Άλλο σάτιρα κι άλλο Σάτυρος

*Του Γιώργου Φραντζεσκάκη  

Δυο πράγματα λέω για τον εαυτό μου, όταν συστήνομαι σε αγνώστους με την επαγγελματική μου ιδιότητα: πόσο φανατικά πολέμιος της πολιτικής ορθότητας είμαι και πόσο πολύ πιστεύω ότι μόνιμο στασίδι του δημοσιογράφου πρέπει να είναι η αντιπολίτευση.

Αυτά τα δυο γνωρίσματα που δεν προδίδω ποτέ, με έχουν αναγκάσει κατά καιρούς να αποδεχτώ τη σκληρή σάτιρα στα δημόσια πρόσωπα, ακόμα κι όταν αυτή πάσχει από κακή ευθυγράμμιση.

Παρόλα αυτά, ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω ποιόν ωφελεί, ας πούμε,  ο χλευασμός ενός χοντρού υπουργού, όταν εκείνο που με αφορά ως πολίτη είναι οι επιλογές του στο γραφείο, και όχι στο σουπερμάρκετ. Και τι είδους σάτιρα είναι αυτή που καταγγέλλει μια υπουργό, με σεξιστικά υπονοούμενα και κακά λογοπαίγνια που παραπέμπουν σε τσόντες της δεκαετίας του ’80.

‘Η μάλλον, ψέματα. Καταλαβαίνω μια χαρά. Η κυρία ‘Εφη Αχτσιόγλου, είναι ένα πρόσωπο που συγκεντρώνει εύκολα τα πυρά της κριτικής: εργασιακή πείρα, παραταξιακή προϋπηρεσία, αξιωματική εξέλιξη – ένας δόκιμος ρεπόρτερ, φρέσκος από τη σχολή, θα μπορούσε εύκολα να ανακαλύψει ψεγάδια ώστε να ζωγραφίσει το πορτρέτο μιας πολιτικής προσωπικότητας που απέχει παρασάγγας από την ιδανική επιλογή για την ηλεκτρική καρέκλα του υπουργείου εργασίας.

Όμως οι κίτρινοι επικριτές έχουν επιλέξει έναν άλλο δρόμο. Θα μπορούσα να τον ονομάσω και “Δρόμο του Τραμπ”, αν δεν ήμουν πεπεισμένος ότι η ελληνική δημοσιογραφική κουλτούρα αυτής της υποομάδας “συναδέλφων” προηγήθηκε – και ίσως παρέδωσε ιδιαίτερα μαθήματα στον πλανητάρχη – στην, κλασική πλέον, κατάχρηση της λογικής πλάνης του “ad hominem επιχειρήματος”.

Βλέπετε, η Εφη Αχτσιόγλου είναι νέα. Και Ελκυστική. Και νέα. Και το εκτελεστικό απόσπασμα που παρατάσσεται απέναντί της είναι ακριβώς το αντίθετο: μια παρέα από γερασμένα παιδιά που πάσχουν από διανοητικό πριαπισμό.

Ένα ταράφι Σατύρων που κάνει τόσο κακά τη δουλειά του, ώστε παραμερίζει τα εύκολα ανιχνεύσιμα (και ίσως δικαιολογημένα) επιχειρήματα κατά του θεσμικού προσώπου, εστιάζοντας μόνο σ’ αυτό που μπορεί να δει: “ένα γκομενάκι που έγινε υπουργός”.

Είναι καλό για τη δουλειά μας, ή τουλάχιστον έτσι πιστεύω εγώ, να έχεις πάρει διαζύγιο από την πολιτική ορθότητα. Είναι αισχρό, στους όρους του διαζυγίου να έχεις συμπεριλάβει και την αποφυγή της ουδετερότητας. Για μια – ολοένα αυξανόμενη – μερίδα “δημοσιογράφων”, όλη κι όλη η κριτική που είναι πλέον ικανοί να ασκήσουν τοποθετείται στην εικόνα: η βουλευτής που ντύνεται σαν άστεγη ή ο πολιτευτής που τρώει σα γουρούνι.

Κι όσο έδαφος κερδίζουν αυτές οι ad hominem επιθέσεις, τόσο έδαφος χάνει η σκληρή κριτική που έχει ανάγκη η χώρα, ο αναγνώστης, η ίδια η κυβέρνηση – θα τολμήσω να πω…

Στη σχολή, ένας από τους πιο φωτισμένους καθηγητές μας, μας περιέγραψε κάποτε ένα δίποδο κτήνος· ένα βολεμένο ανθρωποειδές που ο ίδιος ονόμαζε “ο γαστροϋπογαστρικός άνθρωπος”: αυτός που νοιάζεται μόνο για την περιοχή της κοιλιάς του – και λίγο παρακάτω.

Πόσο ειρωνικά αυτοαναφορικό είναι άραγε, να είσαι τέτοιος και να καταγγέλλεις τους άλλους για τον ίδιο λόγο. Χωρίς ψυχραιμία, επιχειρήματα, κριτική σκέψη και αποστασιοποίηση.

Και για όλα αυτά, φταίνε αυτές οι δυο ρημάδες οι λέξεις που μοιάζουν τόσο πολύ μεταξύ τους. Γιατί, άλλο σάτιρα κι άλλο Σάτυρος.

Τι, όχι;

*Ο Γιώργος Φραντζεσκάκης είναι δημοσιογράφος.