O Ελληνισμός σε κίνδυνο;

Το 38, 8 % των πολιτών που αποφάσισαν να απέχουν από τις εκλογές του Ιουνίου του 2012 θα πρέπει σκεφτούν αν θα το επαναλάβουν στις ερχόμενες εκλογές. Συνέβαλε άραγε εκείνη η απόφαση τους, είτε ως πράξη άρνησης είτε ως αδιαφορία, στην άνεση με την οποία ψηφίζονται νόμοι που οδηγούν τους Ελληνες να χάνουν τις δουλειές, τα σπίτια και την ποιότητα ζωής τους;  Αν το 38, 8 % είχε συμμετάσχει στις εθνικές εκλογές, ο συσχετισμός δυνάμεων θα ήταν διαφορετικός και ο κατακερματισμός του κοινωνικού ιστού θα συναντούσε μεγαλύτερα εμπόδια. Δεκεφτά μήνες μετά τις εκλογές οι θρήνοι και η μιζέρια κορυφώνονται. Ασφαλώς, οι διάφορες συλλογικότητες ανά τη χώρα, οι οποίες βοηθούν έμπρακτα συνανθρώπους μας σε πόλεις και χωριά, υποκαθιστώντας το κράτος, προσφέρουν αληθινό έργο σε οριακές καταστάσεις. Δεν αρκεί όμως η φιλανθρωπία, είτε από τα κάτω, είτε από τα πάνω για να αλλάξει μια κατάσταση. Χρειάζεται όραμα.

Μέχρι τώρα ο δικαιολογημένος φόβος και ο θυμός, οι δυο κυρίαρχες μεταβλητές στο κλίμα της κρίσης, στις οποίες ορισμένοι προσπάθησαν να προσθέσουν και μια τρίτη -το μίσος- δεν οδήγησε στο εμφυλιοπολεμικό σκηνικό που βόλευε. Οι πολίτες δεν φοβήθηκαν με την απειλή του νεοναζιστικού μορφώματος, το οποίο προσπάθησε να εξισώσει το πατριωτικό καθήκον με διάφορα φρικιά και κοινούς εγκληματίες, επενδύοντας στην οργή και την έλλειψη παιδείας. Όσο και αν οι μάντεις κακών, που σπεύδουν κάθε τόσο να “ενημερώσουν” την κοινή γνώμη για την επάνοδο των νεοναζί στις στατιστικές, οι πολίτες καταλαβαίνουν τα ελατήρια πίσω από αυτή τη σκοπιμότητα. Άλλωστε, αποτυχημένο αποδείχθηκε και το αφήγημα με το οποίο διακαώς υπονοοήθηκε ότι κάθε επίκληση στην πατριωτική υπόσταση περικλείει αποκλειστικά τα χαρακτηριστικά του εθνικισμού και το φασισμού.

Ωστόσο ο κίνδυνος είναι εθνικός. Η Ελλάδα πρέπει να ορθοποδήσει ξανά γιατί και μπορεί και πρέπει. Το παγκόσμιο στερέωμα δεν δίνει δεκάρα για την Ελλάδα, όχι γιατί η Ελλάδα είναι διεφθαρμένη, ανίκανη ή αδιέξοδη. Απλώς το σύνολο των ισχυρών χωρών έχει πολύ σημαντικότερα θέματα να επιλύσει που αφορούν πολύ μεγαλύτερα συμφέροντα και πληθυσμούς από τον δικό μας. Καλώς ή κακώς το όραμα για την Ελλάδα δεν είναι ούτε μια Γερμανική Ευρωπαϊκή Ενωση με διεστραμένη γραφειοκρατία και διαρθρωτικά προβλήματα θαμένα κάτω από το χαλί. Ούτε μια νεοφιλελεύθερη αγορά που δεν δίνει δεκάρα για το συλλογικό ήθος και θεωρεί υπόδειγμα ανάπτυξης την Κίνα με υπερκαύσιμο τα παιδιά-εργάτες, τις συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα-outsourcing και την σκανδαλώδη μόλυνση του περιβάλλοντος.

Το όραμα για την Ελλάδα είναι να γίνει αυτός ο τόπος ξανά το κέντρο του κόσμου για τους Έλληνες. Δηλαδή η ζωή και η πηγή κάθε ατομικής και συλλογικής ευτυχίας: η οικογένεια, το σπίτι, η εργασία, η χαρά, η πρόοδος, η ποιότητα ζωής, η έμπνευση και οι νέες ιδέες. Η συστηματική στηλίτευση της ιστορικά ηρωϊκής ψυχοσύνθεσης του Ελληνα ως αποκλειστική πηγή όλων των κακών της Μεταπολίτευσης (ψευτοτσαμπουκάς, παραβατικότητα, διαφθορά) είναι ένας ταχυδακτυλουργικός συμψηφισμός εκ του πονηρού. Η ηρωϊκή διάσταση της ψυχοσύνθεσης του Έλληνα είναι αποτέλεσμα του πολυσύνθετου, συχνά υπερβατικού, χαρακτήρα της. Γνωρίσματα της, εκτός από τα άφθονα ελαττώματα, είναι και πολλές αρετές, όπως η γενναιότητα, το ανοιχτό και πολυμήχανο πνεύμα, η επιχειρηματικότητα, η αγάπη για τον πολιτισμό, τις επιστήμες και τη πρόοδο.

Πρόκειται, λοιπόν, για ψέμα ότι η Ελλάδα είναι η μόνη παραφωνία διαφθοράς και χαμηλού πολιτιστικού δείκτη σε ένα παγκόσμιο χωριό αγάπης, ειρήνης και προόδου, το οποίο προσδοκά μάλιστα και στην ηθική διάπλαση μας. Όπως ψέμα είναι ότι πρέπει οι Έλληνες να θυσιαστούμε με μπαταρισμένο ξίφος και σβηστό καλοριφέρ ως καταθλιπτικοί, πάμφτωχοι, κομπλεξικοί και καταραμένοι ήρωες προκειμένου να ανατραπούν οι αδικίες της παγκοσμιοποίησης. Τίποτα από τα δύο.

Το όραμα της Ελλάδας είναι η διάσωση του ελληνισμού. Δεν υπάρχει τίποτα εθνικιστικό, αφελές, ακατόρθωτο και μη ευγενές σ΄αυτή τη προσδοκία. Αφελής είναι η διαρκής υποτίμηση της κοινής ιστορίας, της κληρονομιάς, του χαρακτήρα και του συλλογικού ήθους μας. Αφελής είναι ο δανεικός κυνισμός του να φαντάζεσαι διαρκώς τον εαυτό σου και τη χώρα σου αποκλειστικά μέσα από τα μάτια των άλλων. Αφελές είναι να πιστεύεις ότι δεν πρέπει να ασχολείσαι ενεργά με τα πολιτικά πράγματα, επειδή αυτό συνεπάγεται είτε προσωπικό κόστος (είδαμε εξάλλου πόσο προσωπικό κόστος είχε το να μην ασχολείσαι), είτε είναι μάταιο γιατί οι λέσχες, οι ψεκασμοί ή οι ισχυροί κάνουν κουμάντο. Οι δυσάρεστες συνθήκες θα υποχωρήσουν, όταν οι ίδιοι σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε ικανοί μόνο για το ελάχιστο και αποφασίσουμε να δράσουμε. Όταν καταλάβουμε ότι είμαστε ικανοί για το καλύτερο, όχι επειδή είμαστε οι φοβεροί ατσίδες, αλλά γιατί είναι ιστορικό, υπαρξιακό και προσωπικό χρέος μας να υπάρχει ο ελληνισμός ως μια, ενωμένη, διακριτή οντότητα στο ιστορικό προσκήνιο. Διαφορετικά, game over.

*Ο Νίκος Άγουρος είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Global Media and Communications στη London School of Economics, και Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εχει εργαστεί στο «Βήμα της Κυριακής», ως διευθυντής σύνταξης του ενθέτου «ΒΗΜΑmen» και εργάζεται στον περιοδικό Τύπο από το 2000.