Ολίγον απεργία δεν υπάρχει

Σε μια εποχή θεμελιωδών μετασχηματισμών για τη δημοσιογραφία, με την εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης να έχει ήδη φτάσει, η ΕΣΗΕΑ, δεν μπορεί καν να περιφρουρήσει μια απεργία στο διαδίκτυο.

Η τελευταία απεργία της ΕΣΗΕΑ επιβεβαίωσε, για πολλοστή φορά, αυτήν την αδυναμία. Η σχεδόν τελετουργική διαπίστωση της καταστρατήγησής της από την πλειονότητα των ενημερωτικών ιστοσελίδων, δεν είναι απλώς οργανωτική ανεπάρκεια. Είναι σύμπτωμα ενός βαθύτερου προβλήματος: η Ένωση δεν διαθέτει εργαλεία, ούτε στρατηγική, για να επηρεάσει ουσιαστικά το πεδίο στο οποίο λειτουργούν οι δημοσιογράφοι του διαδικτύου.

Το ερώτημα δεν είναι πλέον μόνο αν “έσπασε” η απεργία, αλλά και ποιο είναι το αποτέλεσμά της ως προς τον στόχο που είχε. Να κατανοήσει και να νιώσει το κοινό ότι ο κλάδος απεργεί και για ποιο λόγο. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν η πλειοψηφία των διαδικτυακών ΜΜΕ λειτουργεί κανονικά και σε βάρος όσων σέβονται την κινητοποίηση.

Αυτό που δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται η ΕΣΗΕΑ είναι ότι οι προκλήσεις του σήμερα δεν λύνονται με μηχανισμούς του χθες. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ ενημερωτικών ιστοσελίδων –κάποιες από τις οποίες συμμετέχουν στην απεργία και άλλες όχι– υπονομεύει την έννοια της συλλογικής δράσης τα δικαιώματα αυτών που απεργούν, αλλά και την επιβίωση των ίδιων των συνεπών επαγγελματιών. Όταν η “ανυπακοή” στην απεργία οδηγεί απλώς σε περισσότερη επισκεψιμότητα και διαφήμιση, το μήνυμα είναι σαφές: η συλλογικότητα έχει συνέπειες, η εξατομίκευση ανταμείβει.

Και όλα αυτά, ενώ στον ορίζοντα προβάλλει η τεράστια πρόκληση της Τεχνητής Νοημοσύνης: η δυνατότητα αυτοματοποιημένης παραγωγής περιεχομένου, η συμπίεση θέσεων εργασίας, η υποκατάσταση ανθρώπινων ρεπορτάζ με αλγόριθμους. Η συλλογική δράση, έπρεπε ήδη να έχει μετατοπιστεί προς τα εκεί.

Η δημοσιογραφία του μέλλοντος χρειάζεται νέες μορφές συλλογικής οργάνωσης, στρατηγική τεκμηρίωση έναντι των εργοδοτών και του κράτους, επαναδιαπραγμάτευση του επαγγελματικού πλαισίου με γνώμονα τις τεχνολογικές αλλαγές.

Αν η ΕΣΗΕΑ δεν μπορεί –ή δεν θέλει– να ανταποκριθεί σε αυτή την πρόκληση, το ερώτημα δεν είναι πότε θα προκηρύξει ξανά απεργία και πόσοι θα τη σπάσουν χωρίς καμία συνέπεια. Είναι αν έχει νόημα να υπάρχει με τη μορφή που γνωρίζουμε.