Να αγωνιστούμε για να διώξουμε το airbnb του Σατανά

Με έναν κάποιο σκεπτικισμό αντιμετωπίζει ο Τύπος αλλά και μέρος της κοινωνίας τις τεράστιες αλλαγές που επιφέρουν οι διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες σε όσα θεωρούσαμε για δεκαετίες ως δεδομένα. Τελευταίο κρούσμα, το τρισκατάρατο airbnb που σύμφωνα με την ομοβροντία των ρεπορτάζ ανεβάζει στα ύψη τα ενοίκια, καθιστώντας απαγορευτική την ανεύρεση διαμερίσματος τόσο στην Αθήνα όσο και σε διάφορους τουριστικούς προορισμούς. Πρόκειται για τα απόνερα του ανάλγητου καπιταλισμού που στο βωμό του κέρδους θυσιάζει το λαϊκό δικαίωμα στη φθηνή κατοικία. Τέτοια προβλήματα βεβαίως ήταν λυμένα στη σοβιετία, εκεί όπου όλα τα σπίτια ήταν κρατικά και τα διέθετε το κόμμα όπου ήθελε.

Στα υπόλοιπα πολιτικά συστήματα, ο κάθε ιδιοκτήτης έχει δικαίωμα να εκμεταλλεύεται την περιουσία του όπως θέλει. Ακομη και να μην την εκμεταλλεύεται ή να της βάλει φωτιά να την κάψει. Υποθέτω ότι κανείς δεν υποστηρίζει ότι όλοι όσοι εκμεταλλεύονται την υπηρεσία airbnb για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους, είναι τσιράκια του διεθνούς κεφαλαίου. Ο καθείς, νοικιάζει το σπίτι του με βραχυχρόνιες μισθώσεις και εισπράττει πολύ περισσότερα χρήματα από το να είχε έναν μόνιμο νοικάρη. Ποιός μπορεί να τον κατηγορήσει για κάτι τέτοιο;

Δεδομένης μάλιστα της συνεχούς διεύρυνσης του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των χωρών προέλευσης των τουριστών και της Ελλάδας, η τάση αυτή θα είναι διαρκώς αυξητική κατά τα επόμενα χρόνια. Αν συνυπολογίσει κανείς και τις επερχόμενες αυξήσεις στις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων (και συνακόλουθα τις αυξήσεις στους φόρους που είναι συνδεδεμένοι με το ακίνητο), η εντατικότερη εκμετάλλευση μέσω της airbnb θα καταστεί μονόδρομος για όσα ακίνητα παρουσιάζουν ενδιαφέρον.

Το φαινόμενο που παίρνει μορφή χιονοστιβάδας, προκαλεί προφανώς προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες. Πρωτίστως στις μικρές κλειστές κοινωνίες όπως αυτές των νησιών, όπου προσωρινά δεν υπάρχουν διαθέσιμα καταλύματα για τους δασκάλους και τους γιατρούς. Επιπλέον, θα αλλάξει τη σύσταση του εμπορίου στις περιοχές αυτές. Η έλλειψη μόνιμων κατοίκων θα έχει επιπτώσεις στις τοπικές αγορές. Για παράδειγμα οι τουρίστες δεν χρειάζονται καταστήματα ένδυσης. Ίσως κανένα εποχικό αξεσουάρ.

Πέρα απ’ τη μεμψιμοιρία για το κακό που μας βρήκε (όσους δεν νοικιάζουμε μέσω airbnb), υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. Ο πρώτος είναι φυσικά μέσω της ανάπτυξης. Είναι λογικό όπου αυξάνεται η ζήτηση για κατοικίες να εκκινήσει ξανά η δραστηριότητα της οικοδομής, που είναι πεθαμένη εδώ και μια δεκαετία. Θα χτιστούν νέα σπίτια που θα στεγάσουν τους μόνιμους κατοίκους, αυξάνοντας συνολικά την οικονομική δραστηριότητα.   Εϊναι όμως επίσης προφανές ότι με την αύξηση της ζήτησης, η αξία της γης και των κτιρίων θα ανέβει. Με δεδομένους τους χαμηλούς μισθούς, το όνειρο αγοράς κατοικίας είναι άπιαστο ενώ και η ενοικίαση θα είναι μια πολύ ακριβή υπόθεση. Ιδίως για τους δημοσίους υπαλλήλους, όπως είναι οι γιατροί και οι δάσκαλοι που αντιμετωπίζουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα προς στιγμή.

Ο άλλος τρόπος είναι πιο κοντά στο σοβιετικό πρότυπο. Μιλάμε για αγνή και ανόθευτη κρατική ρύθμιση της αγοράς. Αρκεί ένας υψηλότατος φόρος για όσους νοικιάζουν βραχυπρόθεσμα τα ακίνητά τους. Αν χρειάζεται, τόσο υψηλός, ώστε να καθίσταται ασύμφορη η βραχυπρόθεσμη ενοικίαση και αν επιστρέψουν στους παλιούς καλούς νοικάρηδες πετώντας έξω τους διάφορους “ξυπόλητους” τουρίστες που τολμάνε και μας παίρνουν τα σπίτια. Μια τέτοια εξέλιξη θα χαροποιούσε και το “χαμηλό” κομμάτι των τοπικών ξενοδόχων που χάνουν πελατεία από το airbnb. Οι μεγαλοξενοδόχοι έτσι κι’ αλλιώς δεν απειλούνται από σπίτια εξοπλισμένα με έπιπλα ΙΚΕΑ και χωρίς επιπλέον παροχές. Έχουν άλλη πελατεία.

Με δεδομένα όσα είδαμε και ακούσαμε από την Κυβέρνηση στην υπόθεση της BEAT, η δεύτερη λύση μοιάζει πιο κοντά στα σύγχρονα ελληνικά ήθη. Και πιο άμεση επίσης. Ο τουρισμός θα συνεχίσει την ανοδική του πορεία στα επόμενα χρόνια. Ήταν κάτι που γνωρίζαμε και κατά τα προηγούμενα χρόνια αλλά εννοείται ότι δεν είχαμε κανέναν σχεδιασμό για την υποδοχή περισσότερων τουριστών. Ακόμη και οι μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις στον τουρισμό είναι κολλημένες εξ’ αιτίας της γραφειοκρατίας και της ιδεοληψίας.

Συνολικά σαν κοινωνία αρνούμαστε να αποδεχθούμε τη ματαιότητα του να πολεμάμε την πρόοδο. Βαυκαλιζόμαστε ότι μοιάζουμε με το “Γαλατικό χωριό” που ανθίσταται στην εισβολή της παγκοσμιοποίησης. Πρόκειται για μια ανόητη πρακτική που απλώς δυσχεραίνει τη θέση μας. Το τρένο της προόδου δεν φρενάρει επειδή μια χούφτα ιδεοληπτικοί ανθίστανται έστω και με τραμπούκικο τρόπο. Το μόνο που καταφέρνουμε είναι να χάνουμε πολύτιμο χρόνο που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε προκειμένου να εναρμονιστούμε με τις νέες συνθήκες, να τις υιοθετήσουμε και τελικά να ωφεληθούμε απ’ αυτές.

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 24/7 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos)