Προσωπικά δεδομένα: Ψεκάστε, αποπροσανατολίστε, τελειώσατε

Η είδηση για την παραίτηση του Προέδρου της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (μετά από ευδόκιμη θητεία 9 ετών, από τον Αύγουστο 2016) και πρώην Προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας Κ. Μενουδάκου πέρασε στα ψιλά. Δυστυχώς, αναμενόμενο. Το θέμα των προσωπικών δεδομένων δεν είναι καθόλου «τουριστικό». Ο ίδιος ο καταξιωμένος δικαστής εκτελώντας τα καθήκοντά του απέφευγε κάθε περιττή έκθεση στη δημοσιότητα. Ο συστημικός Τύπος, εξάλλου, από την συνέντευξη που δόθηκε  ξεχώρισε τη δήλωση του Προέδρου ότι κατά τη θητεία  του δεν δέχθηκε σε καμία χρονική στιγμή πολιτική παρέμβαση στο έργο του ή στο έργο της Αρχής. Όλα αναμενόμενα. Ποιος άλλωστε θα αποτολμούσε να εκτεθεί με παρεμβάσεις που οπωσδήποτε  θα έπεφταν στο κενό;

Αυτό όμως που θα έπρεπε να προσεχθεί ήταν ένα άλλο σημείο: Η αναφορά ότι οι προβλεπόμενες οργανικές θέσεις προσωπικού για την Αρχή είναι 91, ενώ σήμερα υπηρετούν μόνο 50 άτομα. Υποστελέχωση δηλαδή σημαντική  σε σχέση με ό,τι συμβαίνει σε άλλα κράτη – μέλη  της Ευρωπαϊκής Ένωσης με  ομόλογες εποπτικές αρχές. Σε αυτήν την κατάσταση αφήνεται στη χώρα μας αδύναμη μια Αρχή εντεταλμένη  για έργο ποσοτικά τεράστιο και ποιοτικά κρίσιμο: Να διακρίνει μια ισορροπία, ακριβώς επειδή κάποια προσωπικά δεδομένα είναι αναγκαίο να συλλέγονται και κάποια άλλα να προστατεύονται.

Σε ποια εποχή λοιπόν μεθοδεύεται η υποστελέχωση; Ακριβώς τότε  όπου οι κολοσσοί της ψηφιακής επεξεργασίας  προσπαθούν να σαρώνουν όσο γίνεται περισσότερα προσωπικά στοιχεία των πολιτών ώστε να παράγουν εκμεταλλεύσιμα και εμπορεύσιμα προφίλ: Ταυτότητες –  στερεότυπα που φέρνουν στο νου τα  πολιτικά και τα κοινωνικά φρονήματα. Προβλέψεις δηλαδή συμπεριφοράς οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής. Εντωμεταξύ,  όπου υπάρχει δυνατότητα πρόβλεψης υπάρχει και δυνατότητα χειραγώγησης. Γι’ αυτό και τα προφίλ κοστίζουν, αλλά και παράγουν κέρδη οικονομικά ή πολιτικά.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι τα προσωπικά δεδομένα  αποτελούν για την παραγωγή προφίλ την  πρώτη ύλη,  όπως συμβαίνει με τo πετρέλαιο για τη βιομηχανική παραγωγή. Η διαφορά είναι ότι τα δεδομένα τα παρέχουν δωρεάν οι χρήστες, ανέμελοι για τον κίνδυνο της χειραγώγησής τους, ενώ το πετρέλαιο έχει κόστος.

Αυτήν την ισορροπία  και την ελευθερία προστατεύουν οι κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων στη χώρα μας και στην Ευρώπη. Αν κάποιοι θεωρούν ότι η συγκεκριμένη  προστασία είναι μια πολυτέλεια, ή μια στείρα γραφειοκρατία, ή ένας τεχνοφοβικός συντηρητισμός της Ευρώπης που δήθεν υστερεί σε ευστροφία απέναντι στο άνετο laissez faire των ΗΠΑ και της Κίνας, ας το ξανασκεφτούν. Τους έχουν ψεκάσει, τους έχουν αποπροσανατολίσει,  αλλά ας μην τους τελειώσουν. Πολύ απλά: Αν οι σχετικοί κανόνες  δεν θα  ήταν ζωτικοί  για τους πολίτες, αλλά θα ενδιέφεραν μόνο το «επιτελικό κράτος» ή την αγορά,  η διαχείριση θα ήταν αντίστροφη: Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δεν θα ήταν τόσο υποστελεχωμένη. Θα πλημμύριζε από στελέχη, μετακλητούς, εξοπλισμούς κλπ κλπ.

Οι αλυσίδες για τις οποίες αδιαφορούν οι ανέμελοι πολίτες είναι οι δικές τους. Θα μπορούσαν καλύτερα να το καταλάβουν, αν αντί για προστασία δεδομένων θα αναφερόμασταν ορθότερα σε προστασία της ελευθερίας από κινδύνους χειραγώγησης: Κατά το Σύνταγμα (άρθρο 5 παρ. 1), σε ιδιώνυμη περίπτωση προστασίας της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Επείγει να καταρτιστεί μια νέα γενιά τεχνικών και νομικών ώστε να το αναγνωρίζει.

ΥΓ: Ενώ έγραφα τις γραμμές αυτές πληροφορήθηκα την παραίτηση λόγω λήξης θητείας του Προέδρου της ΑΔΑΕ κ. Χρήστου Ράμμου, πρώην Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας. Εύχομαι και πιστεύω ότι οι κκ. Μενουδάκος και Ράμμος θα μείνουν επιστημονικά ενεργοί και δημιουργικοί, αλλιώς το κόστος για την ελληνική δικαιική επιστήμη θα ήταν βαρύ.