Οι “κούφιες” μαθητικές παρελάσεις

Η συζήτηση για τις μαθητικές παρελάσεις έχει τελειώσει εδώ και χρόνια. Αυτό που καθιέρωσε η δικτατορία του Μεταξά έγινε πλέον κομμάτι της εθνικής και οικογενειακής μας παράδοσης. Όσο και αν ενοχλεί κάποιους η μεταμφίεση των παιδιών σε στρατιωτάκια που παρελαύνουν υπό τους ήχους εμβατηρίου, το θέαμα θεωρείται αποδεκτό.

Στο παρελθόν είχα γράψει, με την αντίστοιχη σχολιαστική κατακραυγή, ότι αντί για παρελάσεις θα ήταν πιο ουσιαστική η διοργάνωση εθελοντικών δράσεων από τα παιδιά. Να μάθουν, δηλαδή, την έννοια της προσφοράς προς την πατρίδα, διότι η παρέλαση δεν τους διδάσκει κάτι τέτοιο· αντιθέτως, επενδύει το «εθνικό» με περιττή γραφικότητα. Ας είναι. Εμείς και η Κύπρος είμαστε οι μοναδικές χώρες στον κόσμο με μαθητικές παρελάσεις υπό στρατιωτική αισθητική.

Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται ότι όλα τα παιδιά έχουν επίγνωση για αυτό που συμβολίζει και τιμά ο στρατιωτικός βηματισμός τους. Θα δούμε, άλλωστε, τούτες τις μέρες κάποια να ρωτούνται για την εθνική επέτειο και να απαντούν με τρόπο που νομίζεις ότι τρολάρουν. Αλλά όλο αυτό είναι πλέον ασυνείδητο. Παιδιά που παρελαύνουν χωρίς να ξέρουν καν γιατί, γονείς που χειροκροτούν επειδή «έτσι πρέπει» και κάμερες που καταγράφουν έναν παραδοσιακό θεσμό.

Ίσως, λοιπόν, να χρειάζεται να ξανασκεφτούμε όχι το τελετουργικό, αλλά το περιεχόμενό του. Οι νέες γενιές δεν συγκινούνται από λάβαρα και παραγγέλματα. Δεν τους εμπνέει η παράταξη, αλλά η συμμετοχή. Δεν θα αγαπήσουν την πατρίδα επειδή παρελαύνουν, αλλά επειδή θα τη νιώσουν δική τους. Και αυτό δεν συμβαίνει με σημαίες, αλλά με πράξεις.

Άλλωστε πρόκειται για μία πατρίδα που επιμένει να τα αδικεί αν δεν έχουν γεννηθεί στη σωστή οικογένεια, με τα μέσα και τις προσβάσεις που θα τους προσφέρουν ένα καλό μέλλον.

Νέος πατριωτισμός δεν σημαίνει να μαθαίνεις τα παιδιά να βαδίζουν, αλλά να συμμετέχουν: να φυτεύουν δέντρα, να βοηθούν ευάλωτους ανθρώπους, να καθαρίζουν μια ακτή, να μαθαίνουν την ιστορία του τόπου μέσα από τη ζωή του και όχι μέσα από τελετές.

Στην εποχή των οθονών, η αληθινή εθνική παιδεία χρειάζεται εμπειρία και συναίσθημα. Ο πατριωτισμός δεν μετριέται με βήματα, αλλά με συμμετοχές.