Η εβδομάδα των εκπλήξεων μετά το Μνημόνιο 3

Μετά το “Μνημόνιο 3” θα ζήσουμε αυτή την εβδομάδα πολλά και ενδιαφέροντα, που θα δώσουν αφορμή για πολλές συζητήσεις και  εικατολογίες.

Είναι αναμφισβήτητο ότι η Κυβέρνηση πρέπει να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής. Οι βουλευτές δεν αρκεί να περιορίζονται στο νομοθετικό ή ελεγκτικό τους έργο, πρέπει να έχουν και λόγο για την ανάδειξη και διατήρηση της εκτελεστικής λειτουργίας.

Η παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στη Κυβέρνηση είναι λοιπόν μια κορυφαία διαδικασία του κοινοβουλευτικού συστήματος και ρυθμίζεται από το άρθρο 84 του Συντάγματος. Η απώλεια της εμπιστοσύνης της Βουλής οδηγεί κατά το άρθρο 38παρ 1 Σ την απαλλαγή από τα καθήκοντα της την Κυβέρνηση .Στην περίπτωση αυτή ακολουθείται  η ακόλουθη διαδικασία.

Σύμφωνα με το άρθρο 37 του Συντάγματος (37Σ), αν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία (το πρώτο κόμμα) διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής.

Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.

Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Για να μετατραπεί η διερευνητική εντολή σε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης θα πρέπει να προκύψει ότι ο εντολοδόχος πρωθυπουργός διαθέτει την εμπιστοσύνη της Βουλής προτού πάει η κυβέρνηση στη Βουλή,όπως συνέβη στις τελευταίες εκλογές .

Ωστόσο, αν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο πλαίσιο του ρυθμιστικού του ρόλου:

Καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων (μπορεί να τους καλέσει εν συμβουλίω ή έναν-έναν ή όπως ο ίδιος κρίνει) σε μια προσπάθεια σχηματισμού Κυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Αν δεν υπάρξει συμφωνία, επιδιώκει το σχηματισμό Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών. Σε περίπτωση αποτυχίας και αυτής της προσπάθειας τότε:

Αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.

Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος.

Στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν  οι εξής  πιθανότητες:

α) Κυβέρνηση Εθνικής ενότητας ,για υλοποίηση της συμφωνίας και διαπραγμάτευση του χρέους ,μετά τη ορκωμοσία της νέας Κυβέρνησης   ψήφος εμπιστοσύνης κατά το 84 Σ  .

β) εκλογές, μετά παραίτηση της Κυβερνήσεως ,μετά από την παραίτηση να ακολουθήσει  δήλωση των κομμάτων για αδυναμία συνεργασίας, έτσι να αποφευχθούν διερευνητικές εντολές και οι  εκλογές να διεξαχθούν τέλος Σεπτέμβρη ή   αρχές Οκτώβρη.

Πιθανότερη ημερομηνία οι εκλογές  να γίνουν στις 4 Οκτωβρίου.

Δική μου σημερινή άποψη: Η Κυβέρνηση θα  προσπαθήσει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια πριν παραιτηθεί, η δε ψήφος εμπιστοσύνης  για να εγκριθεί  κατά το 84 παρ 6 Σ  απαιτείται απόλυτη  πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών ,η  οποία δεν επιτρέπεται να είναι κατώτερη  από τα 2/5 του όλου αριθμού των βουλευτών. (300 βουλευτές χ 2/5 =120 βουλευτές).

 Νομίζω ότι αν απόσχουν οι διαφωνούντες, η Κυβέρνηση ενδέχεται να συγκεντρώσει 120 βουλευτές!

 Συνεπώς  είναι πολλές οι  πιθανότητες όπως αυτές διαμορφώνονται από τα άρθρα 37,38,84 Σ και μάλλον οι εκλογές είναι πλέον το  μέγα ερωτηματικό.

Ευτυχώς που υπάρχει συνταγματολόγος ΠτΔ.

* Ο Αντώνης Αργυρός είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. Το 2012 διετέλεσε Υπουργός Επικρατείας στην κυβέρνηση Πικραμμένου. Από το 2004 είναι Δικηγόρος και Αναπληρωτής Νομικός Σύμβουλος στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Με σημαντική επιστημονική δράση, άρθρα και σχόλια σε δικαστικές αποφάσεις δημοσιεύονται στα πιο γνωστά νομικά περιοδικά.