Ήρωας της εργατικής τάξης είναι κάτι που είσαι. Όσα χρόνια κι αν περάσουν

Τα γενέθλια του Λένον, η θλιβερή επέτειος θανάτου του Τσε και η εργατική τάξη που επιμένει να αναζητά να βρει τον ήρωά της, έχοντας όμως χάσει την αυθεντική και πραγματική της ταυτότητα στο μίξερ της "μεσαίας τάξης"

ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ
09 Οκτωβρίου 2015 19:28

Σήμερα είναι τα γενέθλια του John Lennon – ειρωνικά και η μαύρη επέτειος του θανάτου του Τσε – και όλα αυτά φτιάχνουν συνειρμούς περίεργους στο μυαλό. Το πιο επαναστατικό από όλα τα σκαθάρια, ο Τζον γεννήθηκε στις 9 Οκτωβρίου του 1940 και ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική εντός και εκτός της μουσικής του. Το “κίνημά” του για ειρήνη τράβηξε την προσοχή της αμερικανικής διοίκησης, στις αρχές του ’71 και ο πρόεδρος Νίξον έκανε ότι μπορούσε για να τον απελάσει από τη χώρα.

Όποια κι αν είναι άποψη του καθενός για το Σκαθάρι που έπεσε νεκρό από σφαίρα το Δεκέμβρη του 1980, ένα πράγμα μένει τόσο θλιβερά ίδιο μετά από τόσες δεκαετίες. Ο κόσμος δεν έχει δώσει στην Ειρήνη ούτε μισή ευκαιρία, η παγκόσμια κοινότητα επιμένει να κάνει τα ίδια λάθη, ξανά και ξανά παίζοντας σε λούπα τα εθνικιστικά εμβατήρια και εξαπολύοντας πολέμους, δυστυχία, πείνα και μίσος και η εργατική τάξη ντύθηκε το μανδύα της εργατικής τάξης, εθίστηκε στην τηλεόραση και το σεξ και έμεινε πιστή στην παράδοση της θρησκευτικής ντόπας. Μια εργατική τάξη που αναζητά ακόμη έναν ήρωα.

Οι ήρωες της εργατικής τάξης

Ένας Λένον, που μπορούσε να έχει όλα τα αστραφτερά και υπνωτικά δολώματα μιας χλιδάτης ζωής και ίσως και τα είχε, είχε αποκωδικοποιήσει τον κίνδυνο, το λάθος δρόμο που έπαιρνε ο κόσμος. Αν το τραγούδι του, Working Class Hero έπαιζε στην Ελλάδα το 1971 (παραβλέποντας φυσικά πως η χώρα ήταν βυθισμένη στη μαύρη δικτατορία) ακόμη και οι πιο ριζοσπαστικοί αριστεροί θα δυσκολεύονταν να διακρίνουν στους στίχους του τον κίνδυνο της αποθεωμένης σήμερα μεσαίας τάξης.

Στην Ελλάδα του ’70 ο πληθυσμός της Ελλάδας ήταν κατά βάση “γαμ**νοι αγρότες” όπως τους αποκαλούσε ο Τζον Λένον, ενώ και η τηλεόραση δεν έκανε ακόμη καθημερινή, αδυσώπητη πλύση εγκεφάλου στους πολίτες. Όμως, η έννοια του ήρωα της εργατικής τάξης ήταν στη χώρα υπήρχε πάντα και, με λίγη τύχη, είναι ακόμη ζωντανή. Στο νεκρό εργάτη των καπνεργοστασίων στη Θεσσαλονίκη που θρήνησε η μάνα στο οδόστρωμα και ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον Επιτάφιο, στους φοιτητές του Πολυτεχνείου, στους χιλιάδες που κατέβηκαν στο δρόμο και στα χρόνια του μνημονίου και ας τους τρόμαξαν με την πιο άγρια καταστολή και τους έπνιξαν στα δακρυγόνα για να τους σταματήσουν.

Μια “προφητεία” που δυστυχώς βγήκε αληθινή

“Ελπίζω ότι θα είναι απλά μια προειδοποίηση για τους ανθρώπους” έλεγε τότε σε συνέντευξή του ο Βρετανός τραγουδιστής. Κι όμως, δεν ακούστηκε όσο δυνατά θα έπρεπε. Η εργατική τάξη πετάχτηκε πάνω από την ελληνική κοινωνία – και πιθανότατα κάθε κοινωνία που αυταρέσκεται να αποκαλείται σήμερα αναπτυγμένη – σαν πουκάμισο που πάλιωσε. Όλοι πιστέψαμε πως επειδή δεν κρατούσαμε γκασμά και τσάπα ή δεν δουλεύαμε στη φάμπρικα, αλλάξαμε τάξη. Ανεβήκαμε, θαρρούσαμε, την κλίμακα των τάξεων, λες και ως δια μαγείας η εργατική τάξη θα έσβηνε και οι αστοί θα άφηναν σε όλους να γεύονται κομμάτι από τη γλυκιά πίτα της εξουσίας και του χρήματος.

Όμως ο αρχιερέας της ποπ ροκ, εκείνος που εκθειάστηκε περισσότερο και αποθεώθηκε από το ίδιο αυτό σύστημα που σιχάθηκε, το είχε δει να έρχεται. “Νομίζω πως το κόνσεπτ είναι επαναστατικό και ελπίζω πως είναι για τους εργάτες όχι για τις “τσούλες” και τους “πούστηδες. Ελπίζω πως εξυπηρετεί ότι και το “Give Peace A Chance, αλλά δεν ξέρω. Από την άλλη, μπορεί απλά να αγνοηθεί” έλεγε τότε. Είναι όλη αυτή η πεποίθηση πως όλα πάνε καλά που κοιμίζει τον εργάτη, την πραγματική του τάξη μέσα του.

Πόσο εύκολα να σηκωθείς από την καρέκλα σου, όταν μπορείς να “παρέμβεις” από το διαδίκτυο. Γιατί να ζητήσεις καλύτερη ζωή, αν στο πίσω του μυαλού σου πιστεύεις πως μπορείς κι εσύ να φτάσεις εκεί ψηλά. Και για να βρίσκεται εκεί πάνω, πρέπει πάντα να υπάρχουν οι από κάτω να σε στηρίζουν. Πόσο βγαλμένα από αρχαία προφητεία μοιάζουν τα λόγια του Λένον που αναφέρει πως “σε ντοπάρουν με θρησκεία, τηλεόραση και σεξ” σήμερα, όταν ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας έχει ήδη στρέψει την οργή του, δικαίως ή αδίκως, στα media ή και στους εκπροσώπους της εκκλησίας που αποπροσανατολίζουν ή δεν βοηθούν όσο πρέπει αντίστοιχα; “Νομίζω πως είναι για ανθρώπους όπως εγώ, της εργατικής τάξης – όποια κι αν είναι αυτή, ανώτερη, κατώτερη – που υποτίθεται ότι μετεξελισσόμαστε σε μεσαία τάξη, μέσα από τη μηχανή, αυτό είναι όλο” τόνιζε σε άλλο σημείο ο Βρετανός τραγουδιστής.

Η ταξική συνείδηση που είναι εκεί και περιμένει…

Πώς να ταυτιστείς με την εργατική τάξη, όταν οι μόνοι που τη μνημονεύουν σήμερα την αποτυπώνουν στα πρότυπα της Οκτωβριανής επανάστασης; Κι ένας εργάτης σήμερα, ένας που δουλεύει σε γραφείο, που δουλεύει για δύο και τέσσερις ώρες με μηνιαίες συμβάσεις ή που δεν μπορεί να δουλέψει καν δεν ακούει τον εαυτό του μέσα στα συνθήματα για μια εργατική τάξη με χαρακτηριστικά άλλων εποχών. Η ταξική του όμως συνείδηση πρέπει να υπάρχει. Δεν μπορεί να έχει χαθεί. Κατά κάποιο τρόπο την αναζήτησε και τράφηκε από τη δυνάμή της κι ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην εκστρατεία για το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα. Κι ύστερα φρόντισε να την τσαλακώσει σαν κόλλα A4 και να την πετάξει, λέγοντας πως τάχα δεν ήταν η ταξική συνείδηση του λαού, αλλά απλά και μόνο το “γαμώτο” του. Λες κι είχε τρέξει σε αγώνα μετ’ εμποδίων και είχε βγει, απρόσμενα, πρώτος.

Αυτό το τραγούδι είναι επίκαιρο όσο ποτέ και όσο κι αν αυτό ακούγεται ρομαντικό ή συγκινητικό, είναι ταυτόχρονα και λυπηρό. Είναι τρομακτικό 45 χρόνια μετά, οι στίχοι ενός τραγουδιού να μοιάζουν σαν να γεννήθηκαν χτες. Σημαίνει πιθανών πως δεν αλλάξαμε διόλου από τότε. Αν δεν ισχυριστεί κανείς πως… χειροτέρεψε η κατάσταση.

“Είναι η εμπειρία μου και ελπίζω ότι θα είναι απλά μια προειδοποίηση για τους ανθρώπους. Λέω ότι είναι επαναστατικό τραγούδι, ένα τραγούδι για την επανάσταση” σημείωνε τότε. Ακούστε το κομμάτι: