Σε “απασχόληση” να βρισκόμαστε

Τον περασμένο Ιούνιο σε μια κρίση ειλικρίνειας η Ανγκέλα Μέρκελ είχε παραδεχτεί ότι η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων, που είχε εξαγγελθεί από την ΕΕ ένα χρόνο νωρίτερα είχε ουσιαστικά αποτύχει και έκανε λόγο για την ανάγκη “καλύτερου συντονισμού των ευρωπαϊκών κρατών σε αυτόν τον τομέα”. Λίγες ημέρες μετά η Ιταλία αναλάμβανε την προεδρία της ΕΕ και ο φιλόδοξος Ματέο Ρέντσι προανήγγειλε πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της ανεργίας. Στην ασυνήθιστη (για τέτοια εποχή) σύνοδο του Αυγούστου οι Ιταλοί πίεσαν και κατάφεραν να αποσπάσουν την έγκριση των υπολοίπων μεγάλων της ΕΕ για τη διεξαγωγή μιας συνόδου κορυφής “για την απασχόληση και την ανάπτυξη” το φθινόπωρο και σε δικό τους “γήπεδο”, αν και δύο εβδομάδες αργότερα κάποιοι διέρρεαν ότι αυτή η συνάντηση θα αναβληθεί επ’αόριστον, προκαλώντας την οργή του ιταλού πρωθυπουργού .

Μετά από αρκετές παρασκηνιακές διεργασίες, που σχετίζονταν και με τα “πάρε-δώσε” για την σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αποφασίστηκε τελικά η σύνοδος αυτή να γίνει στο Μιλάνο στις 8 Οκτωβρίου. Ο Ρέντσι, που αντιμετωπίζει πολλά εσωτερικά προβλήματα στην πατρίδα του και έχει κάνει πολλούς να αμφιβάλλουν, για το αν του ταιριάζει το “κοστούμι του σωτήρα” της ιταλικής οικονομίας έχει ανάγκη από εικόνες, που θα ενισχύσουν το ευρωπαϊκό προφίλ του. Η σύνοδος λοιπόν ξεκινάει αύριο, αλλά όλοι παραδέχονται ότι δε μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα “χαμηλών προσδοκιών”. Αφενός δεν έχει ακόμα ψηφιστεί η επόμενη Κομισιόν και αφετέρου δεν έχει βρεθεί συμβιβασμός ανάμεσα στις μάλλον εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις Βερολίνου από τη μια και Παρισιού και Ρώμης από την άλλη, για τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης λιτότητας στην ανάπτυξη και στην απασχόληση. Και κανείς δεν πιστεύει ότι αυτός ο συμβιβασμός θα μπορούσε να “γεννηθεί” τώρα στο Μιλάνο.

Η Ανγκέλα Μέρκελ έχει μάλιστα διαμηνύσει, ότι λόγω φόρτου προγράμματος θα αναχωρήσει νωρίτερα και δεν θα πάρει μέρος στην τελική συνέντευξη τύπου, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο το έμμεσο μεν, σαφές δε μήνυμα ότι τίποτε συγκεκριμένο δε μπορεί να προσφερθεί στην παρούσα στιγμή στα εκατομμύρια των ανέργων στην Ευρώπη. Ποιό είναι λοιπόν το νόημα της συνόδου;

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αναφέρονται πράγματι πολύ συχνά στο πρόβλημα της ανεργίας ειδικά για τη νέα γενιά. Από το 2007 έως το 2013, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Eurostat η ανεργία των νέων σκαρφάλωσε από το 15.7% στο 23.4% σε όλη την Ευρώπη. Αλλά πέρα από την καταγραφή του προβλήματος ελάχιστα έχουν γίνει για την αντιμετώπισή του. Την ίδια στιγμή, που ακόμα και φιλελεύθερα ινστιτούτα ερευνών παραδέχονται πως οι επιπτώσεις στην απασχόληση δεν θα ήταν τόσο τραγικές, αν η λιτότητα είχε επιβληθεί με λιγότερο βάναυσο τρόπο, το Βερολίνο μοιάζει ανίκανο να εγκαταλείψει τις εμμονές, που το κάνουν να μιλά στους υπόλοιπους Ευρωπαίους σαν “σε μαθητούδια”, όπως παραπονέθηκε ο Ρέντσι.

Γεννιέται λοιπόν η υποψία ότι ο Ιταλός πρωθυπουργός απλά χρειαζόταν μια ένεση αυτοπεποίθησης για εσωτερική χρήση. Να δείξει στους Ιταλούς ότι κουβάλησε στο Μιλάνο όλη την Ευρώπη για να της δείξει το πρόβλημα, που καθημερινά αντιμετωπίζουν: Το μαρτύριο ή την απειλή της ανεργίας. Αλλά η όλη “προετοιμασία” της συνόδου δείχνει ότι ο τίτλος στην ατζέντα της θα μπορούσε να είναι το “σε δουλειά (έστω απασχόληση) να βρισκόμαστε”. Η εμπειρία όμως λέει, ότι όσο θα συνεχίζονται οι “σύνοδοι” και οι “κλούβιες” εξαγγελίες, τόσο περισσότερο οι πολίτες και ειδικά οι νέοι θα χάνουν την “πίστη” τους στην ιδέα της Ευρώπης. Οσο η ΕΕ θα συνεχίζει να περιγράφει το πρόβλημα, χωρίς να μπορεί να το ακουμπήσει, τόσο θα μειώνεται η αξιοπιστία της. Αλλά πιθανώς, τόσο τον κύριο Ρέντσι, όσο και κάποιους συναδέλφους του, η “ευρωπαϊκή ιδέα” τον απασχολεί αυτή τη στιγμή πολύ λιγότερο από την δική του πολιτική επιβίωση.

* Ο Κώστας Αργυρός είναι δημοσιογράφος κι έχει βραβευτεί για το δημοσιογραφικό του έργο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ίδρυμα Μπότση και την Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας κυρίως ευρωπαϊκά θέματα.