Ποιο ΠΑΣΟΚ και ποια Αριστερά (δεν) μπορούν να συνεργαστούν…

Στη διάρκεια που μισού αιώνα της Μεταπολίτευσης έχουν γίνει κάθε είδους κυβερνητικές συνεργασίες. Σχεδόν όλοι έχουν συνεργαστεί με όλους, αλλά ας κρατήσουμε το «σχεδόν», διότι υπάρχει μια εξαίρεση.

Η πρώτη συνεργασία: Πριν από τρεις δεκαετίες, το 1989, συνεργάστηκαν η Δεξιά και η Αριστερά. Η ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και ο ενιαίος τότε Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου συνεργάστηκαν για να διώξουν από την κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Το κατάφεραν. Συγκυβέρνησαν, αλλά το αποτέλεσμα δεν ήταν καλό. Μετά από τέσσερα χρόνια(1993), το ΠΑΣΟΚ επανήλθε θριαμβευτικά, ο Μητσοτάκης αποχώρησε και ο Συνασπισμός συρρικνώθηκε και διαλύθηκε.

Στο πρόσφατο παρελθόν, μέσα στην οικονομική κρίση, είχαμε ακόμα δύο, μάλλον παράταιρες, συνεργασίες.

Το 2102 την κυβερνητική συνεργασία των δύο μεγάλων αντιπάλων της Μεταπολίτευσης, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, στην κυβέρνηση Σαμαρά. Η συνεργασία αυτή έβλαψε και τους δύο. Προσωρινά τη ΝΔ και μακροχρόνια το ΠΑΣΟΚ. Η ΝΔ μετά την ήττα του 2015 από τον ΣΥΡΙΖΑ ανέκαμψε και στη συνέχεια ισχυροποιήθηκε και κυβερνά. Το ΠΑΣΟΚ, αντίθετα, υπέστη ισχυρότατο πλήγμα. Το 2015 απειλήθηκε με κοινοβουλευτική εξαφάνιση(4,68%). Και μέχρι σήμερα παραμένει σκιά του παλιού εαυτού του και δεν μπορεί να ξεφύγει από τα μικρομεσαία ποσοστά(ούτε 13% στις ευρωεκλογές του 2024).

Η τρίτη συνεργασία ήταν μεταξύ μιας ισχυρής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) του Αλέξη Τσίπρα και μιας απόφυσης της Δεξιάς, που ήταν οι ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου. Το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό. Οι ΑΝΕΛ διαλύθηκαν και ο ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα, αν και δεν ήταν αυτός ο κυριότερος λόγος.

Η μόνη συνεργασία που δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής είναι μεταξύ των δυνάμεων που απαρτίζουν τον πάλαι ποτέ ισχυρό προοδευτικό πόλο της πολιτικής μας ζωής. Δεν έχουν συνεργαστεί η Κεντροαριστερά με την Αριστερά, όπως αυτές σχηματοποιούνται στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτή η συζήτηση επανέρχεται ξανά σήμερα στο προσκήνιο μετά και την επάνοδο του Αλέξη Τσίπρα σε κεντρικό ρόλο στην πολιτική σκηνή. Και επανέρχεται διότι, παρά τις αρνήσεις εκατέρωθεν, οι πάντες βλέπουν ότι, με την πολυδιάσπαση που επικρατεί στον πέραν της ΝΔ, αυτός δεν έχει καμιά κυβερνητική προοπτική, παρά τη συνεχή υποχώρηση του κόμματος του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το ερώτημα είναι γιατί τα επιμέρους κόμματα του προοδευτικού χώρου δεν μπορούν να συνεργαστούν, πού οδηγεί αυτή η άρνηση και αν κάτι μπορεί να αλλάξει με την επανεμφάνιση Τσίπρα.

Πρώτον, δεν μπορεί να συνεργαστεί με την Αριστερά το ΠΑΣΟΚ που έχει αποκτήσει «ώσμωση» με τη ΝΔ είτε επειδή υπήρξε η κυβερνητική συνεργασία την περίοδο 2012-2014 είτε λόγω του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου, το οποίο πάει σήμερα να αναβιώσει ως αντι-ΤΣΙΠΡΑ μέτωπο. Στο σημερινό ΠΑΣΟΚ έχει ρόλο μια ομάδα στελεχών, που θα αντιταχθεί λυσσαλέα σε οποιαδήποτε απόπειρα συνεργασίας με την Αριστερά. Δεν πρέπει να ξενίζουν οι «κορώνες» εναντίον της ΝΔ και του κ. Μητσοτάκη που βγάζουν σήμερα τέτοια στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Είναι συγκυριακές και οπορτουνιστικές. Άλλωστε, στο πρόσφατο παρελθόν τέτοια στελέχη είχαν πει ότι το ΠΑΣΟΚ είχε τελειώσει γι’ αυτούς και είχαν ταχθεί υπέρ της αυτοδυναμίας της ΝΔ (Άννα Διαμαντοπούλου) και είχαν διακηρύξει ότι «τους πείθει» ο Κυριάκος Μητσοτάκης, διότι έχει «συνέπεια λόγων κι έργων» (Π.Δουδωνής) κ.α.

Αυτό που δεν είναι σαφές είναι τι επιδιώκει η σημερινή υπό τον κ. Ανδρουλάκη ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Πιθανότατα την αναπαραγωγή των κομματικών θέσεων σε ένα μικρομεσαίο κόμμα της δεύτερης θέσης. Αυτό που μπορεί να μην υπολογίζουν είναι τι μπορεί να συμβεί αν, με την επιστροφή Τσίπρα, επέλθουν ανακατατάξεις που θα αλλάξουν τη σημερινή σειρά. Και το ΠΑΣΟΚ από δεύτερο μπορεί να βρεθεί τρίτο, ίσως και τέταρτο, αν ένα κόμμα της Ακροδεξιάς(πχ Βελόπουλος) απορροφήσει τις απώλειες της ΝΔ.

Εν κατακλείδι, το ΠΑΣΟΚ που «δεν μπορεί» να συνεργαστεί με την Αριστερά κι ένα κομμάτι του κλείνει το μάτι στην εκ νέου συνεργασία με τη ΝΔ, δεν μπορεί να ελπίζει σε καμιά «νίκη έστω με μια ψήφο διαφορά». Το μόνο που μπορεί να διεκδικήσει είναι το ρόλο της χρήσιμης τσόντας σε μια κυβέρνηση συνεργασίας με τη ΝΔ, με ή χωρίς Μητσοτάκη.

Αντιστοίχως, στην Αριστερά του πρώην ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν κομμάτια που, επίσης, αποκλείουν τη συνεργασία, η οποία είναι μόνη που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποτροπή της τρίτης κυβερνητικής θητείας της ΝΔ, με ή χωρίς Μητσοτάκη. Και είναι χαρακτηριστικό ότι οι πιο βιτριολικές επιθέσεις που δέχεται ο Τσίπρας, ο οποίος μιλάει για τη σημερινή απουσία εναλλακτικής απέναντι στη ΝΔ, είναι μέσα από τα κομμάτια του πρώην ΣΥΡΙΖΑ και μάλιστα από πρώην υπουργούς των κυβερνήσεών του και δικούς του στενούς συνεργάτες.

Η εικόνα αυτή παραπέμπει σε ένα είδος πολιτικής παράνοιας. Η ΝΔ του κ. Μητσοτάκη- με το 28% των ευρωεκλογών και το ακόμα χαμηλότερο των δημοσκοπήσεων- βρίσκεται σε φάση αποδρομής. Αλλά δεν υπάρχει κάποιος να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις που θα της αφαιρέσουν τις πιθανότητες να κατακτήσει και τρίτη κυβερνητική θητεία. Οι όποιες προσπάθειες προς την κατεύθυνση να δημιουργηθεί μια μεγάλη, συνθετική, παράταξη απέναντι στη ΝΔ υπονομεύονται προκαταβολικά είτε στο όνομα κάποιας αριστερής «καθαρότητας» (κομμάτια του πρώην ΣΥΡΙΖΑ) είτε στο όνομα της «αυτόνομης πορείας» (ΠΑΣΟΚ).

Είναι μια παρανοϊκή κατάσταση που οδηγεί στην πολιτική αυτοκτονία.

ΥΓ: Χρήσιμη υπενθύμιση- λόγω της σημερινής επετείου της 18ης Οκτωβρίου 1981- για το πώς οι μεγάλοι ηγέτες παραμερίζουν το παρελθόν χάριν του παρόντος και του μέλλοντος. Όλοι γνωρίζουμε τις άγριες συνθήκες της πολιτικής μας ζωής την περίοδο του 1989, τότε που είχαμε την πρώτη «παρά φύσιν» συνεργασία Δεξιάς και Αριστεράς, με στόχο το ΠΑΣΟΚ και προσωπικά τον Ανδρέα Παπανδρέου. Η φάση πέρασε, η συνεργασία κατέρρευσε και το ΠΑΣΟΚ επανήλθε πανίσχυρο. Λίγο πριν από τις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1993 πήρα την τελευταία προεκλογική συνέντευξη του Ανδρέα για την τότε ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ. Και όταν άκουσα την απάντησή του στην ερώτηση για το 1989 και τις σχέσεις του με την Αριστερά, οι οποίες ήταν ακόμη τεταμένες, κόντεψα να…πέσω από την καρέκλα μου. Η απάντηση συνοψίζεται στους δύο τίτλους που βάλαμε στη συνέντευξη και τους βλέπετε παρακάτω. Τα συμπεράσματα αυτονόητα για τη σημερινή μυωπική πολιτική του κόμματός του…