“Ίσες αποστάσεις” από πάνοπλους και από αμάχους

Η αρχική ισορροπιστική θέση της κυβέρνησης απέναντι στην συστηματική και απειλητική πείνα παιδιών (14.000 μέσα σε ένα χρόνο, όπως διευκρινίστηκε) και στον αποκλεισμό ιατρικής βοήθειας στη Γάζα απειλεί να συνοδεύει τη χώρα μας στην ιστορία της. Τη στιγμή που η τραγωδία διαδραματίζεται δεν έχουμε περιθώρια να παριστάνουμε τους νέους Θουκυδίδηδες καταγράφοντας «ψύχραιμα» εξελίξεις και επιχειρήσεις, ούτε να θέτουμε θέματα στρατηγικής εξισορρόπησης και εθνικών συμφερόντων ως πρόφαση αυτοσυγκράτησης για χάρη του μέλλοντός μας. Η τήρηση ίσων δήθεν αποστάσεων  από τους πάνοπλους δράστες και τα άμαχα θύματα αποτελεί ντροπιαστική μεροληψία. Την ισότητα θα προωθούσε μόνο μια δίκαια κρίση και καταδίκη ενόχων και σε βάθος χρόνου μια διπλωματική πρόταση για την αναγνώριση δυο ανεξάρτητων και ασφαλών χωρών.

Δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Μικρά ή μεγάλα, σχετικά ή απόλυτα, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και οι γενοκτονίες δεν συμψηφίζονται. Το Ολοκαύτωμα μπορεί να μένει  ποσοτικά και ποιοτικά ασύγκριτο, όχι μεταφυσικά αλλά ιστορικά. Το έγκλημα της Χαμάς ήταν αποκρουστικό και τρομοκρατικό. Δεν δικαιολογείται όμως δυσανάλογη ανταπόδοση πληγμάτων, ούτε το Διεθνές Δίκαιο προτάσσει προϊστορικού τύπου εκδικήσεις αντί της δικαιοσύνης, ούτε νοείται καν ανταπόδοση κατά παιδιών, αρρώστων σε νοσοκομεία και αμάχων γενικά. Ούτε βέβαια τίθεται θέμα αλληλεγγύης με ένα κράτος, αιχμάλωτο φανατικών, που προκαλεί αγανάκτηση ακόμη και στο έθνος που διατείνεται πως εκπροσωπεί στο έδαφός του και στη διασπορά.

Ευτυχώς η ανθρωπότητα στο παγκόσμιο πλαίσιό της (ΟΗΕ) αντιδρά. Έστω με τις γνωστές δεσμεύσεις που αρχικά τουλάχιστον προκαλεί η έλλειψη ομοφωνίας. Δυνατότητα να ξεπεραστεί θεσμικά το πρόβλημα (μέσω του Ψηφίσματος 377Α (V) της Γενικής Συνέλευσης του 1950,  γνωστού  ως «Ένωση για την Ειρήνη»), διαφαίνεται. Ακόμη, έστω κι αν λείπει η αποτελεσματικότητα από τις αποφάσεις του, το ηθικό και ιδεολογικό βάρος της συλλογικής στάσης της πλειοψηφίας των μελών του είναι ιδεολογικά καθοριστικό. Είναι το φιλότιμο της γης.

Εξίσου σημαντική είναι η στάση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μεταξύ άλλων  η τοποθέτηση της Ντόρας Μπακογιάννη με δήλωσή της στην επίσημη ιστοσελίδα του Οργανισμού ήταν εκτός κυβερνητικής  γραμμής καθαρή και σωστά απηύθυνε την έκκλησή της στο ισραηλινό έθνος κι όχι στην άθλια κυβέρνηση Νετανιάχου. Όσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τώρα δείχνει να κινητοποιείται με το άμεσο πάγωμα των διαπραγματεύσεων για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου αυτής και της Βρετανίας με το Ισραήλ.

H ελληνική στάση υλοποιεί τις ασκήσεις ισορροπίας. Καταψήφισε το παραπάνω αναφερόμενο πάγωμα (το ψήφισαν 17 χώρες – μέλη της ΕΕ), ενώ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μόλις τώρα κινητοποιείται, με ολοφάνερη και πάλι τη στήριξη σε επικοινωνιακά ανακλαστικά. Ευτυχώς ενιαία (πλην Λακεδαιμονίων) διαμορφώνεται η στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Στην πρόταση συνεργασίας του γ.γ. του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα για τη Γάζα προς τους αρχηγούς των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης για τη Γάζα έχουν ήδη ανταποκριθεί θετικά ως τη στιγμή αυτή οι επικεφαλής του Σύριζα, της Νέας Αριστεράς, της Πλεύσης Ελευθερίας και της Ελληνικής Λύσης.

Οι ψυχολόγοι θεωρούν ότι για την συμπεριφορά και το χαρακτήρα ενός προσώπου καθοριστικές είναι κατεξοχήν οι συνθήκες που αντιμετώπισε στις κρίσιμες φάσεις της ζωής του (νηπιακή και εφηβική ηλικία, μεταγενέστερες  καταστάσεις ζωτικής απειλής) και ο τρόπος που τις διαχειρίστηκε για να τα  βγάλει πέρα. Σε αυτούς τους τρόπους θα ‘χει στη συνέχεια την τάση να προσφεύγει στις δύσκολες και αγχωτικές περιστάσεις.

Το ανάλογο ισχύει για το συλλογικό πρόσωπο της ανθρωπότητας και τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις οριακές στιγμές που καταγράφονται στην παγκόσμια ιστορία και στον πολιτισμό. Στη Γάζα δοκιμάζεται και δίνει εξετάσεις.