Κωλοτούμπα α λα γαλλικά

Εδώ και αρκετό καιρό παρατηρούμε μια προσπάθεια των παραδοσιακών δυνάμεων της Ευρώπης, να παρουσιάσουν εαυτούς ως εγγυητές της δημοκρατίας, αναπόσπαστους πυλώνες σταθερότητας, προόδου και όπλα αναχαίτισης της επέλασης του εθνικισμού. Οι πύρινοι λόγοι σε Ελλάδα και Ευρώπη για τα ιδεώδη του ανθρωπισμού, της δημοκρατίας και της ελευθερίας δίνουν και παίρνουν, ιδιαίτερα κάθε που πλησιάζει μια εκλογική αναμέτρηση. Στο ενδεχόμενο δηλαδή να φουσκώσουν οι δυνάμεις των εθνικιστών και των ακραίων μέσα από την κάλπη.

Αναρωτήθηκε όμως κανείς ποια η δική του συμβολή σε όλο αυτό το φαινόμενο; Συζητάμε για την αιώνια μουνταμάρα της Ευρώπης της κρίσης, τους δύσκολους καιρούς του πολέμου και της συνακόλουθης προσφυγικής κρίσης, τον πόλεμο των “ψεύτικων ειδήσεων” του διαδικτύου, όμως δεν μιλάμε ποτέ για τους υπαίτιους αυτής της εξέλιξης. Δεν είναι άραγε οι ίδιοι, που σήμερα θέλουν να μας πείσουν πως αποτελούν φάρο σταθερότητας και δημοκρατία; Οι παραδοσιακές δυνάμεις που είχαν (και έχουν) την εξουσία, που διαχειρίστηκαν τις τύχες των λαών και όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος, δεν τα κατάφεραν και με τον πιο υποδειγματικό τρόπο.

Αλλά ακόμη και αν υποθέσουμε πως οι συγκυρίες και η αποσταθεροποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ένα φαινόμενο που δεν οφείλεται σε πράξεις, αλλά στην τύχη, ένα παραμένει αδιαμφισβήτητο. Η αναντιστοιχία λόγων και έργων και η παντελής έλλειψη εντιμότητας και αξιοπιστίας που διακρίνει το πολιτικό προσωπικό. Η έλλειψη αξιοπρέπειας και το ανυπέρβλητο πολιτικό ΕΓΩ του καθενός που αρνείται τόσο να παραδεχτεί τα λάθη του, όσο και να δηλώσει ευθαρσώς ‘mea cupla’ και να παραιτηθεί. Φαίνεται πως θέλει περισσότερο θάρρος από όσο διαθέτει η πλειοψηφία όσων ασχολούνται με τα κοινά, να αναγνωρίσουν πως κάποιες φορές, όπως όλοι οι άνθρωποι, έσφαλαν.

Τρανή απόδειξη αυτής της παθογένειας, που ενδεχομένως να μην μαστίζει μόνο την πολιτική ελίτ, αλλά και γενικά τις δυτικές κοινωνίες και την δυσανεξία στην παραδοχή του λάθους, ο Φρανσουά Φιγιόν. Δεν είναι η πρώτη φορά που πολιτικός εμπλέκεται σε οικονομικό σκάνδαλο. Ούτε είναι η τελευταία, που μια πολιτική καριέρα θα θαφτεί κάτω από δικόγραφα. Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός απέδειξε για μια ακόμη φορά την ανελαστικότητα του εγωισμού, την ευκολία στην αθέτηση υποσχέσεων και δηλώσεων και την τάση κάθε φορά που τα δεδομένα δεν μπορούν να στηρίξουν την “ατομική” πραγματικότητα, να μιλούν οι πολιτικοί για πολιτικές διώξεις. Εκεί που η πολύτιμη δημοκρατία τους πλέον δεν λειτουργεί σωστά και η αδέκαστη και ανεξάρτητη δικαιοσύνη μετατρέπεται αίφνης σε υποχείριο του πολιτικού αντιπάλου.

Ο Φρανσουά Φιγιόν ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς αυτή την κούρσα για τον προεδρικό θώκο. Κατατρόπωσε τους εσωτερικούς αντιπάλους, πήρε το χρίσμα και κάλπαζε για τη νίκη. Ώσπου προέκυψε η υπόθεση της πλασματικής εργασίας της συζύγου του και το γαλλικό κοινό παρακολουθούσε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ να αλλάζουν χέρια με απίστευτη ευκολία. Η δικαιοσύνη μένει να αποδείξει αν όσα έφερε στην επιφάνεια η δημοσιογραφική έρευνα αληθεύουν. Ωστόσο, σε αυτή τη δικαιοσύνη, που σήμερα κατηγορεί ως υποχείριο πολιτικών του αντιπάλων, προσέτρεξε πρώτος ο πρώην πρωθυπουργός δηλώνοντας πως θα λάμψει η αλήθεια. Μόνο που φρόντισε να αλλάξει γνώμη, μόλις οι δικαστικοί λειτουργοί απεφάνθησαν πως τα στοιχεία που διαθέτουν είναι αρκετά ώστε να του απαγγείλουν κατηγορίες.

Το περασμένο καλοκαίρι, εν όψει των προκριματικών για το χρίσμα, φρόντιζε να ροκανίζει το ηθικό έρεισμα του Νικολά Σαρκοζί για τον ίδιο ακριβώς λόγο. “Δεν έχει καμιά αξία να μιλάμε για αρχές όταν δεν είμαστε οι ίδιοι αμέμπτου ηθικής. Ποιο φανταζόταν πως ο Στρατηγός Ντε Γκολ θα βρισκόταν αντιμέτωπος με τη δικαιοσύνη;” έλεγε τον Αύγουστο και τόνισε πως αν ποτέ ο ίδιος βρισκόταν σε αυτή τη θέση, δεν θα παρέμενε υποψήφιος. Φυσικά, εκείνη την περίοδο, τα λογίδρια περί ηθικής έμοιαζαν αβανταδόρικα, καθώς ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας βρισκόταν αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο να καθίσει στο εδώλιο για την υπόθεση Πυγμαλίων.

Όμως και μετά την αποκάλυψη του PenelopeGate, ο Φιγιόν δήλωνε με παρρησία – που σήμερα μοιάζει με θράσος -: “Δεν υπάρχει παρά ένα ενδεχόμενο να αποσύρω την υποψηφιότητά μου κι αυτό είναι να πληγεί η τιμή μου, αν μου απαγγελθούν κατηγορίες”. Τόσο σίγουρος έδειχνε για την έκβαση της προκαταρκτικής εξέτασης που είχε μόλις αρχίσει για τα όσα του καταλόγιζε το ρεπορτάζ της εφημερίδας Canard Encaine.

Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, ο Φρανσουά Φιγιόν ξέχασε κάθε προηγούμενη δήλωση και με την ανακοίνωση πως η δικαιοσύνη θα του απαγγείλει κατηγορίες πέρασε στην αντεπίθεση. Η δικαιοσύνη απέκτησε ξεκάθαρη ματιά, με στόχο να πλήξει τον ίδιο και τις προεδρικές εκλογές. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να παραιτηθεί, παρά το γεγονός πως το είχε υποσχεθεί.

Και αναρωτιέται κανείς. Πώς πρέπει να αντιδράσει ο Γάλλος πολίτης απέναντι σε όλα αυτά; Γιατί να τον εμπιστευθεί να αναλάβει την τύχη της χώρας, όταν αποδεικνύεται ανακόλουθος, εύκολος στη μεγαλοστομία και ακόμη πιο επιρρεπής στο ψέμα. Κανείς δεν τον δικάζει, πλην της δικαιοσύνης, ούτε υποστηρίζω πως είναι ένοχος για όσα του καταλογίζονται. Αν ήταν όμως, όπως διατείνεται, υπέρμαχος της δημοκρατίας δεν θα έπρεπε να θέσει εαυτόν στην υπηρεσία της δικαιοσύνης και αν αποδείξει με στοιχεία την αθωότητά του; Δεν αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την κανονικότητα, μια – ολοένα και πιο απίθανη βέβαια – εκλογή του στο ανώτατο αξίωμα της χώρας, την ώρα που αντιμετωπίζει κατηγορίες διασπάθισης δημοσίου χρήματος και κατάχρησης εξουσίας; Και τελικά, πόσο ενδιαφέρεται για το καλό της πατρίδας του, ένας άνδρας που δεν λέει να κάνει ένα βήμα πίσω, προκειμένου να φύγουν τα σύννεφα που πλανώνται πάνω από το σύνολο του πολιτικού προσωπικού και με δική του ευθύνη και θεωρεί – ακόμη και αν πράγματι είναι αθώος – πως μόνη η δική του υποψηφιότητα μπορεί να υπάρξει.

Η υπόθεση Φρανσουά Φιγιόν δεν είναι η μόνη. Προσφέρεται όμως για χρήσιμα συμπεράσματα για τους λόγους που το εκλογικό σώμα απογοητεύεται, ριζοσπαστικοποιείται και αναζητά διεξόδους από πολιτικές επιλογές που απεδείχθησαν απατηλές και ζημιογόνες για την καθημερινότητά του. Και κάπως έτσι, μένουμε όλοι θεατές στο ίδιο έργο. Η πολιτική ελίτ συνεχίζει να εξευτελίζεται, η κοινωνία εξακολουθεί να δυσανασχετεί και οι φωνές της άκρας συντήρησης και του εθνικισμού ηχούν γλυκό σάλπισμα στα αυτιά όλο και περισσότερων. Και η παραπάνω εκτίμηση δεν δικαιολογεί τη στροφή στον εθνικισμό και τις παρυφές του φασισμού, σαφέστατα όμως την εξηγεί.

*Ο Λευτέρης Σαββίδης είναι μέλος της συντακτικής ομάδας του NEWS 247