Πούτιν και Νετανιάχου, «ρωσοφοβία» και «αντισημιτισμός»: Τι είμαστε;

Όταν ο πολιτισμός, σε όλες του τις εκδοχές, εμπλέκεται στις δράσεις των κρατών και τα κράτη επιχειρούν να «ξεπλυθούν» μέσω αυτού, τίποτα καλό δεν μπορεί να προκύψει. Διότι τα κράτη, ιδίως τα αυταρχικά και όσα έχουν εξαπολύσει πολέμους εναντίον άλλων, πιο αδύνατων, δεν ενδιαφέρονται για τον πολιτισμό, αλλά τον χρησιμοποιούν για να επιβάλλουν την προπαγάνδα τους.

Όμως, για να μην θεωρητικολογούμε,  ας χρησιμοποιήσουμε συγκεκριμένα παραδείγματα, τα οποία προκάλεσαν αντιδράσεις και πολλές συζητήσεις, καθώς εμπλέκονται δύο χώρες- Ισραήλ και Ρωσία– και εγχώριοι υποστηρικτές τους.

Ας ξεκινήσουμε με το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Στη Θεσσαλονίκη ματαιώθηκε προχτές μια εκδήλωση που είχε προγραμματιστεί να γίνει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Βιβλίου. Την εκδήλωση ματαίωσε η παρέμβαση μέρους των εκδοτών και κάποιων αριστερών οργανώσεων, που επικαλέστηκαν τα εγκλήματα που διαπράττει το Ισραήλ σε βάρος των Παλαιστινίων στη Γάζα (περισσότερα εδώ).

Όσοι αντέδρασαν στη ματαίωση της εκδήλωσης μίλησαν για «λογοκρισία» και «αντισημιτισμό».

Δεύτερο παράδειγμα (παλαιότερο): Τον Μάρτιο του 2022 το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού απαγόρευσε οποιαδήποτε εκδήλωση στην οποία θα έπαιρναν μέρος πολιτιστικοί οργανισμοί της Ρωσίας. Έτσι ματαιώθηκαν εμφανίσεις Ρώσων καλλιτεχνών και συγκροτημάτων (πχ Μπολσόι). Το εμπάργκο επιβλήθηκε εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Τότε υπήρξαν υποστηρικτές αυτής της απαγόρευσης (οι λεγόμενοι «ρωσόφοβοι»), προβάλλοντας το γεγονός ότι οι ρωσικοί οργανισμοί ελέγχονται από το ρωσικό κράτος και, επομένως, προβάλλουν τη «προπαγάνδα του Πούτιν». Οι επικριτές της απαγόρευσης (οι λεγόμενοι «φιλορώσοι») θεώρησαν ότι τιμωρείται ο ρωσικός πολιτισμός, που δεν ταυτίζεται με τον Πούτιν.

Τα ίδια πάνω-κάτω ισχύουν και με όσα έγιναν στη Θεσσαλονίκη. Όσοι υποστηρίζουν τη ματαίωση της εκδήλωσης επισημαίνουν ότι την είχε οργανώσει η πρεσβεία του Ισραήλ, ο πρωθυπουργός του οποίου έχει κατηγορηθεί για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Αντίθετα, όσοι επικρίνουν τη ματαίωση της εκδήλωσης την αποδίδουν  στον «αντισημιτισμό». Και καταγγέλλουν «λογοκρισία».

Ας κάνουμε τώρα μια υπόθεση. Αν την εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη είχε οργανώσει (όχι η ισραηλινή, αλλά) η ρωσική πρεσβεία, θα είχαμε αντίστροφη εικόνα. Όσοι σήμερα μιλάνε για λογοκρισία, δηλαδή οι «ρωσόφοβοι», θα επικροτούσαν τη ματαίωσή της διότι θα εξυπηρετούσε την «προπαγάνδα του Πούτιν», για τον οποίο έχει, επίσης, εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης.

Αντίθετα, όσοι σήμερα επικροτούν τη ματαίωση της εκδήλωσης, δηλαδή οι «αντισημίτες», θα διαμαρτύρονταν για «λογοκρισία» σε βάρος του ρωσικού πολιτισμού.

Πού καταλήγουμε;

Πρώτον και το Ισραήλ και η Ρωσία κατέχουν ξένα εδάφη και οι επικεφαλής τους διώκονται διεθνώς. Η  Ρωσία εισέβαλε πρόσφατα στην Ουκρανία, το Ισραήλ εξοντώνει εδώ και δεκαετίες τους Παλαιστινίους. Επομένως, η στάση μας απέναντι στο εμπάργκο σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και των δύο αυτών χωρών δεν πρέπει να είναι επιλεκτική. Και όχι να μιλάμε για «λογοκρισία» ανάλογα με την πολιτική και ιδεολογική μας συμπάθεια.

Δεύτερον, λογοκρισία ήταν και το εμπάργκο του 2022 στα ρωσικά πολιτιστικά συγκροτήματα, λογοκρισία είναι και η τωρινή ματαίωση της εκδήλωσης της πρεσβείας του Ισραήλ. Τότε θύμα ήταν ο ρωσικός πολιτισμός, τώρα είναι ένας ισραηλινός συγγραφέας. Ούτε τότε ήταν «αντιρωσική υστερία» , ούτε τώρα «αντισημιτισμός». Αν και τότε το εμπάργκο επιβλήθηκε με απόφαση υπουργού του ελληνικού κράτους. Το οποίο ελληνικό κράτος, μέσω της κυβέρνησης που το εκπροσωπεί σήμερα, είναι εναντίον του εισβολέα Πούτιν, αλλά υπέρ του σφαγέα Νετανιάχου.

Στους πολέμους το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια. Για να τη βρούμε πρέπει να μπορούμε να διακρίνουμε τα ψέματα της εκατέρωθεν προπαγάνδας…