Μαρία Δημάδη: Η ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης στο Αγρίνιο

Η Μαρία Δημάδη γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1907 και εκτελέστηκε στις 31 Αυγούστου 1944, σε ηλικία περίπου 37 ετών. Ο πατέρας της Κώστας Δημάδης ήταν γιατρός γυναικολόγος με σπουδές στο Παρίσι και η μητέρα της Ερασμία Παναγοπούλου ήταν κόρη της εύπορης οικογένειας καπνεμπόρων Παναγοπούλου. Η Μαρία Δημάδη προερχόταν από πλούσια και μορφωμένη οικογένεια, η ίδια μιλούσε ξένες γλώσσες, έπαιζε πιάνο, ζωγράφιζε, ενώ το περιοδικό «Διάπλαση των Παίδων» είχε δημοσιεύσει άρθρα της.

Τη δεκαετία του 1930 για λόγους υγείας νοσηλεύτηκε αρκετό καιρό στο Βερολίνο όπου και τελειοποίησε τα γερμανικά της. Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο δήλωσε εθελόντρια νοσοκόμα και συμμετείχε σε ομάδες γυναικών που έπλεκαν ρούχα για τους φαντάρους.

Σύμφωνα με αναφορά του Φ. Γελαδόπουλου όταν η χώρα καταλήφθηκε από τις δυνάμεις του άξονα η Μαρία Δημάδη εντάχθηκε στο EΑΜ.

Στο εξοχικό της σπίτι στον Πλάτανο πραγματοποιήθηκε η  πρώτη συνδιάσκεψη του EAM.

Η Δημάδη, από την πρώτη στιγμή, εντάχθηκε στην Εθνική Αλληλεγγύη.*

Μόλις ο γερμανικός στρατός έστησε το φρουραρχείο του στο Αγρίνιο αναζήτησε διερμηνείς. Η Μαρία Δημάδη, τον Φεβρουάριο του 1942, αποδέχθηκε τη θέση της γραμματέως, καθώς μιλούσε άπταιστα τα γερμανικά. Η θέση της στο φρουραρχείο τής επέτρεπε να παραβρίσκεται σε συζητήσεις, συσκέψεις των Γερμανών. Είχε το ελεύθερο να διαβάζει έγγραφα, να ακούει τηλεφωνικές συνομιλίες, να γνωρίζει με ακρίβεια τις κινήσεις και τα σχέδια του τοπικού γερμανικού στρατού.

Η ίδια φροντίζει να μεταφέρει πληροφορίες συνεργαζόμενη με τον ιερέα Κ. Βαλή, ο οποίος συστήθηκε ως θείος της και έτσι μπαινοβγαινε στο φρουραρχείο και με τον Γιώργο Γιαννούτσο που διατηρούσε κατάστημα στο Αγρίνιο. Όταν η Μαρία Δημάδη τού πήγαινε γερμανικά έγγραφα αυτός τα έκρυβε στα ρολά του καταστήματος. Είχε δημιουργήσει μία μυστική κρύπτη και όταν ερχόταν η ώρα τα μετέφερε στον σύνδεσμο του EAM.

Εκτός από την ριψοκίνδυνη κρυφή μεταφορά εκτός φρουραρχείου των γερμανικών εγγράφων η Δημάδη έπεισε τον διοικητή να γίνει έρανος για τους φτωχούς της πόλης. Συγκεντρώθηκαν 50.000 οκάδες τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης. Τις 10.000 οκάδες τις διέθεσε στους πολίτες που είχαν πραγματική ανάγκη και τις υπόλοιπες 40.000 οκάδες τις προώθησε στον τοπικό ΕΛΑΣ για τις ανάγκες των ανταρτών.

Φρόντιζε να σώσει όσους μπορούσε και επέτρεπε η θέση της. Έβγαζε ταυτότητες σε όσους χρειάζονταν, αποφυλάκιζε πατριώτες με κίνδυνο της ζωής της, εξαφάνισε φακέλους με ενοχοποιητικά στοιχεία που αφορούσαν πατριώτες.

Με αφορμή τις πληροφορίες που μετέφερε η Δημάδη ο ΕΛΑΣ, το 2/39 Σύνταγμά του, στις 10 Ιουλίου 1943, έστησε ενέδρα σε γερμανική αυτοκινητοπομπή στη Μυρτιά Αιτολωακαρνανίας πάνω από τη λίμνη Τριχωνίδα. Συγκεκριμένα 60 αντάρτες έστησαν ενέδρα σε 120 Γερμανούς που κατευθύνονταν στο Θέρμο.

Πώς μετέφερε τις διαταγές και τα έγγραφα; Έκανε το κόλπο του καρμπόν. Εκείνη την εποχή τα έγγραφα τα έγραφαν σε γραφομηχανή και τα έγραφαν δύο δύο. Για να γίνει αυτό έβαζαν ένα καρμπόν ανάμεσα στις δύο σελίδες. Η Δημάδη παρέδιδε τα δύο έγγραφα αλλά κρατούσε το καρμπόν στο οποίο χαράζονταν οι γερμανικές εντολές και δεν υπήρχε πιθανότητα να παρερμηνευτεί ή να ξεχαστεί κάποια πληροφορία. Έτσι η αντίσταση είχε ακριβή πληροφόρηση των γερμανικών εγγράφων .

Στην ελεύθερη Ελλάδα, είχε ήδη συγκροτηθεί η κυβέρνηση του βουνού, η ΠΕΕΑ. Οι Γερμανοί συγκέντρωσαν 50.000 στρατιώτες από το Αγρίνιο και τη Λαμία ώστε να επιτεθούν στη βάση της ΠΕΕΑ, στο Καρπενήσι. Η Δημάδη πρόλαβε και ειδοποίησε έγκαιρα. Έτσι ο ΕΛΑΣ συντάσσεται και τους περιμένει στην τοποθεσία που ο ίδιος επιλέγει. Το αποτέλεσμα ήταν ο ΕΛΑΣ να νικήσει τον γερμανικό στρατό.

Λίγες ημέρες πριν την αποχώρηση των Γερμανών από τη χώρα η Δημάδη προδίδεται. Δεν έγινε γνωστός ο προδότης, είναι άγνωστος. Την έπιασαν τα τάγματα ασφαλείας και την εκτέλεσαν μπροστά από τις φυλακές της Αγίας Τριάδας. Για τη δολοφονία της πατριώτισσας Μαρίας Δημάδη δεν έγινε καμία δίκη, δεν συνελήφθη κανείς.

Η θυσία της Μαρίας Δημάδη υπήρξε σύμβολο της αφοσίωσης και της ανιδιοτέλειας στον αγώνα ενάντια στον φασισμό. Από μια εύπορη κόρη γιατρού και καπνεμπόρων μετατράπηκε σε ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης, γράφοντας με το αίμα της μια από τις πιο φωτεινές σελίδες του Αγρινίου. Το όνομά της ζει σήμερα στην πλατεία που τη μνημονεύει, αλλά κυρίως στη συλλογική μνήμη όσων πιστεύουν ότι η ελευθερία κατακτάται με θυσίες.

Η Μαρία Δημάδη ήταν 37 ετών.

*Εθνική Αλληλεγγύη: Οργάνωση κοινωνικής πρόνοιας του ΕΑΜ. Ιδρύθηκε στις 28 Μαΐου 1942 σε ένα πάρκο πίσω από το νοσοκομείο Σωτηρία.

Πηγή: Φίλιππας Γελαδόπουλος, Μαρία Δημάδη, ηρωίδα της εθνικής αντίστασης.