Εθνικό συμφέρον η στήριξη της Τουρκίας

“Η πραγματοποίησις των εθνικών μας πόθων δεν εξαρτάται τόσον εκ των ιδικών μας πράξεων, όσον από την συνδρομήν των διεθνών περιστάσεων, αίτινες διαφεύγουν της ιδικής μας επιρροής”. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος προφανώς είχε την πολιτική ευφυΐα να τηρήσει στο ακέραιο τα λόγια του, αν και θα μπορούσε να μείνει στα λόγια προκειμένου να ικανοποιήσει το εθνικό συναίσθημα, το οποίο η ίδια η ζωή έχει αποδείξει ότι δεν υπηρετεί πάντα και απαραίτητα το εθνικό συμφέρον. Άλλωστε όσοι κατά καιρούς προσπάθησαν να τον μιμηθούν, είτε έκαναν πίσω υπό την πίεση της κοινής γνώμης, είτε κάποιες πρωτοβουλίες τους απέβησαν άκαρπες, ενώ όσοι βρήκαν το θάρρος να τις αναλάβουν χαρακτηρίστηκαν “ενδοτικοί”.

Τα παραδείγματα πολλά και οι χαμένες ευκαιρίες ακόμα περισσότερες. Σε πείσμα όμως της εξωτερικής πολιτικής που χαράσσεται με γνώμονα στερεότυπα που διαμορφώνουν την ατζέντα των εσωτερικών πολιτικών διεργασιών και εξελίξεων, υπάρχει η πραγματικότητα όπως αυτή αποτυπώνεται στο χάρτη. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι καταδικασμένες να βρίσκονται η μια απέναντι από την άλλη. Και χρειάζεται κάποιες φορές πριν ο πολιτικός εκφράσει απόψεις εθνεγερτικού περιεχομένου- είτε απ’ τη μια είτε απ’ την άλλη πλευρά- να έχει μπροστά του το γεωγραφικό χάρτη ώστε να του θυμίζει αυτή την πραγματικότητα. Γιατί, όπως αποτελεί εθνική υποχρέωση η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, αποτελεί πατριωτικό καθήκον η ενίσχυση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Όλα αυτά, μερικές ώρες μετά τη βομβιστική επίθεση με δεκάδες νεκρούς στη Τουρκία, έχουν ιδιαίτερη σημασία μια και η Ελλάδα δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια στην αλήθεια. Και η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας βρίσκεται σε μια ιδιαιτέρως ασταθή περιοχή. Τόσο, που είναι ίσως η κατάλληλη χρονικά και συγκυριακά στιγμή να επανεξετάσει κάποιες πτυχές της εξωτερικής της πολιτικής. Ξεκινώντας από τα απολύτως αυτονόητα, όπως ότι τη σχέση της με τη Τουρκία δεν μπορεί να την καθορίζει ο υπολανθάνων αντιτουρκισμός κάποιων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά το στενό εθνικό συμφέρον της χώρας. Ο χάρτης που λέγαμε…

Το συμφέρον της Ελλάδας είναι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Τουρκίας. Ειδικά τώρα που φαίνεται ότι ο αυταρχισμός του Ερντογάν χρησιμοποιείται ως άλλοθι από κάποιες ευρωπαϊκές χώρες που δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι το ευρωπαϊκό φλερτ των γειτόνων μας. Το θέμα, εν προκειμένω, δεν είναι να βάλουμε στη ζυγαριά τον Ερντογάν και να μετρήσουμε… πόσα κιλά δημοκράτης είναι. Βεβαίως και η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας οφείλει να υπαχθεί σε όρους και προϋποθέσεις, που κατά κανόνα ισχύουν για όλα τα κράτη μέλη. Ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση βλέπουμε την Ευρώπη, με τον τρόπο που ενεργεί, να “διευκολύνει” τα σχέδια των ακραίων που με αφορμή τις εσωτερικές εξελίξεις στη Τουρκία επιδιώκουν τη διακοπή κάθε σχέσης με την ΕΕ.

Ο εκδημοκρατισμός στη γειτονική χώρα δεν είναι και δεν πρέπει να αποτελεί λεπτομέρεια. Ο σεβασμός στις ατομικές ελευθερίες και στους δημοκρατικούς θεσμούς δεν υπόκεινται σε καμία διαπραγμάτευση. Όμως αν λάβουμε υπ’ όψιν τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ιράκ κλπ, όπου ο “εκδημοκρατισμός” χρησιμοποιήθηκε από τους αντιφρονούντες- με τη βοήθεια των ευρωπαίων και των ΗΠΑ- προκειμένου στη θέση των αντιδημοκρατικών καθεστώτων στην περιοχή να στήσουν τα δικά τους αυταρχικά καθεστώτα, το αποτέλεσμα ήταν η αποσταθεροποίηση στη περιοχή που οδήγησε εκατομμύρια δυστυχισμένους στην προσφυγιά και στη μετανάστευση. Αυτό θέλουμε στη Τουρκία;

Μόνο παράφρονες και εχθροί της Ευρώπης θα εύχονταν μια τέτοια εξέλιξη. Η Ευρώπη και κυρίως η Ελλάδα πρέπει να σταθούν κοντά και να βοηθήσουν τη Τουρκία να κάνει τα σωστά βήματα. Ειδικά η Ελλάδα δεν πρέπει να την αντιμετωπίσει ως “προαιώνιο εχθρό” και έτσι να παίξει το παιχνίδι εκείνων στις Βρυξέλλες που σπεκουλάρουν στη κρίση βάζοντας μπροστά την Ελλάδα. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να πέσουμε στη παγίδα που στήνουν αυτοί οι κύκλοι, η οποία εκτός των άλλων θα επιφέρει χαοτικές καταστάσεις στο Αιγαίο. Η Ελλάδα οφείλει να στηρίξει τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας, να ενεργήσει τάχιστα για την ενίσχυση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, να συνδράμει με ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για την προστασία των ελευθεριών του τουρκικού λαού, αλλά έχοντας ως δεδομένο ότι ο Ερντογάν απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της συντριπτικής πλειονότητας των Τούρκων. Η δαιμονοποίηση του τούρκου ηγέτη μπορεί να συμφέρει κάποιους αλλά δεν συμφέρει την Ελλάδα.

Εν κατακλείδι: Η Ελλάδα, χωρίς να υποχωρήσει από τις εθνικές της παρακαταθήκες, πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για την ομαλοποίηση των ευρωτουρκικών σχέσεων, αντί να παρασύρεται από τα σχέδια κάποιων ηγετών της ΕΕ που, εκ του ότι δεν την θέλουν σε ρόλο ρυθμιστή στην περιοχή, την οδηγούν σε μόνιμη ομηρία εφόσον τιναχτεί στον αέρα η συμφωνία Τουρκίας- ΕΕ για το προσφυγικό- μεταναστευτικό.

ΣΣ: Σε κάποιους υπερπατριώτες και εθνικά αφελείς πολιτικούς αφιερώνω εξαιρετικά τι είχε πει, μεταξύ άλλων, ο Ελευθέριος Βενιζέλος αμέσως μετά τη Συνθήκη των Σεβρών.

“Μη ομιλείτε περί ιστορικών δικαίων, δεν κάνουν εντύπωσιν εις τους ευρωπαίους. Εγώ, κατά την διάρκειαν των Συνδιασκέψεων, έθεσα ως βάσιν των αξιώσεων της Ελλάδος τον εθνολογικόν και ουχί τον ιστορικόν χαρακτήρα των εδαφών, τα οποία εζήτησα. Άλλα έθνη, προβάλλοντα ιστορικάς απαιτήσεις, απέτυχον. Τας περισσοτέρας ιστορικάς απαιτήσεις θα ημπορούσε να έχει η Ελλάς. Αλλά η Ευρώπη δεν λαμβάνει υπ’ όψιν τοιαύτας αξιώσεις. Ουδέποτε έκαμα χρήσιν των ιστορικών δικαιωμάτων μας. Εζήτησα την Θράκην, διότι πλειοψηφεί εκεί το ελληνικόν στοιχείον, εζήτησα την Ιωνίαν, διότι πλειοψηφούν οι Έλληνες εκεί. Η αξίωσίς μας διά την Κωνσταντινούπολιν είναι βεβαίως και ιστορική, η Κωνσταντινούπολις ήτο, άλλωστε, πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους. Αλλά, κυρίως, η αξίωσίς μας βασίζεται επί του σημερινού πληθυσμού της Κωνσταντινουπόλεως. Εάν η Κωνσταντινούπολις δεν είχε τον ελληνικόν πληθυσμόν της, εάν οι Έλληνες δεν πλειοψηφούσαν εν Θράκη και Ιωνία, ως δημοκρατικός άνθρωπος δεν ηδυνάμην και δεν εδικαιούμην να εγείρω επ’ αυτών αξιώσεις. Αλλά και κάτι άλλο: εις τα υπομνήματά μου και τα προφορικά μου διαβήματα, ουδέποτε έκαμα χρήσιν του όρου «ελληνικά δίκαια». Ο όρος αυτός είναι αισθηματολογικός, οι δε ευρωπαίοι δεν τον εννοούν. Ο όρος μου ήταν «ελληνικά συμφέροντα», «δίκαια ελληνικά συμφέροντα». Αλλά και συμφέροντα της Ανθρωπότητος, όχι αποκλειστικώς της Ελλάδος».

*Ο Χάρης Παυλίδης, είναι δημοσιογράφος.