Διαβολομήνας

Περιμένοντας τα Χριστούγεννα, οι ευρωπαίοι κρατάμε την αναπνοή μας. Η αναβλητικότητα, το σήμα κατατεθέν της γηραιάς ηπείρου, είχε σαν αποτέλεσμα να κρυφτούν κάτω από το χαλί προβλήματα δεκαετιών. Καθώς όμως οι “ένοικοι” αλλάζουν έφτασε η ώρα του ξεκαθαρίσματος. Στο τέλος Δεκεμβρίου θα έχουμε μια σαφέστερη εικόνα για το μέλλον της ένωσης αλλά και των κρατών μελών ξεχωριστά. Σε ότι μας αφορά, θα γνωρίζουμε αν η χώρα θα παραμείνει σε τροχιά ή θα δοκιμαστούν ξανά οι αντοχές μας.

Ήδη στην γειτονική Ιταλία, οι παρενέργειες ενός δημοψηφίσματος που αφορά σε συνταγματικές μεταρρυθμίσεις είναι εμφανείς. Το -κατά γενική ομολογία- έγκριτο γερμανικό περιοδικό WirtschaftsWoche (που σημαίνει Φωνή της Οικονομίας) υποστηρίζει ότι οι γείτονες αδειάζουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους και μεταφέρουν τα χρήματά τους σε ασφαλή καταφύγια, ήτοι στην γειτονική Ελβετία. Στέλεχος σε υποκατάστημα εμπορίας πολύτιμων μέταλλων δηλώνει στο περιοδικό ότι 8 στους 10 πελάτες του τις τελευταίες ήμερες είναι Ιταλοί. Η εμπιστοσύνη στην Ιταλική οικονομία, έχει περάσει και καλύτερες ημέρες.

Και να σκεφθεί κανείς ότι η πρόθεση του Ματέο Ρεντσι, δεν ήταν να αμφισβητήσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αμφισβητείται όμως από μόνο του. Οι Ιταλοί αποσύρουν προληπτικά την εμπιστοσύνη τους από τις διαλυμένες τράπεζες και περιμένουν να διαπιστώσουν αν το αποτέλεσμα της διαδικασίας θα οδηγήσει και σε δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Μια εξέλιξη που ακόμη και αν θεωρήσει κανείς ότι θα έχει ήδη προεξοφληθεί, είναι ικανή να τινάξει την μπάνκα στον αέρα. Κυριολεκτικά δηλαδή καθώς διάφορες ιταλικές τράπεζες χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση αλλά κανείς δεν θέλει να βάλει τα χρήματά του σε ένα τέτοιο γκραν γκινιόλ. Ιδίως καθώς ο Ρέντσι ξορκίζει το κούρεμα καταθέσεων, αλλά η ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι ήδη ψηφισμένη. Αν συμβεί, θα διαλύσει κάθε εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και στην περιβόητη εγγύηση καταθέσεων.

Την ίδια ημέρα οι αυστριακές εκλογές ενδέχεται να φέρουν στο ύπατο αξίωμα της χώρας έναν ακροδεξιό. Η Αυστριακή κάλπη μπορεί να αποτελέσει την πρώτη νίκη της ακροδεξιάς στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. ή να αποδείξει ότι οι φίλοευρωπαϊκές δυνάμεις “αντέχουν” και αντεπιτίθενται. οι Αυστριακοί καλούνται για τρίτη φορά τους τελευταίους οκτώ μήνες -να ψηφίσουν για την εκλογή του πρόεδρο της χώρας τους. Η αβεβαιότητα περισσεύει. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μάχη στήθος με στήθος αλλά καθώς ένα δικαστήριο είχε ακυρώσει την προηγούμενη ετυμηγορία των αυστριακών, η πόλωση είναι το κύριο χαρακτηριστικό.

Εν’ τω μεταξύ, στην πρώτη χώρα που γύρισε ευθαρσώς την πλάτη στην Ε.Ε., στην Βρετανία, οι εξελίξεις για τους ευρωσκεπτικιστές δεν είναι ρόδινες. Η ίδια η Πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, είπε ότι θα ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για το διαζύγιο τον προσεχή Μάρτιο και θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο χρόνια όπως τουλάχιστον επισημαίνει και ο Ιρλανδός Πρωθυπουργός Εντα Κένι.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, μία ημέρα αργότερα, οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης θα κληθούν να αποφασίσουν για το μέλλον της Ελλάδας. Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν μπορεί να ολοκληρώσει την αξιολόγηση βάσει των απαιτήσεων των δανειστών και εισήγαγε εκ’ νέου τον όρο της πολιτικής συμφωνίας. Η απόσταση μεταξύ του οδικού χάρτη της επιτυχίας και του αντίστοιχου  οδικού χάρτη της καταστροφής (και τους δύο τους περιέγραψε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος) μίκρυνε ξανά. Η επίκληση των εκλογών (δις) από την ίδια κυβέρνηση που αποκλείει τις κάλπες με κάθε ευκαιρία, είναι χαρακτηριστικό της αβεβαιότητας.

Αβέβαιη είναι επίσης η συμπεριφορά του αμερικανικού παράγοντα. Μέχρι το τέλος του μηνα θα έχουμε σαφή εικόνα για τις προθέσεις της διακυβέρνησης Τραμπ. Οι αγορές έδειξαν ήδη την προτίμησή τους και αυτό δεν είναι καλό νέο για την υπό διάλυση Ευρωπαϊκή Ένωση που αναζητά ένα νέο οικονομικό μοντέλο χωρίς συμφωνία μεταξύ των εταίρων. Θα επηρεάσει ενδεχομένως και τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ μοιάζει προς το παρόν να θεωρεί ισχυρότερους συνομιλητές τον Πούτιν και τον Ερντογάν, απ’ ότι τους “χαρτογιακάδες” των Βρυξελλών και την “ξεροκέφαλη” Μέρκελ.

Οι απειλές του Ερντογάν και οι αψιμαχίες με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο δεν έχουν κορυφωθεί ακόμη αλλά κάτι τέτοιο είναι πιθανό να συμβεί εντός του Δεκέμβρη. Μια Κατάρρευση της συμφωνίας για το προσφυγικό θα δημιουργούσε ασφυκτικές συνθήκες στην Ελλάδα, αλλά η Ε.Ε. δεν δείχνει έτοιμη να επιβάλλει κανόνες. Ακόμη και σήμερα οι μετεγκαταστάσεις προσφύγων γίνονται με το σταγονόμετρο και κανείς δεν μοιάζει διατεθειμένος να επιβάλλει κυρώσεις.

Ο φετινός Δεκέμβρης θα έχει όπως κάθε χρόνο 31 ημέρες. Ο μήνας θα είναι μεγαλύτερος όμως. Ο χρόνος θα είναι εξαιρετικά πυκνός και τα Χριστούγεννά, μπορεί να μην έχει καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός, αλλά θα έχουμε μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το τι μέλλει γενέσθαι. Μια διάλυση της Ε.Ε. θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες για όλους. Μη γελιέστε όμως οι συνέπειες θα είναι δυσανάλογα μεγαλύτερες για τα μικρά ψάρια. Αν από την άλλη οι φίλοευρωπαϊκές δυνάμεις αντιδράσουν, θα έχουν σαν αποτέλεσμα την ισχυροποίηση της Ευρώπης. Όσα  πάντως σχέδια γίνονται τώρα επί χάρτου, δεν λαμβάνουν υπόψιν τους τις εξελίξεις που ενδέχεται να είναι ραγδαίες. Προσδεθείτε και προετοιμαστείτε για αναταράξεις.

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).