Οι Γουατεμαλτέκοι και η Ελλάδα του ονείρου

Οι Γουατεμαλτέκοι είναι υπέροχοι άνθρωποι. Και όπως όλοι οι υπέροχοι άνθρωποι, ονειρεύονται και καμιά φορά, βλέπουν μέρη σαν την Ελλάδα. Από μια άλλη οπτική βέβαια, όπως εκείνη του ΔΝΤ το οποίο έχει δηλώσει ικανοποιημένο με την πορεία της, η Γουατεμάλα είναι ίσως η χώρα του ονείρου.

Εξάγει χημικά, μέταλλα, πετρέλαιο, υφάσματα, έπιπλα, καουτσούκ, καφέ, ζάχαρη, και πολλά γεωργικά προϊόντα. Παρά τον εμφύλιο που κράτησε περισσότερα από 30 χρόνια, πέρυσι η Γουατεμάλα σημείωσε 3.8% ανάπτυξη και είχε 24.5 δισ. δημόσιο χρέος. Φέτος, μάλλον θα έχει ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη. Οι ξένες επενδύσεις αυξάνονται.

Οι Γουατεμαλτέκοι όμως, επιβιώνουν με λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα, με το 54% του πληθυσμού να ζει στο όριο της σχετικής φτώχειας. Στους αυτόχθονες πληθυσμούς των Μάγιας που γνώρισα μέσα από την ActionAid, τα επίπεδα φτώχειας αγγίζουν το 75%. Η πλειοψηφία των κατοίκων καλλιεργούσε τη γη και τρεφόταν από αυτή.

Πλέον, αρκετή από τη γη που είχαν, χρησιμοποιείται για βιοκαύσιμα και ανήκει σε ξένες εταιρείες. Έτσι, πολλά τρόφιμα εισάγονται, αλλά σε τιμές υψηλές για τις δυνατότητες του πληθυσμού. Χωρίς επαρκή γη για να καλλιεργήσουν και με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνονται συνεχώς, οι Γουατεμαλτέκοι πεινούν. Τόσο, που ο μισός παιδικός πληθυσμός κάτω των 5 ετών υποσιτίζεται. Πρόσφατα, η χώρα πέρασε σοβαρή επισιτιστική κρίση.

Η εύρεση εργασίας είναι δύσκολη, ιδιαίτερα για το 40% των κατοίκων που δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Προσπαθούν να καταπολεμήσουν τη φτώχεια και την πείνα με διάφορους τρόπους. Στις πόλεις, επιβιώνουν στην τεράστια παραγκούπολη, στους σκουπιδότοπους, με περιστασιακή ή καθόλου εργασία. Αρκετοί ασχολούνται με το εμπόριο. Στην επαρχία, κάνουν λαχανόκηπους, εναλλακτικές καλλιέργειες, συνεταιρισμούς.

Τα εισοδήματα όμως για τους περισσότερους παραμένουν χαμηλά και η άνεση της κατανάλωσης, το 50% συγκεκριμένα, ανήκει μόλις στο 20% του πληθυσμού. Χωρίς καλύτερη επιλογή, οι Γουατεμαλτέκοι μεταναστεύουν, οι περισσότεροι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί αναζητούν μια αξιοπρεπή ζωή, που όπως μου είπε ο Nazario, ένας αγρότης στο San Carlos, σημαίνει αρκετό φαγητό, νερό, ρούχα για τα παιδιά και ένα σπίτι.

Η πραγματικότητα της Γουατεμάλας απέχει από αυτό που ζούμε, είναι ένα αρκετά απαισιόδοξο σενάριο. Όμως, τα επόμενα 5 χρόνια η οικονομική κρίση, θα οδηγήσει άλλα 53 εκατομμύρια ανθρώπους σε ακραία φτώχεια.

Πέρα από τους αριθμούς, τα πράγματα αλλάζουν παντού και για όλους. Για να ζήσουμε με αξιοπρέπεια θα χρειαστεί να ξεπεράσουμε τα προσωπικά μας σύνορα, μπορεί και της χώρας μας. Αυτό που σίγουρα περισσεύει, είναι να εθελοτυφλούμε μπροστά σε όσα ίσως μας οδηγήσουν εκεί. Και περπατώντας σε αυτό το δρόμο, να κατηγορούμε συχνά για ότι μας συμβαίνει, ανθρώπους που αναγκάστηκαν να κάνουν το ίδιο δύσκολο βήμα, λίγο πριν από εμάς.

* Η Βασιλική Μαρκολέφα σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και Marketing και τα τελευταία χρόνια εργάζεται στον τομέα  επικοινωνίας του ελληνικού γραφείου της ActionAid.