Ηλέκτρα Αποστόλου

Σε κάθε ολοκληρωτικό καθεστώς,  η ανελευθερία γεννά βασανιστές και η σιωπή θύματα.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου γεννήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 1912 στην Αθήνα, σε μία μεσαία αστική οικογένεια.  Σε ηλικία 6 ετών οι γονείς της την εγγράφουν στη Γερμανική Σχολή. Επηρεασμένη από τον μεγαλύτερο αδελφό της, όταν γίνεται 13  ετών, οργανώνεται στην ΟΚΝΕ, συμμετέχοντας ενεργά στο κομμουνιστικό κίνημα. Τον ίδιο χρόνο κηρύσσεται η δικτατορία του Πάγκαλου (25 Ιουνίου 1925 – 22 Αυγούστου 1926) όπου εφαρμόζονται απηνείς διώξεις πολιτικών και δημοσιογράφων. Η Ηλέκτρα, στη σχολή της, ίδρυσε έναν όμιλο Εργατικής Βοήθειας στην Ελλάδα και κατάφερε να στέλνει εμβάσματα στους εξόριστους της Ανάφης, όπου βρισκόταν και ο αδελφός της. Το 1929, σε ηλικία 17 ετών γίνεται μέλος της καθοδήγησης της Κομμουνιστικής Νεολαίας της Αθήνας / ΚΝΑ ενώ το 1930 παντρεύεται τον γιατρό Γιάννη Σιδερίδη.

Το 1931 εντάχθηκε στο ΚΚΕ, το 1932 της ανατέθηκε η διεύθυνση της εφημερίδας Νεολαία (Κεντρικό Όργανο της ΟΚΝΕ) ενώ το 1933 γίνεται μέλος της ΚΕ της ΟΚΝΕ. Το 1935 συμμετείχε ως επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Παγκόσμιο Αντιφασιστικό και Αντιπολεμικό Συνέδριο Γυναικών στο Παρίσι.  Και στη συνέχεια εκπροσωπεί την ΟΚΝΕ στο 6ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων.

Δραστηριοποιείται ενάντια στην απειλή της επιβολής του φασισμού, οργανώνει αντιφασιστικές συγκεντρώσεις και συμμετέχει στο αντιφασιστικό συνέδριο που διοργανώθηκε στην  Αθήνα το 1936. Επί Μεταξά, το 1936, συλλαμβάνεται και δικάζεται με ποινή φυλάκισης δύο χρόνων. Φυλακίζεται στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου και βασανίζεται. Μέσα στη φυλακή καταφέρνει να εκδώσει μία εφημερίδα το «κοκκινοπίπερο» την οποία διακινούσε χέρι με χέρι, να βάζει μέσα τον παράνομο τύπο και να διοργανώνει μαθήματα.

Μετά την αποφυλάκισή της, το 1938, πέρασε στην παρανομία, αναλαμβάνοντας, για ένα χρόνο, γραμματειακές αρμοδιότητες στη Θεσσαλονίκη.  Τον επόμενο χρόνο συλλαμβάνεται για δεύτερη φορά, μόνο που τώρα είναι ετοιμόγεννη. Στις 4 Ιουλίου (1939) μεταφέρεται στο Τμήμα Μεταγωγών Πειραιά, εκεί γεννάει και την κόρη της την Αγνή. Με το κοριτσάκι της στέλνεται εξορία στην Ανάφη. Την ίδια περίοδο συλλαμβάνεται και ο άντρας της ο οποίος στέλνεται στις φυλακές της Κέρκυρας. Κατά την είσοδο των Γερμανών στην Ελλάδα η Ηλέκτρα παρέμεινε εξόριστη με την κόρη της στην Ανάφη. Το καλοκαίρι του 1942 μεταφέρθηκε στην Αθήνα για ιατρική φροντίδα λόγω έλκους στομάχου.  Κατά την περίθαλψή της στην Αθήνα, στις 9 Σεπτεμβρίου 1942, δραπέτευσε από το Τμήμα Μεταγωγών στην Αθήνα, μεταμφιεσμένη ως καθαρίστρια, αφήνοντας την κόρη της υπό τη φροντίδα της «Εθνικής Αλληλεγγύης».  Από τότε δραστηριοποιήθηκε στην ΕΠΟΝ και ειδικά στην οργάνωση «Λεύθερη Νέα», ανέλαβε την προπαγάνδα στην ΚΟΑ του ΚΚΕ και υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των γυναικών. Το 1944 αναλαμβάνει το Γραφείο Διαφώτισης της Αθήνας. Στις 25 Ιουλίου 1944 συνελήφθη από Έλληνες δοσίλογους/στελέχη της Ειδικής Ασφάλειας και υπέμεινε φρικτά βασανιστήρια στο ξενοδοχείο «Κρυστάλ». Ο σκοπός τους ήταν να της αποσπάσουν μυστικά για την οργάνωση της Αντίστασης και το μηχανισμό του ΚΚΕ, αφού η Ηλέκτρα ήταν μέλος της Επιτροπής Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας του Κόμματος.

Λίγο πριν ξεψυχήσει, είχε τον εξής διάλογο με τους δημίους της:

-Πώς σε λένε;
-Ελληνίδα
-Από πού είσαι;
-Από την Αθήνα
-Πού μένεις;
-Στην Αθήνα
-Ποιοι είναι οι συνεργάτες σου;
-Όλοι οι Έλληνες.

Σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση του Πέτρου Τζαφέρη, το σώμα της Ηλέκτρας έφερε σημάδια ακραίας βίας, τόσο πριν όσο και μετά τον θάνατό της.

Στο κεφάλι της είχαν αφαιρέσει τμήμα δέρματος με μαχαίρι, ενώ μέρος των μαλλιών της ήταν καμένο. Από τη μύτη και το στόμα έτρεχε αίμα. Στο στήθος και την πλάτη υπήρχαν βαθιά σημάδια από σχοινί, δείχνοντας ότι είχε κρεμαστεί ζωντανή, ενώ στους καρπούς διακρίνονταν ίχνη δεσμών. Το πρόσωπό της ήταν πρησμένο και μελανιασμένο από αλλεπάλληλα χτυπήματα, ενώ μώλωπες και πρηξίματα κάλυπταν όλο το σώμα της – μπράτσα, πόδια και πέλματα. Στην ηβική περιοχή και στα κάτω άκρα υπήρχαν εγκαύματα από αναμμένα τσιγάρα, καθώς και μεγαλύτερα εγκαύματα στο αριστερό πόδι, ένα εκ των οποίων μετά θάνατον. Η νεκροψία αποκάλυψε εσωτερικές κακώσεις στο κεφάλι και πρήξιμο του εγκεφάλου, επιβεβαιώνοντας τη βαρβαρότητα των χτυπημάτων.

Το ξημέρωμα της 26ης Ιουλίου 1944, το σώμα της βρέθηκε εγκαταλελειμμένο στους δρόμους της Αθήνας – παραμορφωμένο, μισοκαμένο, σύμβολο, όμως, μιας ανυπότακτης ψυχής. Ηταν το πτώμα της Ηλέκτρας Αποστόλου. 

Οι δολοφόνοι της δικάστηκαν για βασανισμούς το 1945, αλλά αποφυλακίστηκαν το 1947.

Ο ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ απάντησε με τις εκτελέσεις δεκάδων δωσίλογων κατά τον «Ματωμένο Αύγουστο» 1944, χρησιμοποιώντας την ονομασία «Ηλέκτρα 1, 2, …»

Το ΚΚΕ και ο ΔΣΕ καθιέρωσαν το παράσημο «Ηλέκτρα» για εξαιρετικό γυναικείο ηρωισμό.