Ο συμβολισμός του Μοντ Πελερέν για τον Νεοφιλελευθερισμό

Ο συμβολισμός του Μοντ Πελερέν για τον Νεοφιλελευθερισμό

Η πρώτη συνάντηση που έβαλε τις βάσεις της νέας οικονομικής κοσμοθεωρίας και οδήγησε στον σχηματισμό της Mont Pelerin Society

Το χειμερινό θέρετρο στο βουνό Μοντ Πελερέν έχει πρωταγωνιστήσει στις οικονομικές, και βέβαια πολιτικές, εξελίξεις της Ευρώπης και στη συνέχεια όλου του κόσμου. Συναντήθηκαν εκεί λίγα χρόνια μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και με πρωτοβουλία του Φρηντριχ Χαυεκ η αφρόκρεμα των αντικρατιστών οικονομολόγων της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Ανήσυχοι από την αποδοχή της επέλασης του Δημόσιου Τομέα, κάτω από την επίδραση των ιδεών και των προτάσεων του Τζων Μαυναρντ Κευνς, οι αντίπαλοι αυτοί του ολοκληρωτισμού μαζευτήκαν για να εξετάσουν τρόπους αντίδρασης.

Ψυχή της συνάντησης, εκτός του Χαυεκ, υπήρξαν οι Αυστριακοί οικονομολόγοι φον Μιζες, Ρεπκε, Μασλουπ, Μπεμ κα. Επηρεασμένοι από την καταπίεση του Ναζισμού έβλεπαν με τρόμο την ανάδειξη ενός πανίσχυρου και πάλι δημόσιου τομέα που θα μπορούσε εύκολα να απειλήσει τις ατομικές, κι όχι μόνο τις οικονομικές, ελευθερίες. Μαζί τους συγκεντρώθηκαν και αρκετοί νεαροί τότε Αμερικανοί οικονομολόγοι. Ανάμεσά τους γνωστότεροι οι αργότερα νικητές του Βραβείου Νόμπελ Μίλτον Φρίντμαν και Τζώρτζ Στίγκλερ όπως και ο Φρανκ Ναίτ – όλοι τους κορυφαίες μορφές αργότερα του Πανεπιστημίου του Σικάγο.

Ο Χάυεκ κάλεσε τότε τους συγκεντρωμένους οικονομολόγους να χτίσουν ένα ’νέο’ – όπως τον περιέγραψε – φιλελευθερισμό ικανό να αντιπαραταχθεί στον κυρίαρχο τότε κρατισμό. Η διαφορά από τις μέχρι τότε κλασσικές αντιλήψεις περί καπιταλισμού και ελεύθερης οικονομίας ήταν πως το νέο θεωρητικό οικοδόμημα θα επέβαλε αυστηρούς κανόνες ελέγχου των μονοπωλίων και θα φρόντιζε για τους κοινωνικά αδύνατους με κάποιες κρατικές παρεμβάσεις σε ζητήματα κοινωνικής προστασίας. Αυτή ήταν εξ’ άλλου και η έννοια του ‘νέου΄ σε σχέση με τον κλασσικό φιλελευθερισμό της αντίληψης του κράτους «νυχτοφύλακα-σκύλου», που ουσιαστικά εξαντλούσε την δημόσια δραστηριότητα μοναχά την ασφάλεια, την άμυνα και την εξωτερική πολιτική.

Οι σχετικές συζητήσεις υπήρξαν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και έντονες. Σε κάποια στιγμή μάλιστα αναφέρθηκε όπως ο φον Μίζες διαφώνησε έντονα με τους Χάυεκ και Φρίντμαν και βγήκε από την αίθουσα των συνεδριάσεων φωνάζοντας «είσαστε όλοι ένα μάτσο σοσιαλιστές»!! Η πρώτη αυτή συνάντηση στο Μοντ Πελερέν έβαλε τις βάσεις της νέας οικονομικής κοσμοθεωρίας και οδήγησε στον σχηματισμό της λεγόμενης Mont Pelerin Society που έκτοτε συνέρχεται κάθε χρόνο στο ίδιο ξενοδοχείο των Αυστριακών Άλπεων.

Μετά από πολλές δεκαετίες σχετικής ανωνυμίας τα μέλη της σχετικής οργάνωσης βρέθηκαν στο κέντρο της διεθνούς δημοσιότητας με την κατάρρευση του Κεϋνσιανισμού στη διαχείριση της οικονομίας και την άνοδο της φανατικής αναγνώστριας του Χαυεκ, Μάργκαρετ Θάτσερ στην εξουσία στη Βρετανία. Αμέσως μετά ο ασπαζόμενος τις θεωρίες αυτές Ρήγκαν κυριάρχησε στις Προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ ενώ οι Φρίντμαν και Στίγκλερ υπήρξαν οι πρώτοι οικονομολόγοι της αντίληψης αυτής που κέρδισαν Βραβεία Νόμπελ. Στην συνέχεια τους ακολούθησαν μερικές δεκάδες άλλοι, ώστε η νεοφιλελεύθερη εκδοχή για την οικονομία μετετράπη σχεδόν σε διεθνή ορθοδοξία.

Έκτοτε το Μοντ Πελεράν αγκάλιασε σχεδόν τον θρύλο μια και ταυτίσθηκε με το νεοφιλελεύθερο οικονομικό κίνημα, την ελεύθερη οικονομία κι αργότερα την παγκοσμιοποίηση. Ακόμα και σήμερα στελέχη πολλών think tanks και κέντρων οικονομικής ανάλυσης και πολιτικής αντιμετωπίζουν με δέος το όνομα Μοντ Πελερεν διότι εκεί αναγνωρίζουν πως ξεκίνησε ένα καινούργιο και παγκόσμιο οικονομικό ρεύμα.

*Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος υπήρξε για πολλά χρόνια Βουλευτής, Υπουργός και Δήμαρχος Πειραιά. Από το 1994 έχει εγκαταλείψει την πολιτική κι απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, στην ενημέρωση και στον πανεπιστημιακό χώρο.

Συντομα θα κυκλοφορησει το νεο βιβλιο του Ανδρεα Ανδριανοπουλου, Νεοφιλελευθερισμος Για Αρχαριους., Εκδ. Επικεντρο, 2017

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα