Περασμένα ξεχασμένα;

Πάνε πολλά χρόνια από την εποχή που ο Ανδρέας Παπανδρέου συνέπαιρνε τις μάζες και συγκέντρωνε θηριώδη ποσοστά στις εκλογές με το μνημειώδες σύνθημα «ο λαός δεν ξεχνά τί σημαίνει Δεξιά»!

Η τελευταία φορά που ακούστηκαν κάποιες παραλλαγές του συνθήματος αυτού ήταν στην προεκλογική περίοδο του φθινοπώρου του 2009, από τις οποίες το ΠΑΣΟΚ βγήκε θριαμβευτής, μ’ ένα ιλιγγιώδες 43,92% και διαφορά σχεδόν 11 μονάδων από τη Νέα Δημοκρατία.

Μετά ήρθε η κρίση, η χρεοκοπία, τα μνημόνια, η συρρίκνωση του παλιού δικομματισμού και η εξαέρωση του ΠΑΣΟΚ, μαζί με την εκλογική εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ από το 4,5% (2009) στο 36,34% ( Ιανουάριος 2015) και λίγο αργότερα -και μετά το δημοψήφισμα του «όχι» που έγινε «ναι»-στο 35,43% του περασμένου Σεπτεμβρίου.

Εν πολλοίς, προδιαγεγραμμένη κι αναμενόμενη αυτή η διαδρομή που έφερε τα πάνω-κάτω στο πολιτικό σκηνικό της χώρας: το «παλιό πολιτικό σύστημα», που είχε τη βασική ευθύνη για την κρίση και την κατάρρευση, έπρεπε να τιμωρηθεί και να πληρώσει.

Και βεβαίως, στο βαθμό  που καλλιεργήθηκε, εμπεδώθηκε κι επικράτησε το αφήγημα ότι «τα μνημόνια έφεραν την κρίση και όχι η κρίση τα μνημόνια», ήταν εξίσου αναμενόμενο και προδιαγεγραμμένο ότι το βαρύ πολιτικό και εκλογικό τίμημα θα το πλήρωνε το ΠΑΣΟΚ και δευτερευόντως η Νέα Δημοκρατία.

Το χειρότερο είναι ότι σήμερα, έξη χρόνια μετά την υπογραφή του 1ου Μνημονίου, το  αφήγημα αυτό εξακολουθεί να παραμένει ισχυρό και να εμποδίζει τη χώρα να αντιμετωπίσει με αυτογνωσία και ειλικρίνεια τις αιτίες που την οδήγησαν στην κρίση.

Αυτό άλλωστε εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και την ανθεκτικότητα του ΣΥΡΙΖΑ,  που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, παρά τα ξεδιάντροπα ψέματα, τη διάψευση των προσδοκιών, τη στροφή 180 μοιρών και τα δυσβάσταχτα μέτρα του 3ου Μνημονίου.

«Τουλάχιστον προσπάθησε», είναι η συνήθης επωδός εκείνων που υπερασπίζονται ακόμα την επιλογή τους ενώ οι περισσότεροι από εκείνους που εγκαταλείπουν τον ΣΥΡΙΖΑ έχουν δυσκολία να επιστρέψουν στα «παλιά κόμματα» και εκτινάσσουν τα δημοσκοπικά  ποσοστά των αναποφάσιστων και της αποχής.

Το αφήγημα «τα μνημόνια έφεραν την κρίση και όχι η κρίση τα μνημόνια» κτίστηκε μεθοδικά πρώτα από τη Νέα Δημοκρατία κι ακολούθως από το ΣΥΡΙΖΑ κι είναι λογικό να το υπερασπίζονται με λιγότερο ή περισσότερο πάθος και οι δυο.

Για μεν τη Νέα Δημοκρατία, η επιλογή ήταν περίπου μονόδρομος  γιατί επέτρεπε να συγκαλυφθεί πλήρως η περίοδος της πιο «αμαρτωλής» κυβερνητικής της θητείας, που ήταν η διετία 2007-2009 του Κ. Καραμανλή αλλά και να εξωραϊστούν τα Ζάππεια 1-2-3 του Α. Σαμαρά που τορπίλισαν την προσπάθεια της χώρας την πρώτη περίοδο της κρίσης. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ, πάνω σ αυτό το αφήγημα έκτισε την πορεία του προς την κατάκτηση της εξουσίας, όπως και την άτυπη αλλά ισχυρή συμμαχία του με το καραμανλικό κομμάτι της ΝΔ.

Το παράδοξο είναι γιατί το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατική Συμπαράταξη εγκατέλειψαν  αυτή τη μάχη, καθοριστική όχι μόνο για τη συλλογική μας αυτογνωσία αλλά και για την ανασύνταξη του χώρου που σύμφωνα με τις εξαγγελίες στοχεύει στην ανάδειξη ενός διακριτού προοδευτικού στίγματος απέναντι στο «νέο μικρό δικομματισμό» ή, καλύτερα, «απέναντι στο δεξιό και τον αριστερό λαϊκισμό».

Μάχη απέναντι στο λαϊκισμό με μισές αλήθειες δεν γίνεται.

Και όταν, ελαφρά τη καρδία, εξιλεώνεται η ΝΔ για τα πεπραγμένα της, επειδή  προτεραιότητα σήμερα είναι «να πέσει η χειρότερη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης», όταν υιοθετείται από βουλευτές (!) το -καθ όλα νόμιμο και θεμιτό από πρωτοβουλίες πολιτών -σύνθημα «παραιτηθείτε», συνοδευόμενο μάλιστα κάποιες φορές και από το «ξεκουμπιστείτε», που μας φέρνει στο νου τα αλήστου μνήμης  ανάλογα συνθήματα του ΣΥΡΙΖΑ, ο χώρος γίνεται φορέας και όχι πολέμιος του λαϊκισμού.

Απαντά με μισαλλοδοξία στη μισαλλοδοξία. Συμβάλλει στη συσπείρωση των ένθεν κακείθεν οπαδών  και υπονομεύει μόνος του τη διακριτότητά του, εμφανιζόμενος ως «συμπλήρωμα» και εν δυνάμει κυβερνητικός εταίρος της ΝΔ.

Το χειρότερο; Αυτό το 34-35% των ψηφοφόρων που δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις ότι δεν ξέρουν τι θα ψηφίσουν ή επιλέγουν την αποχή εξακολουθεί να μένει «ορφανό». Γιατί κανείς πια δεν του απευθύνεται..

*H Άννυ Ποδηματά είναι δημοσιογράφος, πρώην ευρωβουλευτής και πρώην Αντιπρόεδρος του ΕΚ.