Κοντράστ με τη σαντιγύ

Έμαθε τα πρώτα μυστικά της ζαχαροπλαστικής μαζί με την αλφαβήτα. Όταν η γιαγιά της έψηνε γλυκό, τα παιδιά της γειτονιάς μαζευόντουσαν έξω από το παράθυρο. Με έναν περίεργο τρόπο, εκείνη κατάφερνε κι έκανε τη ζύμη να φτάνει για όλους.

Η μητέρα της έβγαλε τις συνταγές από την κουζίνα και τις έβαλε στην προθήκη του μικρού εργαστηρίου που με κόπους κατάφερε να ανοίξει. Όλοι είχαν να λένε για τα γλυκά της. Μικρούλα τότε, καθόταν στον πάγκο, γέμιζε τις χούφτες της με ζάχαρη και αλεύρι, δοκίμαζε τις γεύσεις, και μάθαινε να ξεχωρίζει τα υλικά.

Φεύγοντας, όλα αυτά τα πήρε μαζί, στις αποσκευές της. Σπούδασε δουλεύοντας, μεγαλώνοντας ταυτόχρονα δυο παιδιά. Μαζί με τις νέες γνώσεις, κράτησε και όλα τα παλιά μυστικά. Ακόμα και πως το λίγο να φτάνει για όλους. Στο διαμέρισμα του κέντρου της πόλης βέβαια, δεν μαζεύονται και τόσα παιδιά. Τα δικά της, τα ξαδέρφια τους, μερικοί φίλοι και συμμαθητές τους. Δεν είναι και λίγα. Συνήθως δε μένει τίποτα, αλλά ακόμα κι όταν μένει, το παίρνει και το μοιράζει στους άστεγους της γειτονιάς. “Οτι δίνεις, στο τέλος σε σένα πάντα γυρνάει” – έτσι έλεγε η γιαγιά της, έτσι λένε παντού οι γιαγιάδες.

Οταν βρήκε τη δουλειά στο ζαχαροπλαστείο, η χαρά της φαινόταν όχι μόνο στα μάτια, αλλά και στο βάδισμα: ήταν δυο βήματα πάνω από τη γη. Δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε κοντοσταθεί για να θαυμάσει τις λιχουδιές της βιτρίνας.  Ήξερε ότι έχει όλα τα προσόντα, τις ικανότητες, και επίσης την όρεξη για δουλειά, για όλα αυτά τη διάλεξαν. Εκεί θα μπορούσε να μαθαίνει συνεχώς καινούρια πράγματα και να μοιράζεται όλα όσα ξέρει.

“Η πολιτική του καταστήματος είναι ότι δεν απαγορεύονται τα λάθη, αρκεί να μαθαίνουμε απ´αυτά” της εξηγούν από την πρώτη μέρα. Χαμογελάει, αυτό λέει και η ίδια στα παιδιά της. Μπροστά, σκέφτεται, ανοίγει ένας καινούριος δρόμος.

Μπαίνει σε κάθε βάρδια με ολόασπρη, κολλαριστή ποδιά.

Ξέρει από έξω τις συνταγές, τις αναλογίες, τους χρόνους.

Ψήνει αφράτο παντεσπάνι.

Ετοιμάζει βελούδινη κρέμα.

Δένει αριστοτεχνικά το σιρόπι

Χτυπάει αέρινη σαντιγύ.

Κι έπειτα τα στολίζει επιμελώς, σαν να είναι η πρώτη τούρτα γενεθλίων της κόρης της. Τί πειράζει που θα τα φάει άλλος;

Τα προσφέρει στους πελάτες σαν να τρατάρει καλοδεχούμενους επισκέπτες. Τους εξυπηρετεί όλους με ευγένεια, εξηγεί πρόθυμα, χαμογελάει σαν να είναι παλιοί γνώριμοι.

Το ίδιο και στους ανθρώπους που δουλεύουν μαζί της. Προσπαθεί να είναι δίκαιη πάντα, ακόμα κι αν έχει αδικηθεί. Δεν την πειράζει να κάνει αυτή το πρώτο βήμα μπροστά ή το πρώτο βήμα πίσω.

Προσπαθεί πάντα να βρει μια καλή κουβέντα να πει. Προσπαθεί πάντα να κάνει το καλύτερο που μπορεί. Αυτό λέει και ξαναλέει. Στον εαυτό της, στην οικογένειά της, στις γυναίκες της κοινότητας που μαζί κάνουν εθελοντική δουλειά τα Σαββατοκύριακα. Προσπαθεί στο σπίτι, στη δουλειά, στη γειτονιά, στην πόλη, στη χώρα που την φιλοξενεί, παντού. Προσπαθεί το λίγο που έχει να το κάνει πολύ. Αυτό που της προσφέρεται, να το επιστρέφει στην κοινωνία πολλαπλάσιο. Είναι αυτό που λέμε θετικό παράδειγμα, υποδειγματική εργαζόμενη, ενεργή πολίτης. Μόνο που τα βράδια, έχει αρχίσει να φοβάται. Η πόλη έχει γίνει αφιλόξενη.

Το ίδιο και η δουλειά. Στην αρχή ήταν μερικές σκόρπιες κουβέντες. Δεν είχε πολυδώσει σημασία. Τη χρειάζεται πολύ αυτή τη δουλειά. Επειτα μερικά βλέμματα, και τα σχόλια δυο συναδέλφων, από την άκρη του πάγκου: “θα βρούμε καμιά μέρα το μπελά μας…”

Δυο-τρεις φορές έτυχε οι πελάτες να ζητήσουν να εξυπηρετηθούν από άλλον. “Μη σε πειράζει, ξέρεις τώρα πως είναι μερικοί” της είπε ο υπεύθυνος. Δεν έδειξε να πειράζεται.

Προχθές που απολύθηκε χωρίς καμία εξήγηση, ήξερε ότι δεν έχει κάνει κάτι λάθος.

Ήξερε επίσης ότι δε φταίει μόνο η κρίση.

Φταίει κυρίως η σαντιγύ.

Κάνει κοντράστ με το χέρι της.

*Η Ναντίνα Χριστοπούλου είναι ανθρωπολόγος