Η χώρα που καίγεται και πνίγεται, αλλά ποτέ δεν μαθαίνει

Εδώ και μέρες, δεν ξέρεις πόσες γιατί πλέον δεν προλαβαίνεις να μετρήσεις το χρόνο, το μυαλό σου τρέχει σε διαφορετικές σκέψεις. Αλλάζει κατευθύνσεις όπως οι φλόγες, με ταχύτητα που όντως είναι αδύνατο να διαχειριστείς ή να αντιμετωπίσεις. Αναρωτιέσαι αν είναι σωστό και ηθικό να πας σε μια από τις παραλίες της χώρας και να κολυμπήσεις χαλαρός στα νερά της, όταν έχουν καεί τόσοι άνθρωποι κυριολεκτικά και έχουν γίνει στάχτη τόσα όνειρα οικογενειών μεταφορικά.

Μετά, βάζεις στη ζυγαριά τις ευθύνες. Υπάρχει και η ατομική ευθύνη λέει η πολιτική ηγεσία. Δεν μπορείς να μην αντιληφθείς την αλήθεια αυτής της άποψης, γιατί όταν περνούσες από το Μάτι και τις γύρω περιοχές σε καιρό ειρήνης (γιατί δεν μπορεί να είναι κάτι πέρα από πόλεμος εντός των τειχών αυτό που βιώνουμε) σίγουρα έχεις πει “κοίτα που έχει χτίσει ο άλλος”, ρίχνοντας το ανάθεμα σου για την πολεοδομία, το δήμο, την περιφέρεια και την κυβέρνηση που άφησε το παράνομο να γίνει αποδεκτό. Όχι μόνο την τωρινή, αλλά τις εκάστοτε αρχές αυτού του καμμένου (#diplis), από χέρι, τόπου.

Ξανά, όμως, αλλάζει κατεύθυνση ο άνεμος των σκέψεων σου και απορείς πως γίνεται να υφίσταται η ατομική ευθύνη εκείνου που έχτισε παράνομα το σπίτι ή το εξοχικό του, αλλά να μην ακούς έναν πολιτικό, έναν υπουργό, έναν άρχοντα τοπικής αυτοδιοίκησης ή δημόσιο αξιωματούχο να λέει “παραιτούμαι”, το οποίο σίγουρα δεν θα φέρει τους νεκρούς πίσω, αλλά θα δώσει στους ζωντανούς μια ελπίδα για να πάνε μπροστά. Να νιώσουν ότι η συναίσθηση της ευθύνης είναι πάντα, σε εθνικές τραγωδίες, συνολική και καθολική διαδικασία.

Εν μέρει, ακόμα κι εσύ, που δεν έχασες ούτε το σπίτι σου, ούτε κάποιον δικό σου, νιώθεις αραιά και που ένα κομμάτι ευθύνης για τις τραγικές, σκληρές και εκτός κοινής λογικής ιστορίες που ακούς ή διαβάζεις. Παιδιά που πήδηξαν για να σωθούν, γονείς που έμειναν για να σώσουν και άνθρωποι που έτρεχαν για να ξεφύγουν. Οι άγνωστοι άνθρωποι, νομίζεις τελικά ότι είναι γνωστοί σου. Τα δίδυμα κοριτσάκια έχεις εντύπωση ότι τα ήξερες και πριν ανάψει η φωτιά. Ενσυναίσθηση. Έτσι λέγεται όταν ταυτίζεσαι με την ψυχική κατάσταση ενός άλλου ατόμου. Είναι αυτό που λείπει από τις τοποθετήσεις των περισσότερων πολιτικών σε κάθε τέτοια κατάσταση. Και τώρα το 2018, και τότε το 2007, και όταν βουλιάζουν πλοία και όταν πλημμυρίζουν ημι-υπόγεια.

Είναι αυτό που περιμένει ο απλός πολίτης από τον πολιτικό. Όμως, ο πολίτης που νιώθει χαμένος (και θεωρεί καλώς ή κακώς εξαρτώμενο τον εαυτό του από τον πολιτικό), θέλει απλώς από τον πολιτικό ηγέτη και τον κάθε αξιωματούχο που έχει τη δυνατότητα-υποχρέωση να παίρνει αποφάσεις,  να είναι δίπλα του. Όχι απέναντί του. Ούτε από πάνω του. Δεν θέλει να τον κοιτάζεις αφ υψηλού ή καχύποπτα. Θέλει, απλώς, να δει ότι τον ακούς, ότι τον καταλαβαίνεις. Ναι, ακόμα και αυτός που έχτισε την πόρτα του εκεί που έπρεπε να έχει άμμο και τώρα το πληρώνει πολύ ακριβά.

Είναι σίγουρο ότι η ζωή θα προχωρήσει. Το κάνει πάντα, χωρίς να ρωτήσει, ακόμα και μετά από τις μεγαλύτερες τραγωδίες, που αφήνουν πίσω τους είτε ξεκληρισμένες οικογένειες, είτε περιβαλλοντικές συνέπειες (αν έχετε όρεξη διαβάστε την έρευνα του Χαροκόπειου για τις πυρκαγιές του 2007).

Αυτό που δεν είναι σίγουρο, είναι ότι πως μπορεί να προχωρήσει μπροστά μια χώρα που δεν προβλέπει (γιατί αν θες να μιλήσεις για τα πολεοδομικά λάθη, τότε γιατί δεν μιλάς για το διάστημα που μπορούσες να τα διορθώσεις και δεν το έκανες;), δεν οργανώνεται, δεν έχει τη δυνατότητα να δει πιο μακριά από το ευκαιριακό και το τώρα. Ψιλά γράμματα για τους ανθρώπους που βυθίστηκαν στο πένθος ή έμειναν χωρίς σπίτι, χοντρά γράμματα για εμάς τους υπόλοιπους που δεν πάθαμε τίποτα και ας ήταν τόσο δίπλα μας οι φλόγες. Οι φλόγες που μας θύμισαν με τον πιο σκληρό τρόπο ότι πραγματικά δεν ξέρουμε αν μας ξημερώνει, ακόμα και όταν καθόμαστε σε μια ταβέρνα με τους φίλους και τα παιδιά μας, σε μια χώρα που καίγεται και πνίγεται, αλλά ποτέ δεν μαθαίνει.

*Ο Μάνος Μίχαλος είναι Διευθυντής Περιεχομένου της 24MEDIA