Ψαρεύουμε το μέλλον μας;

Η Γη ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους γνωστούς πλανήτες χάρη στην ύπαρξη θερμών και αλμυρών θαλασσών που καλύπτουν τα 2/3 της επιφάνειάς της. Η αξία των θαλασσών για τον πλανήτη είναι ανεκτίμητη, ενώ έρχεται στο επίκεντρο, καθώς το μέλλον της ανθρωπότητας εξαρτάται περισσότερο από ποτέ από την υγεία των πολύτιμων αυτών οικοσυστημάτων και από τα αγαθά και τις υπηρεσίες που μας προσφέρουν.

Παρόλα αυτά, η ανεκτίμητη αυτή πηγή ζωής που μας τρέφει, εξισορροπεί το κλίμα και προσφέρει πολλαπλά οφέλη, δείχνει σοβαρά σημάδια υποβάθμισης. Η υγεία των θαλασσών επιδεινώνεται λόγω τοπικών πιέσεων, όπως η καταστροφή των οικοτόπων, η υπεραλίευση, η ρύπανση και οι ραγδαίες και χωρίς προηγούμενο αλλαγές στη θερμοκρασία και την οξύτητα των θαλασσών.

Ο βυθός κρύβει τρομακτικά μυστικά…

Στη Μεσόγειο το 82% των πληθυσμών ψαριών απειλείται από την υπεραλίευση

Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ψαρικών και το 50% προέρχεται από τις αναπτυσσόμενες χώρες

Τα αλιεύματα που χάνουμε κάθε χρόνο λόγω της υπεραλίευσης θα μπορούσαν να θρέψουν ως και 20 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως

Το ψάρι αποτελεί βασική τροφή και πηγή πρωτεΐνης για 3 δισ. ανθρώπους, κυρίως στο αναπτυσσόμενο κόσμο.

800 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από τη θάλασσα για την τροφή και το εισόδημά τους

Αν οι θάλασσές μας «μεταφράζονταν» σε μια εθνική οικονομία, τότε θα ήταν η 7η μεγαλύτερη παγκοσμίως, με ΑΕΠ που ξεπερνάει τα 2,5 τρις δολάρια ετησίως και συνολική αξία που αγγίζει τα 24 τρις δολάρια

Μόνο ο θαλάσσιος και παράκτιος τουρισμός της Μεσογείου (που αποτελεί το 1/3 της μεσογειακής θαλάσσιας οικονομίας) παράγει μια αξία 100 δισ. και παρέχει 1,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας

Το 30% των αλιευμάτων παγκοσμίως προέρχεται από δραστηριότητες παράνομης αλιείας. Κάθε χρόνο, 11 έως 26 εκατομμύρια τόνοι ψαριών συνολικής αξίας 10 έως 23 δισ. δολάρια αλιεύονται παράνομα.

Ένα ψάρι για μια ολόκληρη οικογένεια

Το ψάρι που καταλήγει στο πιάτο μας συχνά έχει διανύσει μεγάλη διαδρομή, περνώντας από πολλά χέρια, τις περισσότερες φορές εκείνα των παράκτιων ψαράδων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο μεγαλύτερος όγκος αλιευμάτων προέρχεται από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, αφού για χρόνια ξένες εταιρείες ψαρεύουν στα αλιευτικά τους πεδία, συχνά αρπάζοντας την ψαριά από εκατομμύρια ντόπιους. Το 97% των εργαζομένων στον τομέα της αλιείας παγκοσμίως ζει στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ το 90% είναι ψαράδες μικρής κλίμακας.

Οι ψαράδες στις αναπτυσσόμενες χώρες που ρίχνουν τα δίχτυα τους με την ελπίδα μιας καλής ψαριάς, δεν έχουν πάντα εναλλακτικές. Ολόκληρες οικογένειες εξαρτώνται από τη θάλασσα για την τροφή και το εισόδημά τους, όπως για παράδειγμα σε κάποια ψαροχώρια της Γκάνας όπως το Bojo, όπου ολόκληρος ο πληθυσμός εξαρτάται από την αλιεία.

Η Ελλάδα αναζητά βιώσιμα ψαρικά

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, εισάγουμε 36.000 τόνους ψαρικών από περισσότερες από 40 χώρες. Μάλιστα, αν και μικρή χώρα, κατέχουμε τη 16η θέση παγκοσμίως σε εισαγωγές καρχαριών με 1.446 τόνους κατά μέσο όρο ετησίως και μέση αξία $2.344.000! Οι καταναλωτές στην Ελλάδα, αν και δηλώνουν πως δεν έχουν επαρκή ενημέρωση για τα βιώσιμα ψάρια και θαλασσινά, φαίνονται έτοιμοι να κάνουν τη διαφορά. Σύμφωνα με νέα έρευνα της YouGov σε 11 ευρωπαϊκές χώρες, το 87% των Ελλήνων θεωρεί σημαντικό να είναι διαθέσιμα τα βιώσιμα ψαρικά, ενώ το 62% δηλώνει πως δεν γνωρίζει που μπορεί να τα προμηθευτεί.

Θέλουμε μια άδεια, νεκρή Μεσόγειο;

Πόσο τρομακτικό είναι ότι το 82% των πληθυσμών ψαριών στη Μεσόγειο υπεραλιεύεται, τη στιγμή που στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περίπου 24.000 ψαράδες και η αλιεία αποτελεί βασικό πυλώνα του παραγωγικού μας ιστού; Ακόμα πιο τρομακτικό, είναι το γεγονός πως ενώ η Ελλάδα βυθίζεται στην οικονομική κρίση, δε έχουμε ιδέα τι συμβαίνει στις θάλασσες μας.

Τo Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων (το οποίο αποτελεί συμβατική υποχρέωση της χώρας μας προς την ΕΕ) δεν είχε εφαρμοστεί από το 2007, με αποτέλεσμα να έχει κινηθεί και προδικαστική διαδικασία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τελικά, με καθυστέρηση, ξεκίνησε το 2012 με εθνικούς πόρους και το 2013 με κοινοτική συγχρηματοδότηση, ενώ με την υπογραφή σχετικής κοινής υπουργικής απόφασης, εξασφαλίστηκε η πλήρης εφαρμογή του προγράμματος για το 2014, ενώ ξεκίνησε με καθυστέρηση για το 2015. Το WWF στο πλαίσιο της εκστρατείας «Fish Forward / Ψάρι για πάντα» τονίζει πως για να είναι αξιοποιήσιμα το δεδομένα του εθνικού προγράμματος, θα πρέπει να υπάρχει απαραιτήτως συνέχεια κι συνέπεια στην υλοποίηση του, προκειμένου να δημιουργούνται «χρονοσειρές» δεδομένων.

Αφήνουμε αναξιοποίητο ένα τεράστιο και πολύτιμο κεφάλαιο, που θα μπορούσε να συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στην ευημερία χιλιάδων ανθρώπων που εργάζονται στην αλιεία και σε σχετικές υπηρεσίες.

Διεκδικούμε μια καλύτερη σχέση με τη θάλασσα

Είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε το τρομακτικό σενάριο της υπεραλίευσης και να δώσουμε την ευκαιρία στη θάλασσα να αναπληρώσει όσα μας προσφέρει. Πως διασφαλίζουμε ότι οι επόμενες γενιές θα απολαμβάνουν υγιείς, γεμάτες ζωή θάλασσες και ψάρι για πάντα; Η αλιεία για να είναι βιώσιμη απαιτεί πολιτική βούληση, ορθούς κανόνες διαχείρισης στη βάση επαρκών στοιχείων και βεβαίως, εφαρμογή της νομοθεσίας. Απαιτεί όμως και τη στήριξη των καταναλωτών. Οι αγορές δεν είναι αυθύπαρκτες. Αν εμείς ως καταναλωτές επιλέγουμε μόνο βιώσιμα ψαρικά, οι επιχειρήσεις θα αυξήσουν την προσφορά τους και η πολιτεία θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της. Υπάρχουν βιώσιμες λύσεις για την κοινωνία και τη θάλασσα. Αναρωτιέμαι, πόσο ακόμα θα περιμένουμε για να τις εφαρμόσουμε.