Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος στο News247: Νίκη όλων μας αν σταματήσουμε την απώλεια της βιοποικιλότητας

Του Karmenu Vella*

Η βιοποικιλότητα είναι το σύνολο του τεράστιου ζωντανού ιστού του πλανήτη μας. Υποστηρίζει την οικονομία μας και την ποιότητα της ζωής μας, και εξαρτώμεθα από αυτή για τρόφιμα, υλικά, καθαρό νερό, καθαρό ατμοσφαιρικό αέρα και φάρμακα. Μας προστατεύει από ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πλημμύρες, και συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Όταν οι οικονομολόγοι αποτιμούν κάτι τόσο απλό και φυσικό όσο τα έντομα που «γονιμοποιούν» τις καλλιέργειες, μας λένε ότι η αξία τους ανέρχεται σε 15 δισ. ευρώ το χρόνο στην ΕΕ. Μία στις έξι θέσεις εργασίας στην ΕΕ εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από τη φύση και τη βιοποικιλότητα.

Ωστόσο, αυτός ο ζωτικός πόρος απειλείται πραγματικά. Λίγοι είναι πια αυτοί που δεν γνωρίζουν ότι οι αλλαγές που επέφεραν οι άνθρωποι στα οικοσυστήματα και η εξαφάνιση των ειδών επιταχύνθηκαν τα τελευταία χρόνια, περισσότερο από ότι σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία — για τα τελευταία εξήντα χρόνια — οι επιστήμονες μας λένε ότι το μεγαλύτερο μέρος των υπηρεσιών που παρέχει η φύση βρίσκονται είτε σε παρακμή, είτε, στην καλύτερη περίπτωση, εμφανίζουν μια ετερόκλητη εικόνα. Από πρόσφατες εκθέσεις προκύπτει ότι το 30 % των ειδών που προστατεύονται από τη νομοθεσία της ΕΕ για τη φύση, απειλούνται καθώς εξωθούμε τα δάση, τους ωκεανούς, τους ποταμούς, τις λίμνες και το έδαφος πέρα από τα όρια τους. Η ρύπανση από φυτοφάρμακα και λιπάσματα απειλεί το 26 % των ειδών. Για την ΕΕ, το κόστος λόγω απώλειας βιοποικιλότητας και όσων μας προσφέρουν τα οικοσυστήματα έως το 2020 είναι δυνατόν να ανέλθει σε 50 δισ. ευρώ ετησίως.Οι περισσότερες από αυτές τις απειλές δεν είναι καινούργιες. Το 2011, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα έως το 2020. Ο στόχος που συμφωνήθηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ όσον αφορά την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας μέχρι το 2020, ήταν να αποκατασταθούν τα οικοσυστήματα και να ενισχυθεί η συμβολή της ΕΕ στην αποτροπή της απώλειας βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Η στρατηγική αυτή επανεξετάστηκε πολύ πρόσφατα, και τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν για μία ακόμη φορά την επείγουσα ανάγκη για την προστασία της φύσης. Όχι μόνο για την εγγενή της αξία, αλλά και για την ποιότητα της ζωής μας, καθώς και για την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση.Ένα καθησυχαστικό συμπέρασμα που προέκυψε από την επανεξέταση είναι ότι μπορούμε να ελέγξουμε την κατάσταση. Ο καθορισμός προστατευόμενων περιοχών και η έμπρακτη εφαρμογή τους μπορεί να έχει εντυπωσιακές επιπτώσεις. Εξετάζοντας τις θάλασσες της Ευρώπης, για παράδειγμα, διαπιστώνουμε ότι στις περιοχές με υψηλή προστασία παρατηρείται αύξηση του αριθμού των βιολογικών ειδών, και αυξάνεται αντίστοιχα το μέγεθος των αλιευμάτων. Τα συνολικά οφέλη που προκύπτουν μόνο από το θαλάσσιο δίκτυο Natura 2000, ανέρχονται σε 1,5 δισ. ευρώ ετησίως, και ο αριθμός αυτός αναμένεται να διπλασιαστεί: Σχεδόν 6% των ευρωπαϊκών θαλασσών έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, αλλά η ΕΕ έχει δεσμευθεί το ποσοστό αυτό να ανέλθει σε 10 % έως το 2020.
Πολλά από τα πλαίσια πολιτικής που χρειαζόμαστε υφίστανται ήδη. Η ΕΕ διαθέτει τώρα μια σύγχρονη κοινή αλιευτική πολιτική που δίνει προτεραιότητα στη βιωσιμότητα, και έφτασε η στιγμή για αποτελεσματικότερη παγκόσμια διακυβέρνηση των ωκεανών ώστε να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα στην ανοικτή θάλασσα. Η μεταρρύθμιση της κοινής γεωργικής πολιτικής προβλέπει δυνατότητες για τα κράτη μέλη να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τις απειλές για τη βιοποικιλότητα. Αλλά τα νομοθετικά πλαίσια πρέπει να εφαρμόζονται! Εναπόκειται στους γεωργούς και στα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι αυτά τα μέτρα εφαρμόζονται και ότι η κατάσταση βελτιώνεται σε τοπικό επίπεδο.
Γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η φύση για τους πολίτες. Η Επιτροπή εργάζεται για την θέσπιση ελέγχου καταλληλότητας της νομοθεσίας της ΕΕ για τη φύση προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσον οι στόχοι της εν λόγω νομοθεσίας επιτυγχάνονται με αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο. Μια πρόσφατη διαβούλευση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η νομοθεσία βρήκε μαζική ανταπόκριση, με περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους να υποβάλλουν τη γνώμη τους. Γνωρίζουμε επίσης ότι τουλάχιστον τα τρία τέταρτα των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι υπάρχουν σοβαρές απειλές για την υγεία των ζώων, των φυτών και των οικοσυστημάτων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ πάνω από τους μισούς πιστεύουν ότι θα επηρεαστούν προσωπικά από την απώλεια της βιοποικιλότητας.
Αυτό όμως δεν είναι ανάγκη να συμβεί. Η παρούσα επανεξέταση δείχνει ότι το παράθυρο για την ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας εξακολουθεί να παραμένει ανοικτό. Η καλύτερη εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, και μια πιο τολμηρή, πιο φιλόδοξη επιβολή, θα διατηρήσουν ανοικτό αυτό το παράθυρο. Στο χέρι μας είναι να προστατεύσουμε τη φύση, γι’ αυτό ας αδράξουμε την ευκαιρία – τώρα, που μπορούμε ακόμη.
(Μπορείτε να δείτε τι πιστεύουν οι Ευρωπαίοι για τη βιοποικιλότητα εδώ)
* Ο κ. Karmenu Vella, είναι ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, τις θαλάσσιες υποθέσεις και την αλιεία