Γερνάω μαμά… φοβάμαι μαμά

Ας αρχίσουμε από το γεγονός: μεγαλώνω. Φέτος τον Αύγουστο θα κλείσω τα 57. Μετά τα 55, νιώθεις τόσο κοντά το 60 που περνάς σε άλλο σύμπαν. Αυτό της σκληρής ωμής αλήθειας. Εχεις ζήσει προφανώς το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής σου και αν είσαι τυχερός και σου φυλάει το πεπρωμένο σου χρόνια ακόμη, αυτά σίγουρα, δεν θα είναι σαν τα πριν. Θα είναι πιο κουρασμένα, πιο δύσκολα, όχι ανάλαφρα.

[Παράλληλη σκέψη και ιστορία. Θυμάμαι έναν φίλο, πολύ μεγαλύτερό μου, που όταν κάποιος κοντινός του άνθρωπος πάνω από 40 έχανε έναν γονιό του και στενοχωριόταν φανερά, εκείνος τον περιέπαιζε, λέγοντάς του «Αχ βρε, έμεινε ορφανό το καημένο. Τι θα απογίνει τώρα;»]

Αυτή την ειρωνία σκεφτόμουν χθες που ήθελα τόσο να ζούσε η μαμά μου. Και γιατί, λοιπόν, να μου λείπει τόσο; Είναι φάση του πένθους άραγε (τον Σεπτέμβριο θα κλείσουν 2 χρόνια από τον θανατό της); Δεν το γνωρίζω.

(μεγαλώνεις και πληθαίνουν και οι θάνατοι γύρω τριγύρω / μεγαλώνεις και περνούν και οι φίλοι σου τις φάσεις τους και μπορεί να τους χάνεις με έναν τρόπο και να πληγώνεσαι / μεγαλώνει και το παιδί σου, σού δείχνει πως καμία βεβαιότητα από όσες είχες δεν στέκει σαν μάρμαρο, όλες είναι σαθρές / και δεν ξέρεις πώς να το βοηθήσεις σε κάτι και αυτό σε διαλύει πολύ πιο εύκολα και πιο συντριπτικά από ό,τι θα σου έκανε αν ήσουν νεότερος)

‘Η μήπως, τελικά, όλα τούτα αφορούν απλώς ότι μου λείπει αυτό το a priori, «Εχεις δίκιο παιδί μου», «Μην δίνεις σημασία», «Μην στενοχωριέσαι»… όλα αυτά τα άφιλτρα υπέρ σου που δεν θα στα δώσει ποτέ και κανείς με αυτόν τον τρόπο. Αρα μήπως δεν μου λείπει τόσο η μαμά μου, αλλά ο ρόλος «μαμά»;

Όταν γίνεσαι γονιός, αλλάζουν οι ρόλοι και είσαι εσύ πια το στήριγμα, η ασφάλεια, ο κόσμος κάποιου. Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς πως δεν έχεις ποτέ ανάγκη εσύ από κάποιο στήριγμα. Που σαν της μάνας, δεν θα είναι από τον σύντροφο – η ερωτική, συζυγική, γκομενική σχέση ελλοχεύει πάντα άλλα, όπως ανταγωνισμό και εγωισμό που κανονικά η μητρική σχέση δεν έχει. Και αυτό ο a priori ούτε ο φίλος μπορεί – έχει τη δική του ζωή.

Πώς λέμε ότι ο γέρος είναι σαν μωρό παιδί; Ε, κάπως έτσι είναι η αλήθεια. Οσο μεγαλώνεις και αποδυναμώνεσαι, τόσο περισσότερη ανάγκη έχεις με τη σειρά σου ξανά από υποστήριξη. Ελα όμως που δεν είναι παρών εκείνος που στην πρωτοέδωσε για να στη δώσει πάλι και το παιδί σου δεν πρέπει να πάρει αυτόν τον ρόλο.

Σε αυτό το κομβικό σημείο συνειδητοποίησης ξεκινά, θαρρώ, η κρίση μέσης ηλικίας. Που στην πραγματικότητα είναι κρίση μεγάλης ηλικίας. Ολο αυτό που λένε για τους άνδρες που τρελαίνονται και θέλουν πιτσιρίκες και τις γυναίκες που πλακώνονται στα μπότοξ για να περνάει η μπογιά τους, στην πραγματικότητα φόβος θανάτου είναι.

Και χωρίς να έχεις προστασία από πουθενά.

Με τη μαμά μου, δε, μην φανταστείς ότι είχα τέλεια σχέση. Απεναντίας, μάλλον επιβεβαιώσαμε την ψυχιατρική που λέει ότι η πιο δύσκολη σχέση από καταβολής κόσμου είναι αυτή μάνας-κόρης. Με πολλά θέματα, καθότι η ίδια δεν είχε ποτέ ψαχτεί και είχε η καημένη πολλά (από τη μάνα της ασφαλώς), πορευτήκαμε με καυγάδες, φωνές, χαμό αλλά και με πολλή αγάπη. Μπορεί ακόμη να μην καταλαβαίνω αρκετά από όσα έκανε όσο ζούσε, όμως πήρα νοιάξιμο, τρυφερότητα και συχνά (εκτός των πλακωμών) αυτό το «Δίκιο έχεις παιδί μου». «Μπράβο παιδί μου». Θυμάμαι ότι όταν είχα κάνει, μικρή, μία συνέντευξη στον αείμνηστο Ηλία Λαλαούνη, αυτός ο άνθρωπος βρήκε το τηλέφωνο τη δουλειάς της και την πήρε να τη συγχαρεί για εμένα. Περισσότερο και από τη μέγιστη αυτή τιμή, με χαροποίησε η περηφάνεια της. Ακόμη θυμάμαι τη φωνή της και τα λόγια της.

Οπότε, ναι τώρα που γερνάω μαμά και φοβάμαι μαμά και πρέπει να έχω αντοχές και εγρήγορση και αισιοδοξία και δύναμη για το δικό μου παιδί (που επειδή το έκανα αργά, τρέμω μην χάσω την υγεία μου και δεν τον χαρώ όσο θα ήθελα), έχω ανάγκη τη δική σου φράση ενδυνάμωσης. Που με τρομερή πειθώ θα μου έλεγες «Τι φοβάσαι παιδάκι μου; Εσύ μια χαρά θα είσαι και θα δεις εγγόνια!»

Πόσα πράγματα ξέρουμε πως δεν είναι αλήθεια, και πάλι θέλουμε να τα ακούμε. Αυτή είναι και μία από τις γονεϊκές υποχρεώσεις: να μην σε παραπλανεί με ψέμματα, αλλά πάντα να σε ανεβάζει σε σκαλοπάτια που εσύ νιώθεις πως δεν θα καταφέρεις να ανέβεις. Πάντα να σε αποδέχεται, να σε στηρίζει, να σε κάνει να νιώθεις άτρωτος. Την ώρα, όμως, που είσαι τόσο τρωτός, δυστυχώς δεν είναι εκεί.