Η ανάπτυξη περνά μέσα από τη φορολογία

Του Κωνσταντίνου Β. Κόλλια*

Μελετώντας τα στοιχεία, που δείχνουν ότι το φετινό Ιούλιο συστάθηκαν λιγότερες επιχειρήσεις κατά 48% σε σχέση με πέρυσι, επιχείρησα να δω τι έχει συμβεί και συμβαίνει ευρύτερα στην οικονομία και στο επιχειρείν την περίοδο των μνημονίων – πέραν της δεδομένης ζημιάς το τελευταίο τρίμηνο από τα capital control.

Τα τελευταία πεντέμισι χρόνια, τόσο τα φυσικά, όσο και τα νομικά πρόσωπα έχουν σηκώσει στις πλάτες τους ένα σημαντικό βάρος από την αυξανόμενη φορολογία, που χρησιμοποιήθηκε ως βασικό μέσο για την επίτευξη των στόχων μείωσης του ελλείμματος και πρωτογενούς πλεονάσματος. Ο στόχος επιτεύχθηκε, με σημαντικές, όμως, και αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα μεγέθη και τομείς της ελληνικής οικονομίας.

Το γεγονός ότι οι μηχανισμοί δεν είναι ακόμα έτοιμοι να αντεπεξέλθουν στο φόρτο εργασίας, που επιβάλλει το κυνήγι της φοροδιαφυγής, είχε ως αποτέλεσμα το φορολογικό βάρος να διογκωθεί, εις βάρος όσων ήταν και παραμένουν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους απέναντι στο Δημόσιο.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση εισοδημάτων, που οδήγησε στη μείωση της κατανάλωσης, με αποτέλεσμα να απουσιάζει από την αγορά η ρευστότητα, η οποία δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να καλυφθεί από τις τράπεζες, αφού οι ίδιες χρειάζονταν και χρειάζονται χρήματα (βλ. Ανακεφαλαιοποίηση) για να είναι εντάξει με τις κεφαλαιακές τους απαιτήσεις.

Έτσι, φτάσαμε στο 2015, οπότε και τα επίπεδα του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Ο λόγος;

Διότι – σε όλη αυτή την προσπάθεια – δεν φροντίσαμε καθόλου τον παρονομαστή του κλάσματος, δηλαδή το ΑΕΠ. Αντίθετα, η πίεση για εφαρμογή πολιτικής αυστηρής λιτότητας είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω διεύρυνση του υφεσιακού κλίματος.

Εκτιμάται ότι για κάθε μονάδα δημοσιονομικής προσαρμογής, που πετυχαίνουμε μέσω περιοριστικών μέτρων, το χρέος αυξάνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 3,5 εκατοστιαίες μονάδες. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος, που τόσο οι δύο πρώτες αναδιαρθρώσεις (PSI και επαναγορά ομολόγων), όσο και η όποια  διευθέτηση προκύψει (με οποιαδήποτε μορφή), δεν οδηγούν στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή τη δραστική μείωση του δημοσίου χρέους.

Αυτός, λοιπόν, ο αρνητικός – μέχρι στιγμής – πρωταγωνιστής στην πορεία της οικονομίας, οι φόροι, μπορούν – από εδώ και στο εξής – να αποτελέσουν από τους βασικούς μοχλούς της επιστροφής στην ανάπτυξη.

Με ποιο τρόπο ; Μέσω…

-της καθιέρωσης ενός flat tax rate για όλους τους φορολογούμενους – φυσικά και νομικά πρόσωπα – στο 20%.

-της μείωσης της έμμεσης φορολόγησης σε μια σειρά συντελεστών

-της αλλαγής στον τρόπο υπολογισμού του φόρου εισοδήματος, με το μοντέλο έσοδα μείον έξοδα για όλους τους φορολογούμενους (όπως γίνεται σήμερα με τους ελεύθερους επαγγελματίες), και με την προϋπόθεση ότι η εφορία θα αποδέχεται όλες τις δαπάνες των υπόχρεων.

-της παροχής γενναίων φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις στη χώρα μας.

Με αυτό το πακέτο παρεμβάσεων, είναι κάτι παραπάνω από δεδομένη η αύξηση των εσόδων, η τόνωση της κατανάλωσης και η αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης. Κατά συνέπεια, και η αύξηση του παρονομαστή, δηλαδή του ΑΕΠ.

Αρκεί μόνο αυτό;

Ασφαλώς και όχι. Απαιτούνται και άλλες παρεμβάσεις σε πλήθος άλλων τομέων.  Να κάνουμε, δηλαδή, τις γενναίες μεταρρυθμίσεις, τις οποίες αναβάλλουμε διαρκώς, ώστε να σταθεροποιήσουμε τα πρωτογενή πλεονάσματα,  χρησιμοποιώντας υγιές μοντέλο και όχι αυτό της περικοπής δημοσίων επενδύσεων, της στάσης πληρωμών του Δημοσίου και της βαριάς φορολογίας.

Έτσι, η συνεπαγόμενη αύξηση του παρονομαστή στη σχέση χρέους προς ΑΕΠ θα οδηγήσει ταχύτερα στην ελάφρυνση της ελληνικής οικονομίας από το συγκεκριμένο άγος.

Πολύ απλά, απαιτείται άμεσα, η εμπροσθοβαρής εφαρμογή του τρίτου μνημονίου στο κομμάτι των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και όχι της – απαραίτητης, σε κάθε περίπτωση – δημοσιονομικής προσαρμογής.

Διότι, αν αναρωτιόμαστε για το αν το χρέος οφείλεται για το γεγονός ότι δεν έχουμε ανάπτυξη, ή η ανάπτυξη ευθύνεται για το γεγονός ότι δεν μπορούμε να μειώσουμε το χρέος, πρέπει να ξεκινήσουμε από μια διαπίστωση. Ότι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να γλιτώσουμε από το χρέος και να το μειώσουμε, είναι να επιταχύνουμε την αναπτυξιακή διαδικασία. 

*Ο Κωνσταντίνος Β. Κόλλιας είναι Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.