Spin doctor, όπως love doctor: η ανίατη πολιτική και οι γιατροί της επικοινωνίας

Ο Τόνι Μπλερ καθισμένος στο πίσω κάθισμα του πρωθυπουργικόύ αυτοκινήτου αναφωνεί : «Θεέ μου, μακάρι να μπορούσα να γνωρίζω τι σκέφτονται …Τους αρέσουμε ακόμα»;

Δεν έχει σημασία πότε τοποθετείται χρονικά η παραπάνω σκηνή.

Σημασία έχει ότι δίπλα στον Τόνι Μπέρ κάθεται ο Άλιστερ Κάμπελ, ο άνθρωπος που έχει προσληφθεί για να δίνει απαντήσεις σε τέτοιου είδους ερωτήματα, ή, ιδανικά, για να τα αποτρέπει (είναι ο ίδιος, άλλωστε, που περιγράφει πολλές τέτοιες σκηνές στον επίλογο του τελευταίου βιβλίου του Γάλλου συναδέλφου του Ζακ Σεγκελά με τίτλο «Η εξουσία στο πετσί μου» [Le pouvoir dans la peau]).

Σημασία έχει, επίσης, ότι, προφανώς, «αυτοί» στους οποίους ο Τόνι Μπλερ (αλλά και κάθε πολιτικός που κατέχει ή διεκδικεί την εξουσία) αναρωτιέται αν αρέσει είναι οι πολίτες.

Και ότι μία τέτοια φράση δείχνει ακριβώς, σύμφωνα με την “πολιτική φιλοσοφία” του Σεγκελά, ότι ο μηχανισμός εκλογής είναι ταυτόσημος με τον ερωτικό. Το να εκλεγείς, δηλαδή, είναι θέμα προτίμησης. Όπως ακριβώς το να ξανακερδίσεις την προτίμηση του ή της συζύγου σου που έχει αρχίσει να κοιτάζει αλλού…

Στην περίπτωση του πολιτικού, βέβαια, δεν συστήνεται ο love doctor αλλά ο spin doctor, στα καθ’ημάς ο «επικοινωνιολόγος», ο οποίος με τα «γιατροσόφια» του έχει τη δύναμη να προκαλέσει τη θετική στροφή (spin) της κοινής γνώμης.

Για το ερωτικό δόγμα Σεγκελά σίγουρα μπορεί να χυθεί πολύ μελάνι.

Είναι όμως και μία πολύ καλή αφορμή, ενόψει μάλιστα των εθνικών μας εκλογών, να  επαναθέσουμε το ερώτημα γιατί η πολιτική επικοινωνία επενδύει συστηματικά στον κόσμο των αισθήσεων. 

Σύμφωνα με τον καθηγητή επικοινωνίας Norbert Bolz, το φαινόμενο αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι «το κρίσιμο κοινό για την αυτοέκθεση του πολιτικού ηγέτη δεν είναι πια το κοινοβούλιο», αλλά τα μαζικά μέσα. Το αποτέλεσμα είναι η πολιτική επικοινωνία να διαμορφώνεται με όρους μαζικών μέσων, δηλαδή ως μία «ενότητα ειδήσεων, διαφήμισης και διασκέδασης» που ο Bolz αποκαλεί «politainement» (και δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι spin doctors, οι ορχηστρωτές του «politainment», προέρχονται, σχεδόν αποκλειστικά, από τους χώρους τη δημοσιογραφίας, της διαφήμισης και της ψυχαγωγίας).

Στόχος, λοιπόν, είναι η «προσέλκυση της προσοχής», η σαγήνη. Έτσι, στη λογική του politainment, η αξία του πολιτικού επιχειρήματος εξισώνεται με τη χρωματική επιλογή μιας γραβάτας τη βραδιά του ντιμπέιτ.

Είναι βέβαιο ότι αυτή τη στιγμή στην Ιπποκράτους, στη Συγγρού, στην Κουμουνδούρου και αλλού,  επαγγελματίες και μη spin doctors σκέπτονται και συσκέπτονται γύρω από σλόγκαν, τακτικές γοητείας, κοστούμια και γραβάτες.

Είναι, όμως, εξίσου βέβαιο ότι όσο επιλέγει να επενδύει σε αυτόν τον περίεργο κλάδο που ασκεί την ιατρική στη συμβολή του έρωτα και της εξουσίας, όσο επιλέγει να γοητεύει και να είναι αρεστή, η πολιτική θα παραμένει ο μεγάλος, ο ανίατος ασθενής.

Βιβλιογραφικές αναφορές :

Jacques Seguela (2011). Le pouvoir dans la peau. Paris : Plon

Norbert Bolz (2008). Το αλφαβητάρι των μέσων. Αθήνα : Σμίλη

* Η Έλλη Τσιφόρου έχει σπουδάσει Επικοινωνία και Μέσα Ενημέρωσης στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Από το 2004 εργάζεται ως πολιτικός σύμβουλος, αρχικά στις Βρυξέλλες και έπειτα στην Αθήνα.