Οι 3 παράγοντες που δείχνουν μαύρο το μέλλον για τους συνταξιούχους

Ήταν μια ηλιόλουστη Τρίτη του Μάρτη του 2015 όταν η επαναστατική παραζάλη που ζούσε η χώρα έβρισκε τον εκφραστή της στο πρόσωπο του -τότε- συντρόφου, Δημήτρη Στρατούλη. Ο αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης της πρώτης φοράς αριστερά δεσμεύονταν ενώπιον των εκπροσώπων των συνταξιούχων “ότι δεν θα γίνουν νέες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων και ότι θα υπάρξει σταδιακή αποκατάσταση των λεηλατημένων αποθεματικών της κοινωνικής ασφάλισης, μέσα από τη συγκρότηση του Ταμείου Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης”.

Ήταν εμφανές σε όλους τους ανθρώπους που κατανοούσαν το πρόβλημα του ασφαλιστικού  ότι ο πρώην σύντροφος δεν μπορούσε να δεσμευθεί για τίποτε. Η δέσμευση του δεν είχε καμία αξία. Όσοι δεν καταλάβαιναν, κατηγορούσαν με τραμπούκικο τρόπο τους ειδικούς για καταστροφολογία. Δύο χρόνια αργότερα και μετά από (κυριολεκτικά) 15 παρεμβάσεις στο εισόδημα των συνταξιούχων, όλοι νομίζουν ότι πιάσαμε πάτο. Δυστυχώς τα νέα δεν είναι καλά για τους συνταξιούχους.

Σίγουρα όχι για όσους περιμέναν τις αυξήσεις που υποσχέθηκε προ μερικών μηνών η Κυβέρνηση. Ήταν μόλις Οκτώβρης του 2016 όταν ο Γ. Κατρούγκαλος, Υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ακόμη, υπόσχονταν αυξήσεις στις συντάξεις το 2018. Όπως και η δέσμευση του Στρατούλη, έτσι και η υπόσχεση του Κατρούγκαλου δεν είχε καμία ελπίδα να ισχύσει. Η τροπολογία-τσόντα που αναμένεται να ψηφιστεί σήμερα στη Βουλή, προβλέπει το “πάγωμα” των συντάξεων μέχρι το 2023. Μετά βλέπουμε.

Θα μου πείτε ότι το πάγωμα των συντάξεων δεν συνιστά νέα περικοπή. Δυστυχώς όμως δεν είναι έτσι. Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις κυβέρνησης και δανειστών για ανάπτυξη κατά τα επόμενα χρόνια, θα συμβεί μια  βίαιη και ουσιαστική περικοπή της αγοραστικής δύναμης.

Το πραγματικό εισόδημα των ανθρώπων είναι ο λόγος του ονομαστικού εισοδήματος (δηλαδή πόσα λεφτά παίρνουν) προς το επίπεδο τιμών. Η πολυπόθητη ανάπτυξη θα συνοδευτεί μοιραία και από πληθωρισμό. Δηλαδή αύξηση των τιμών. Ήδη για φέτος η Κομισιόν προβλέπει πληθωρισμό 1,2% και για το 2018 1,1%. Αν επιβεβαιωθούν οι ευοίωνες προβλέψεις για το ελληνικό πρόγραμμα, οι πληθωριστικές τάσεις θα συνεχιστούν και στα επόμενα χρόνια.

Το ονομαστικό εισόδημα όμως των συνταξιούχων θα παραμένει “παγωμένο”. Η δυνατότητά τους να αγοράσουν αγαθά θα μειώνεται διαρκώς. 

Αυτό που θα μπορούσε να ανατρέψει την κατάσταση, θα ήταν μια μεγάλη αύξηση της απασχόλησης, η οποία θα δημιουργούσε νέα εισοδήματα και νέες εισφορές. Πράγματι η ανεργία μειώθηκε τον Μάρτιο στο 22,5%, σπάζοντας το ψυχολογικό φράγμα του 23%. Οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάνουν λόγο για περαιτέρω αποκλιμάκωση της ανεργίας κατά το επόμενο έτος σε ποσοστό 21,6%. Ακόμη και αν συνεχιστεί αυτή η τάση και δεν αποδίδεται σε συγκυριακούς και εποχικούς παράγοντες, η αύξηση της απασχόλησης δεν είναι αρκετή για να αλλάξει τα επίπεδα των συντάξεων. Κυρίως διότι όπως εξηγούν τα στοιχεία του συστήματος Εργάνη, τον Μάιο είχαμε ρεκόρ 16ετίας στην μισθωτή απασχόληση αλλά μια στις δύο προσλήψεις έγιναν με καθεστώς ευέλικτης εργασίας.

Ας μην ξεχνούμε επίσης ότι ο αριθμός των συνταξιούχων στην Ελλάδα αγγίζει τα 2,6 εκατομμύρια, την ώρα που οι εργαζόμενοι ανέρχονται σε 3,6 εκατομμύρια εκ των οποίων οι 770 χιλιάδες περίπου είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν κάθε ένας εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα πρέπει να χρηματοδοτεί σχεδόν έναν συνταξιούχο.

Τα αποθεματικά άλλωστε των ταμείων είναι ελάχιστα και δεν επαρκούν για να παραμείνουν υψηλές οι συντάξεις τρώγοντας απ’ τα έτοιμα. Μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης που είδε το φως της δημοσιότητας την εποχή που ο Κατρούγκαλος υπόσχονταν αυξήσεις συντάξεων, καταδεικνύει ότι έως το 2025 ο ενεργός πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί, με την πτώση να είναι μεγαλύτερη στην πιο δυναμική ηλικιακή κατηγορία, ήτοι στους εργαζόμενους 25-34 χρόνων.

Όλ’ αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ακόμη και με τις υφιστάμενες συντάξεις, το σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Οι Κυβέρνηση, όπως και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις προτιμά να μεταθέτει το πρόβλημα για λίγο αργότερα. Μια τακτική που επιδεινώνει την κατάσταση του συστήματος και η χρηματοδότηση του οποίου αποτελεί ουσιαστικό εμπόδιο στην πολυπόθητη ανάπτυξη.

Τι θα συμβεί και πότε, είναι άγνωστο. Δεδομένου όμως ότι τα λεφτόδεντρα ξεράθηκαν, θα πρέπει να αναμένουμε νέες πολύ σκληρές παρεμβάσεις. Μπορούμε να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε και να κατηγορούμε τους πάντες για καταστροφολογία. με το κυνήγι μαγισσών όμως δεν θα βρεθεί λύση. Αντίθετα, η κατάσταση θα χειροτερέψει τόσο πολύ που θα απειλεί με κατάρρευση όλο το οικοδόμημα…

Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).