίπτωση, δεδομένου ότι μιλάμε για ένα λιγότερο ή περισσότερο διασυνδεδεμένο σύστημα που δύναται να «μεταδώσει» παραδίπλα ένα πρόβλημα που προκύπτει.

Αν και αναμένεται το επίσημο πόρισμα για το συμβάν που συντάραξε τα ηλεκτρικά συστήματα της Ευρώπης, εντούτοις, οι μέχρι τώρα εκτιμήσεις ειδικών συγκλίνουν ότι η υπερπαραγωγή ΑΠΕ έπαιξε σίγουρα ρόλο, συνδυαζόμενη προφανώς με άλλες ειδικές συνθήκες που μένει να διευκρινιστούν, και είχαν ως αποτέλεσμα αλυσιδωτές αντιδράσεις στο σύστημα και τελικά την κατάρρευσή του.

Η επισήμανση για την υπερπαραγωγή των ΑΠΕ που πλέον τείνει να αποτελεί βασικό γνώρισμα των ηλεκτρικών συστημάτων σε Ευρώπη και αλλού, αφορά κύρια την ανάγκη αναπροσαρμογής των δικτύων σε μεταφορά και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις που προκύπτουν από την αυξανόμενη διείσδυση πράσινης ενέργειας.

Υπό αυτό το πρίσμα, στο ερώτημα «τι περιλαμβάνει η λύση από εδώ και στο εξής», ο Πρόεδρος της Διεθνούς Οργάνωσης CIGRE Κωνσταντίνος Παπαηλιού, δίνει έμφαση στην δημιουργία πρόσθετων διασυνδέσεων προκειμένου να διαμορφώνεται ένα μεγαλύτερο «πλέγμα ασφαλείας» που αφενός θα συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση των συστημάτων και αφετέρου θα «επιμερίζει» το πρόβλημα ώστε να μην καταλήγουν σε ντόμινο καταστάσεις που θέτουν εκτός λειτουργίας ολόκληρα ηλεκτρικά συστήματα, όπως συνέβη στην περίπτωση της ιβηρικής χερσονήσου. «Όσο πιο διασυνδεδεμένο είναι ένα δίκτυο τόσο πιο καλά διαχειρήσιμες είναι αυτές οι καταστάσεις», επισήμανε σχετικά.

Σημαντικές είναι επίσης οι ανάλογες επισημάνσεις που έκανε ο καθηγητής του ΕΜΠ Παντελής Κάπρος:

“Η υψηλή παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) μπορεί να επιφέρει ταχύτερη αποσταθεροποίηση της συχνότητας. Για το σκοπό αυτό πρέπει η υψηλή διείσδυση ΑΠΕ να συνοδεύεται από αυξημένη διαθεσιμότητα αδράνειας στο σύστημα και ισχύ ταχείας απόκρισης, δηλαδή υπηρεσίες προς το σύστημα που πρέπει να μεγεθύνονται πέραν των καθιερωμένων ορίων όταν το σύστημα διαχειρίζεται μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ.

Αυτό το συμβάν υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης των διασυνδέσεων, της ενίσχυσης της αδράνειας του συστήματος, των συστημάτων ισχύος ταχείας απόκρισης και της αναβάθμισης των συστημάτων προστασίας και ελέγχου για την αντιμετώπιση ταχέων μεταβατικών φαινομένων. Στο μέλλον, η ανάπτυξη μεγάλων συστημάτων αποθήκευσης με ηλεκτρονικά ισχύος, οι τεχνολογίες παροχής αδράνειας και black-start, καθώς και γραμμών συνεχούς ρεύματος HVDC, θα επιτρέψουν αντιμετώπιση των διαταραχών και μέσω νησίδων που παρέχουν συμπληρωματική ασφάλεια μαζί με τις πυκνές διασυνδέσεις.

Η ενίσχυση των δομικών αυτών στοιχείων πρέπει απαρέγκλιτα να συνοδεύσουν την ταχεία αύξηση των ΑΠΕ στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης. Είναι γνωστές οι τεχνικές λύσεις που θα κάνουν τις ΑΠΕ απόλυτα ασφαλείς για το σύστημα ώστε οι καταναλωτές και το περιβάλλον να ωφεληθούν από αυτές”.

Αλλά και ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Ιωάννης Μάργαρης μιλώντας στον Real FM, επισήμανε ότι χρειάζεται προσεκτική διαχείριση, ειδικά τις περιόδους χαμηλής κατανάλωσης όπως είναι η άνοιξη, που έχουμε πολύ περισσότερη παραγωγή από αυτή που χρειαζόμαστε, λόγω των ΑΠΕ. “Απαιτείται μια προσεκτική διαχείριση η οποία γίνεται εδώ και 1-2 χρόνια που οι Ανανεώσιμες έχουν πάρει «προβάδισμα». Ο ΑΔΜΗΕ σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ, τη ΡΑΑΕΥ και άλλους φορείς καταφέρνει να εξασφαλίσει αυτή την πολύ ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, που πρέπει να τηρείται κάθε κλάσμα του δευτερολέπτου“ ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μάργαρης.

Σε μια περισσότερο «τεχνική» ανάλυση του φαινομένου, πηγές της αγοράς με γνώση του αντικειμένου υπογράμμισαν με την σειρά τους τις νέες απαιτήσεις που διαμορφώνονται για την ευστάθεια του συστήματος σε συνθήκες αυξημένης διείσδυσης ΑΠΕ.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο ρόλος των Διαχειριστών είναι ιδιαίτερα κρίσιμος στο να «διαβάζουν» αποτελεσματικά τις «αντοχές» του συστήματος σε πραγματικό χρόνο και αναλόγως να ορίζουν και να καθορίζουν την διαχείριση της παραγόμενης ενέργειας, προκειμένου αυτή σταθερά να παραμένει εντός ορίων.