Οι κάμερες στο δρόμο δείχνουν τη γαϊδουριά μας

Μέσα σε τέσσερις μέρες οι κάμερες στην Αθήνα κατέγραψαν 2.500 παραβάσεις ερυθρού σηματοδότη και οδήγησης με το κινητό τηλέφωνο στο χέρι.

Ο αριθμός δεν είναι, απλώς, εντυπωσιακός. Είναι εφιαλτικός. Ναι, τώρα κάποιος θα πει ότι όλες οι περιπτώσεις δεν στοιχειοθετούν απειλή κατά της ζωής. Το διάβασα και σε ανάρτηση στο Facebook. Θέλουν, λέει, να μας τρομοκρατήσουν. Και, όπως εξηγεί ο ειδήμων, κάποιες διελεύσεις δεν έγιναν με κόκκινο, αλλά με «βαθύ πορτοκαλί». Από αυτές που περνάς το φανάρι μόλις ανάψει το κόκκινο και έχεις δύο δευτερόλεπτα με το μέρος σου. Ανοησίες.

Είναι από τις περιπτώσεις που, ως κοινωνία, το βουλώνεις και κατεβάζεις τα μάτια. Διότι εδώ δεν φταίει το κράτος, δεν μπορείς να τα φορτώσεις στις κυβερνήσεις. Δεν σου φταίει ούτε το οδικό δίκτυο και το μποτιλιάρισμα που σε βγάζει εκτός ορίων. Ευθύνεται μόνο ο προβληματικός τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό σου.

Θα πείτε ότι είναι θέμα οδηγικής παιδείας. Ούτε αυτό ισχύει. Δεν χρειάζεσαι εκπαίδευση για να γνωρίζεις ότι, όταν περνάς με κόκκινο, είσαι ένας εν δυνάμει δολοφόνος. Ούτε πρέπει κάποιος δάσκαλος να κάτσει δίπλα σου για να σου εξηγήσει ότι δεν έχεις τέσσερα μάτια ώστε να μπορείς, ταυτοχρόνως, να κοιτάς το κινητό και τον δρόμο. Εκτός αν μας πεις ότι δεν έχεις ένα πενηντάρικο να βάλεις Bluetooth στο αυτοκίνητο. Σεβαστό. Τότε μην κοιτάς το κινητό σου. Ή μην οδηγείς.

Οι κάμερες καλύπτουν ένα πολύ μικρό κομμάτι του οδικού δικτύου της πρωτεύουσας. Αλλά αποκαλύπτουν το πλήρες μέγεθος της γαϊδουριάς μας. Και προσπαθώ να καταλάβω πώς εξηγείται αυτή η εγκληματική συμπεριφορά μας στους δρόμους. Είναι η μεσογειακή μας αμεριμνησία και το «σώπα βρε αδερφέ, τίποτα δεν θα γίνει»; Μην είναι η βεβαιότητα της ατιμωρησίας; Οταν κάνεις τροχαίες παραβάσεις μπροστά στα αστυνομικά όργανα και εκείνα δεν σου δίνουν σημασία, είναι λογικό να πάρεις θάρρος. Μήπως είναι η έμφυτη αίσθηση της μαγκιάς που διακρίνει τον Ελληναρά; Ισως και η προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε τα πράγματα. «Δεν χάθηκε ο κόσμος αν περάσω τη στιγμή που το πορτοκαλί αλλάζει σε κόκκινο».

Είναι λίγο από όλα αν και θα έδινα μεγάλη προτεραιότητα στην αίσθηση της ατιμωρησίας που διατρέχει τη σχέση μας με το αυτοκίνητο. Θα περάσεις με κόκκινο όπως θα διπλοπαρκάρεις ή θα το βάλεις πάνω στο πεζοδρόμιο, στην μπάρα των αναπήρων ή θα μπεις από μονόδρομο για να μην κάνεις κύκλους. Και εδώ βρίσκεται το πραγματικό πρόβλημα. Δεν είναι η άγνοια του κανόνα. Είναι η περιφρόνηση προς τον άλλον. Όταν περνάς με κόκκινο, δεν ρισκάρεις μόνο τη δική σου ζωή. Ρισκάρεις και τη ζωή κάποιου άλλου. Όταν κοιτάς το κινητό ενώ οδηγείς, δεν είσαι απλώς απρόσεκτος. Δηλώνεις ότι το μήνυμα, το like ή το story έχουν μεγαλύτερη αξία από τον άνθρωπο που μπορεί να πεταχτεί μπροστά σου στο επόμενο δευτερόλεπτο.

Οδηγούμε όπως ζούμε. Με προχειρότητα, αλαζονεία και μια σταθερή πεποίθηση ότι οι συνέπειες αφορούν πάντα τους άλλους. Οι κάμερες δεν είναι τιμωρία. Είναι καθρέφτης. Και αυτό που έδειξαν αυτές τις τέσσερις μέρες στην Αθήνα δεν είναι μια πόλη γεμάτη βιαστικούς οδηγούς. Είναι μια κοινωνία που, πίσω από το τιμόνι, βγάζει τον χειρότερο της εαυτό. Και μέχρι να το παραδεχτούμε, το κόκκινο θα συνεχίσει να μοιάζει με πράσινο.