Δικαίωμα ψήφου και στα βρέφη

Οι λίγες στιγμές που οι πολιτικοί αρχηγοί στην Ελλάδα δείχνουν ειλικρινή προσοχή στους νέους, είναι σε κομματικές εκδηλώσεις και προεκλογικές ομιλίες, όταν οι νεολαίοι αναλαμβάνουν τα συνθήματα, συνοδεία τυμπάνων, για να δοθεί η εντύπωση της ζωντάνιας και της ορμής.

Έτσι είναι οι νέοι. Ορμητικοί. Αλλά στην Ελλάδα όλο και λιγότεροι. Οι νεολαίοι των κομμάτων μάλιστα είναι και σίγουροι ψηφοφόροι, άρα άξιοι έστω στιγμιαίας προσοχής.

Τι γίνεται όμως με τους νέους που δεν τυγχάνει να βρίσκονται τη συγκεκριμένη στιγμή στο συγκεκριμένο σημείο για να έχουν την προσοχή του πολιτικού αρχηγού; Οι μακροχρόνια άνεργοι, οι νέοι των ελληνικών πανεπιστημίων αλλά και τα μικρά παιδιά. Τι γίνεται με την υπογεννητικότητα στην Ελλάδα; Ένα πρόβλημα που όλοι αναγνωρίζουν πια, αλλά ελάχιστοι αντιμετωπίζουν ως αυτό που είναι. Το σημαντικότερο πρόβλημα για τις επόμενες δεκαετίες στη χώρα.

Πρόσφατα το MIT έκανε ένα πείραμα (The Moral Machine Experiment) με στόχο να ερευνήσει πώς οι μηχανές θα μπορούσαν να παίρνουν στο μέλλον αποφάσεις που βασίζονται στην ηθική. Μέσω μιας πλατφόρμας μάζεψε απαντήσεις από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Σε ένα από τα ερωτήματα, ένα αυτόνομο όχημα με ξαφνικό πρόβλημα στα φρένα έχει μπροστά του δυο επιλογές. Είτε να πατήσει τρεις ηλικιωμένους, είτε να πατήσει ένα ζευγάρι με ένα παιδί. Το ερώτημα είναι προβοκατόρικο και δύσκολο. Τι θα έκανε η μηχανή; Τι θα έκανε ο οποιοσδήποτε από εμάς;

Σε μια οργανωμένη σύγχρονη κοινωνία ο στόχος (πρέπει να) είναι να μην υποχρεωνόμαστε να απαντάμε σε τέτοια υποθετικά ερωτήματα, ωστόσο και παρά τη φαινομενική λατρεία όλων μας για τη νεότητα και για τα  παιδιά ως φορείς ελπίδας, το πολιτικό σύστημα με την ανοχή της ελληνικής κοινωνίας είναι ξεκάθαρο τι απάντηση δίνει. Αντί να προστατεύει τους συνταξιούχους και να σχεδιάζει το μέλλον των παιδιών οδηγεί χωρίς GPS με στόχο να φτάσει απλώς στο επόμενο φανάρι.

Σε διεθνές επίπεδο η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η μείωση του δείκτη γονιμότητας κάτω από το όριο αναπλήρωσης οδηγεί σε μείωση του παγκόσμιου οικονομικά ενεργού και συνολικού πληθυσμού. Η Ελλάδα αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση. Από το 2011 ώς το 2015 ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώθηκε από 11,2 σε 10,8 εκατομμύρια. Σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις εκτιμάται ότι από το 2015 μέχρι το 2050 ο συνολικός πληθυσμός θα μειωθεί σε 8,3-10 εκατομμύρια και το ποσοστό της ηλικιακής ομάδας άνω των 65 ετών θα αυξηθεί από 21% σε 30-33% του συνολικού πληθυσμού.

Πόση και ποια είναι η προσοχή του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα για τους νέους και για τα ζευγάρια που διστάζουν να κάνουν παιδιά, καθώς δεν έχουν τις υλικές προϋποθέσεις για να δημιουργήσουν οικογένεια;

Αρκεί να εξετάσουμε το χρόνο που καταλαμβάνει στη δημόσια σφαίρα η συζήτηση για τις συντάξεις -ένα βεβαίως πολύ σπουδαίο ζήτημα- και το χρόνο που καταλαμβάνει το δημογραφικό, που απειλεί με κατάρρευση το ασφαλιστικό και με αφανισμό το έθνος για να καταλάβουμε προς τα πού πηγαίνουμε.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Υπάρχουν αρκετοί λόγοι. Για να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό χρειάζεται συνεννόηση, συναίνεση, συμφωνία για τις αιτίες, έρευνα και συμμετοχή κομμάτων, επιστημόνων και φορέων για να εκπονηθεί ένα σχέδιο.

Ένα σχέδιο που θα έχει βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους και θα περιλαμβάνει κίνητρα για τους πολίτες, ώστε να κάνουν παιδιά. Παιδιά που θα γεννιούνται σε μια χώρα, η οποία θα προστατεύει τη μητρότητα. Παιδιά που θα μπορούν όταν ενηλικιωθούν να εργάζονται με αξιοπρεπείς μισθούς για να στηρίζουν την αλληλεγγύη των γενεών και το ασφαλιστικό σύστημα.

Ένα σχέδιο που θα αντιμετωπίζει και το προσφυγικό ζήτημα ως μέρος μιας απάντησης στη μείωση του ενεργά οικονομικού πληθυσμού και του πληθυσμού γενικότερα.

Αυτή η συνεννόηση και αυτή η συναίνεση, μοιάζει σχεδόν αδύνατο να υπάρξει, παρά μόνο όταν φτάσουμε στο χείλος της καταστροφής. Τότε όμως θα είναι πολύ αργά.

Επιπλέον, επειδή πρόκειται για ένα σχέδιο που ακόμα και αν αρχίσει να εκπονείται τώρα, τα όποια αποτελέσματα θα τα δούμε στο μέλλον, δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για τους πολιτικούς του σήμερα. Γιατί να κάνουν τη δουλειά και να καρπωθεί κάποιος άλλος τα εύσημα;

Οι συνταξιούχοι λαμβάνουν μεγαλύτερη προσοχή από το πολιτικό σύστημα σε σχέση με τα μωρά και τα βρέφη, όχι για λόγους αλληλεγγύης, αλλά επειδή είναι εν δυνάμει ψηφοφόροι του εκάστοτε “ευεργέτη” τους.

Επομένως, η μόνη λύση για να ασχοληθεί το πολιτικό σύστημα σοβαρά με ένα πρόβλημα που απειλεί την Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες, είναι να δοθεί δικαίωμα ψήφου στα παιδιά και τα βρέφη. Τι αξία έχει το μέλλον, αν δεν μπορεί να μετρηθεί με ψήφους και έδρες;