Στο Μεσαίωνα ολοταχώς: Σάτιρα, εσύ η απαγορευμένη

Σε μια χώρα που γέννησε τον μεγάλο Αριστοφάνη, βλέπουμε τους απογόνους του να σοκάρονται από τη σάτιρα και να την φυλακίζουν.

Από τη δίωξη του Τζίμη Πανούση, την αποκαθήλωση του πίνακα του βέλγου καλλιτέχνη Τιερί ντε Κορντιέ  από την έκθεση “Outlook”, και την λίαν προσφάτως καταδικαστική απόφαση για τον νεαρό που σατίριζε μέσω σελίδας τον Γέροντα Παΐσιο, υπάρχει έντονη ανησυχία για την ελευθερία του λόγου σε αυτή τη χώρα που αντί να πηγαίνει μπροστά, θυμίζει σκοτεινές εποχές του παρελθόντος.

“Έκανα ό,τι κάνει ο καθένας, είπα την άποψή μου μέσω της σάτιρας”, είπε μάταια ο 27χρονος Φίλιππος Λοΐζος,  δημιουργός της σελίδας στο facebook “Γέρων Παστίτσιος”, λίγη ώρα μετά την απόφαση του Τριμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών που τον καταδίκασε σε 10 μήνες φυλάκιση με αναστολή για εξύβριση θρησκεύματος κατ’ εξακολούθηση.

Μια υπόθεση μάλιστα που είχε ξεκινήσει μετά από σχετική ερώτηση στη Βουλή που είχε καταθέσει το 2012 ο βουλευτής της Χρυσής Αυγής Χρήστος Παππάς, ο οποίος -μικρή λεπτομέρεια- είναι σήμερα προφυλακισμένος για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης!

Στην εν λόγω ερώτηση υποστήριζε ότι ο δημιουργός της σελίδας “Γέροντας Παστίτσιος”, “υβρίζει, ειρωνεύεται και προσπαθεί να ευτελίσει την ιερή μορφή της Ελληνορθοδοξίας, τον Γέροντα Παΐσιο”, κάτι που… σήμανε συναγερμό και ενεργοποίησε τις αρχές.

Αν ζούσε ο Αριστοφάνης τι θα έλεγε για όλα αυτά; Εκείνος που δεν άφηνε τίποτε έξω από το σατυρικό του κόσκινο, χρησιμοποιώντας οξυδερκές υβρεολόγιο.

Για παράδειγμα, στην βραβευμένη κωμωδία του “Βάτραχοι”, ο Αριστοφάνης με μαεστρία σατιρίζει θεούς, δημόσια πρόσωπα μέχρι νεκρούς, όπως ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης.

Ειδικότερα, στο ποιητικό διαγωνισμό που διαδραματίζεται στον Άδη, με διαιτητή τον Διόνυσο, ανάμεσα στον Αισχύλο και τον Ευριπίδη για το ποιος είναι ο καλύτερος τραγικός ποιητής που θα πρέπει να γυρίσει πίσω από τον Κάτω Κόσμο, τα κωμικά ευρήματα διαδέχονται το ένα το άλλο, μέσα από την πικρή σατιρική διάθεση του Αριστοφάνη.

Αισχύλος και Ευριπίδης ξεκατινιάζονται, χρησιμοποιώντας εξαιρετικά ευφυολογήματα στον καυγά τους. Ο Ευριπίδης χαρακτηρίζει τον Αισχύλο αγριωπό, μεγάλο καυχησιάρη με αχαλίνωτο στόμα.

Παράλληλα, κάνει λόγο για “χοντρές, βοδινές λέξεις, αρματωμένες με άγρια φρύδια και με φούντες, λέξεις που έμοιαζαν σκιάχτρα και τρομάζαν, άγνωρες στους θεατές”.

Από την άλλη, ο Αισχύλος τον αποκαλεί αγόρι της… λαχανοκηποθεάς, χαρακτηρίζοντάς τον κουρελομόδιστρο και μπαλωματοράφτη, και τα έργα του, γάμους αιμομικτικούς.

Μάλιστα, τον κατηγορεί πως, αντί να ανυψώσει, διέφθειρε τα ήθη των πολιτών, παρουσιάζοντας στη σκηνή “Φαίδρες πόρνες”.

Υπάρχουν λοιπόν όρια στη σάτιρα;

“Η σημερινή απόφαση δείχνει ότι η ελευθερία του λόγου, θεμελιώδης πυλώνας της κοινωνικής συμβίωσης σε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου, τελεί υπό αμφισβήτηση όχι μόνο από τους καταστατικούς εχθρούς της δημοκρατίας αλλά από τους πολιτειακά εντεταλμένους προστάτες της”, τονίζει σε ανακοίνωσή της Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με αφορμή την πρωτόδικη καταδίκη του 27χρονου.

“Ας αναλογιστούν τις συνέπειες της αδράνειάς τους όσοι νόμιζαν πως οι παρωχημένοι νόμοι δεν χρειάζεται να καταργηθούν αφού δήθεν έχουν απενεργοποιηθεί στην πράξη. Ας αναλογιστούν τις συνέπειες της αφέλειάς τους όσοι εμπιστεύονται στη διακριτική εξουσία της ελληνικής δικαιοσύνης, ως έχει, αποκλειστικές αρμοδιότητες για την ανάταξη της πολιτείας και την προκοπή της κοινωνίας”, σημειώνει.

Οδεύουμε στο μεσαίωνα λοιπόν ολοταχώς…

*Η Μαρίνα Χατζηδημητρίου είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού και έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στη Διοίκηση Υπηρεσιών με ειδίκευση στην Διοίκηση Οργανισμών Μέσων Ενημέρωσης και Ψυχαγωγίας. Το 2010 εντάχθηκε στο προσωπικό της 24 Μedia και είναι Senior Editor του News247.gr