Ο Δον Κιχώτης και το “σίκουελ” της Μεταπολίτευσης

Ο Δον Κιχώτης και το “σίκουελ” της Μεταπολίτευσης
Κυρ. Μητσοτάκης Eurokinissi

Η Μεταπολίτευση δεν είναι "σίκουελ" που αλλάζει καστ πρωταγωνιστών και συνεχίζεται εσαεί λόγω...εισπρακτικής επιτυχίας. Ούτε επεκτείνεται και παρατείνεται μέχρι να βρει καθένας το "τέλος" που τον βολεύει. Το μείζον ερώτημα στο οποίο ελάχιστοι και ελάχιστα έχουν απαντήσει είναι γιατί συζητάμε ακόμα για ένα "τέλος" 45 χρόνια μετά την αφετηρία της ιστορικής περιόδου.

Διαβάζω σε πηχυαίους τίτλους πως η “πολιτική αλλαγή” που επαγγέλλεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνιστά το “Τέλος της Μεταπολίτευσης”. Βαρύγδουπο και προφανώς ανακριβές. Η μεταπολίτευση έχει γίνει ένας συμβολισμός με extension (επέκταση-παράταση). Χρησιμοποιήθηκε πλειστάκις και κατά το δοκούν.

Κατά κυριολεξία και με ιστορική προσέγγιση, με τον όρο μεταπολίτευση εννοείται η περίοδος της νεότερης ελληνικής ιστορίας μετά την πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών το 1974, και η αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η περίοδος στην οποία εντάσσεται η μεταπολίτευση αναφέρεται στην ελληνική ιστοριογραφία ως Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία.

Κι ενώ όλοι συμφωνούν για το πότε ξεκίνησε η μεταπολίτευση, η έννοια του “τέλους” της παραμένει μετέωρη και υποκύπτουσα ανά περίπτωση σε πολιτικές σκοπιμότητες.

Η λήξη του Ψυχρού Πολέμου, για παράδειγμα, το 1989, ή ο θάνατος του Ανδρέα Παπανδρέου, το 1996, έχουν χαρακτηρισθεί ως σημεία “τέλους” της Πρώτης Μεταπολίτευσης. Δειλά, ο όρος χρησιμοποιήθηκε ακόμα και με τη νίκη του Κώστα Καραμανλή, το 2004, και συνδυάστηκε με την πορεία της Ελλάδας στο ευρώ, την “απογραφή” της περιόδου του Κώστα Σημίτη (ο οποίος είχε επίσης χρησιμοποιήσει τον όρο μετά το 2000 και στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης στην ΟΝΕ και την μετατόπιση από τη δραχμή στο ευρώ) και την “επανίδρυση του Κράτους”. Συμβολικά, όπως έλεγαν τότε κάποιοι θεωρητικοί της κεντροδεξιάς, “ένας Καραμανλής άνοιξε την Μεταπολίτευση, ένας Καραμανλής έκλεισε τον πρώτο κύκλο της και άνοιξε τον δεύτερο”.

Ως τέλος της Μεταπολίτευσης αναφέρεται και η χρεοκοπία της χώρας, το 20109-2010, και η υπαγωγή στον μνημονιακό κύκλο. Αυτό, αναμφίβολα, είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα.

Οι κυβερνήσεις της πρώτης μεταπολίτευσης πτώχευσαν την χώρα και η επισφράγιση της χρεοκοπίας έκλεισε αυτό τον κύκλο. Έχει ενδιαφέρον για τον ιστορικό του μέλλοντος το γεγονός ότι οι ίδιες κυβερνήσεις (με παραλλαγές και συμμαχίες) κλήθηκαν να διαχειριστούν την πτώχευση που προκάλεσαν και να ξεκινήσουν μια “δεύτερη μεταπολίτευση”.

Κατά ανάλογο τρόπο, η ιστορική νίκη της Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ, το 2015, χαρακτηρίσθηκε, επίσης, “τέλος της μεταπολίτευσης”. Οι ηττημένοι του Εμφυλίου, οι εξορισθέντες και φυλακισμένοι της Χούντας, αποκαταστάθηκαν, για πρώτη φορά, ως ικανοί να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας, έξω από τις “νόρμες” του δικομματισμού και της ασφυκτικής εναλλαγής των συστημάτων εξουσίας,

Τώρα, τα πρωτοσέλιδα και οι δημοσιολογούντες που απηχούν τις θέσεις της Ν.Δ κάνουν λόγο για ένα ακόμα “τέλος της μεταπολίτευσης”, το οποίο, μάλιστα συνδυάζουν και με την “συντριβή της ηγεμονίας της Αριστεράς”.

Η Μεταπολίτευση, βεβαίως, δεν είναι “σίκουελ” που αλλάζει καστ πρωταγωνιστών και συνεχίζεται εσαεί λόγω…εισπρακτικής επιτυχίας. Ούτε επεκτείνεται και παρατείνεται μέχρι να βρει καθένας το “τέλος” που τον βολεύει.

Το μείζον ερώτημα στο οποίο ελάχιστοι και ελάχιστα έχουν απαντήσει είναι γιατί συζητάμε ακόμα για ένα “τέλος” 45 χρόνια μετά την αφετηρία της ιστορικής περιόδου. Και γιατί μια τέτοια περίοδος που σημαδεύτηκε, βεβαίως, από εκδημοκρατισμό και πρόοδο αλλά και από μία βάναυση χρεοκοπία και βαθιές κοινωνικές ανισότητες, αναζητά ακόμα εκείνους τους πολιτικούς και εκείνα τα πολιτικά υποκείμενα που θα εκπροσωπήσουν και, κυρίως, θα υλοποιήσουν την μετάβαση στη νέα εποχή.

Μια, ίσως, βασική παραδοχή που θα χειραφετούσε πολιτικό σύστημα και εκλογικό σώμα- πολίτες, θα ήταν η συνειδητοποίηση πως η αναζήτηση του “τέλους της μεταπολίτευσης” αποτυπώνει, τελικά, την ίδια την αποτυχία της πολιτικής και κοινωνικής μας δομής.

Εάν χρειάζονται σαράντα πέντε χρόνια για να φτάσεις στο τέλος και να ξεκινήσεις από την αρχή -χωρίς. όμως, τις νοοτροπίες, τις συμπεριφορές, τις “συνταγές” και όλα εκείνα και όλους εκείνους που συμμετείχαν στην οικοδόμηση και συντήρηση αυτού που απέτυχε- τότε κάτι δεν έχει γίνει σωστά. Και (μέρα που είναι) γι’ αυτό ευθύνες έχουν και αυτοί που ψηφίζονται και αυτοί που ψηφίζουν. Άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, αλλά, πια, ουδείς είναι αναμάρτητος.

Έχει (διδακτικό) ενδιαφέρον ο διάλογος του Δον Κιχώτη με τον ιπποκόμο του Σάντσο Πάνσα στην θέα των ανεμόμυλων κι ενώ είχαν πάρει το δρόμο σε αναζήτηση καλύτερης τύχης:

Ο Δον Κιχώτης, μόλις τους αντίκρισε, είπε στον ιπποκόμο του:

– Η τύχη οδηγεί τα βήματά μας. Βλέπεις εκεί φίλε μου Σάντσο Πάνσα, τριάντα, ίσως και λιγότερους, τεράστιους γίγαντες που ενάντια τους θα πολεμήσω και θα τους πάρω τη ζωή;

– Μα ποιους γίγαντες; είπε ο Σάντσο.

– Εκείνους εκεί κάτω, δεν βλέπεις; απάντησε ο αφέντης του, μερικοί μάλιστα έχουν χέρια μακριά ίσαμε δυο λεύγες.

– Κοιτάξτε αφέντη μου, – παρατήρησε ο Σάντσο

– εκείνα εκεί κάτω που φαίνονται έτσι δεν είναι γίγαντες, αλλά ανεμόμυλοι, και αυτά που μοιάζουν με χέρια είναι τα φτερά του που, καθώς ο άνεμος τα γυρίζει, κάνουν τη μυλόπετρα να αλέθει.

– Πώς φαίνεται ότι δεν έχεις ιδέα από περιπέτειες! Αυτοί εκεί είναι γίγαντες και, αν φοβάσαι, πήγαινε στην άκρη να προσευχηθείς, όσο θα δίνω την άνιση μάχη ενάντια τους.

Εν κατακλείδι, το “τέλος της μεταπολίτευσης” δεν είναι κάποιος στρατός γιγάντων που μας απειλεί. Είναι οι ανεμόμυλοι που κυνηγούσαμε εδώ και περίπου πέντε δεκαετίες. Και οι μεν και οι δε. Και αυτοί που φέρουν ακέραιες τις (συχνά εγκληματικές) ευθύνες στην πορεία προς την χρεοκοπία του 2010, και εκείνοι που βύθισαν τη χώρα στον μιθριδατισμό της διαφθοράς και του “δεν βαριέσαι”, και εκείνοι που πεισματικά παρέβλεψαν τους οιωνούς, και εκείνοι που καθυστερημένα συνειδητοποίησαν τι πρέπει να γίνει επειδή είχαν “αυταπάτες”, αλλά και όσοι μετακινούνται ως ανεμούρια κάθε φορά υποκύπτοντας σε “οράματα” και υποσχέσεις. Η μοιρασιά των ευθυνών γνωστή στους νοήμονες.

Και κάτι ακόμα. Ίσως το χειρότερο όλων.

Εάν κάθε φορά που επιχειρούμε να βάλουμε ένα “τέλος” στην Μεταπολίτευση, ανοίγουμε ένα κεφάλαιο για μια νέα εκδικητικότητα και ένα νέο μικρό διχασμό, προσβάλλουμε την ίδια την αξία και τους συμβολισμούς αυτού που σηματοδότησε η έναρξη της μεταπολίτευσης.

Ανεμόμυλοι θα υπάρχουν πάντοτε. Το ερώτημα είναι εάν θα τους βλέπει κανείς ως ανεμόμυλους ή ως γίγαντες…

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα