Πού πάνε τελικά τα λεφτά που πληρώνουμε για φόρους;

Μπορεί ο οικονομολόγος Βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ κοσ. Νικόλας Συρμαλένιος να βρήκε έναν καλό λόγο για να ψηφίσει τα σκληρά μέτρα, οι πολίτες όμως αντιδρούν εν χώρο στην νέα φοροεπιδρομή. Όχι μόνο γιατί πιστεύουν ότι δεν τους φτάνουν τα χρήματα αλλά σε μεγάλο βαθμό διότι θεωρούν ότι τα χρήματά τους δεν πιάνουν τόπο. Η Ελλάδα, ακόμη και πριν τα τελευταία πολυνομοσχέδια, είχε φόρους βορειοευρωπαϊκών χωρών και παροχές υποσαχάριας Αφρικής.

Αν δει κανείς τα στοιχεία της Eurostat, θα διαπιστώσει ότι στην Ελλάδα του 2014 το 39% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος, πήγε σε φόρους και κοινωνικές εισφορές. Σχεδόν όσος δηλαδή ήταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης, ήτοι 41,5%. Θα ήταν άδικο να επιχειρήσει κανείς μια σύγκριση των προσφερόμενων υπηρεσιών στην Ελλάδα και τις λοιπές χώρες της Ευρωζώνης.

Το ερώτημα λοιπόν που βασανίζει τους πολίτες είναι που πάνε τα λεφτά τους. Η απάντηση είναι σχετικά ξεκάθαρη και συνοψίζεται στην έννοια της σπατάλης. Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι ποιος προκαλεί τη σπατάλη. Ακόμη και πέρυσι, τέσσερα χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση του νόμου που υποχρεώνει οποιονδήποτε φορέα ελέγχεται ή επιχορηγείται από το κράτος να δημοσιοποιεί τις οικονομικές του καταστάσεις, μια σειρά από γνωστές εταιρείες και φορείς του ευρύτερου δημοσίου δεν έδωσαν λογαριασμό, αλλά πήραν επιχορήγηση.

Το κόστος της μισθοδοσίας του δημοσίου έχει βρεθεί επίσης στο στόχαστρο όσων αντιδρούν με τις πολιτικές που επέλεξαν συλλήβδην οι Κυβερνήσεις στα έξι χρόνια της κρίσης. Το βασικότερο επιχείρημα είναι ότι το μέσο μισθολογικό κόστος σαν ποσοστό του ΑΕΠ είναι κοντά στους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Πράγματι, η Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2014 δαπανούσε το 12% του ΑΕΠ της για τη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων, Την ίδια ώρα, η Δανία έδινε σχεδόν το 17% (να γιατί θέλαμε να γίνουμε η Δανία του νότου) και η Γαλλία το 13%. Η Πορτογαλία ήταν σχεδόν εναρμονισμένη με τη χώρα μας δαπανώντας το 11,8% και η “πρότυπη” Σουηδία το 12,7%.

Η σύγκριση βέβαια δεν δείχνει από μόνη της τίποτε. Σύμφωνα με στοιχεία της “Δράσης” το ΙΚΑ της Σουηδίας διαθέτει μόλις 450 υπαλλήλους ενώ το αυθεντικό ελληνικό ΙΚΑ, απασχολεί περισσότερους από 20.000 υπαλλήλους. Επιπρόσθετα, ο χρόνος υπολογισμού και καταβολής της σύνταξης είναι περίπου ένας μήνας ενώ στην Ελλάδα απαιτείται περίπου ενάμισης χρόνος. Αν δεν μπλέξεις με τον δαίδαλο της παράλληλης ή διαδοχικής ασφάλισης. Αυτό που επίσης ξεχνούν οι λάτρεις του δημοσίου είναι ότι κάθε χώρα έχει τις παροχές που αντιστοιχούν στην Οικονομία της.

Η Ελληνική οικονομία “έτρεξε” με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ 2010-2014, οπότε και έκανε μια μικρή ανάπαυλα. Σύμφωνα πάντα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, κατά την περίοδο της κρίσης το κατά κεφαλήν διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 22,8% στο διάστημα 2007-2015. Το ίδιο διάστημα όμως, δεν υπήρξε αντίστοιχη μείωση του μισθολογικού κόστους στο δημόσιο. Μετά την απογραφή του 2013 (κατ απαίτηση της τρόικας και παρά τις δυσκολίες που προέβαλλαν διάφοροι εμπλεκόμενοι) διαπιστώσαμε ότι το κράτος δαπάνησε σχεδόν 15 δισ. ευρώ για να πληρώσει 758.490 υπαλλήλους. Δυο χρόνια αργότερα, το μισθολογικό κόστος ήταν απαράλλαχτο παρά μάλιστα το γεγονός ότι οι υπάλληλοι μειώθηκαν κατά σχεδόν 20 χιλιάδες.

Το ότι συνεχίζουμε να διατηρούμε έναν δημόσιο τομέα δυσανάλογο της εθνικής μας οικονομίας, δεν διασφαλίζει φυσικά και την ποιότητα της παρεχόμενης υπηρεσίας. Όπως αναφέρει ο αντιπρόεδρος της ΝΔ Άδωνις Γεωργιάδης στην μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε κατά του -πολλά βαρύ και όχι- αναπληρωτή υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη, το προηγούμενο διάστημα είχαμε περισσότερα από 120 κρεβάτια Μονάδων Εντατικής Θεραπείας κλειστά, λόγω έλλειψης προσωπικού. Ακόμη και αν πρόκειται περί λάθους, όλο το προηγούμενο διάστημα ακούγαμε στελέχη του χώρου να αναφέρονται στις τεράστιες ελλείψεις φαρμάκων και παραφαρμακευτικού υλικού. Ας μην ξεχνούμε δε ότι “για τον ευαίσθητο τομέα της υγείας”, δαπανήσαμε το 2014 σχεδόν 1,1 δισ, ευρώ. Τα περισσότερα δηλαδή από κάθε άλλο κλάδο. Και πάλι όμως δεν μοιάζουν αρκετά.

Η κατάσταση είναι περίπου η ίδια και σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους. Οι Έλληνες όχι μόνο πληρώνουν υψηλότατη φορολογία αλλά υποχρεούνται να ξαναπληρώσουν για παροχές που θεωρητικά θα τους διασφάλιζε το κράτος. Συμβαίνει στην παιδεία, στις μεταφορές, στην ενημέρωση. Παντού. Συμβαίνει ακόμη και στο πεδίο της σύνταξης. Όσοι από τους νέους εργάζονται, είναι υποχρεωμένοι σε υψηλότατες εισφορές στο όνομα της αλληλεγγύης των γενεών, γνωρίζοντας εκ’ των προτέρων ότι δεν θα λάβουν σύνταξη ανάλογη όσων πλήρωσαν. Αν λάβουν φυσικά. Τα χρήματά που τους παρακρατεί το κράτος πηγαίνουν μεταξύ άλλων στην επιδότηση των ευγενών ταμείων, όπως αυτά της ΔΕΗ, του ΟΤΕ αλλά και του ΙΚΑ. Το 2011, η κρατική επιχορήγηση προς τα ασφαλιστικά ταμεία ξεπέρασε τα 11 δισ. ευρώ. Σύμφωνα πάντα με στοιχεία της “Δράσης”, το 93% των ασφαλισμένων μοιράζεται το 50% των συνολικών συνταξιοδοτικών δαπανών. Το υπόλοιπο 7% μοιράζεται προφανώς τα άλλα μισά. (παλαιότερο άρθρο Γ. Καραβανά, μέλους της διοικούσας επιτροπής του κόμματος – στο blog του)

Το θέμα της ανταποδοτικότητας των φόρων είναι ανεξάντλητο. Επιδρά επίσης προφανώς και στην διάθεση για φοροαποφυγή ή φοροδιαφυγή. Το ελληνικό δημόσιο όχι μόνο δεν παρέχει υπηρεσίες σε ένα στοιχειώδες επίπεδο. Δεν λογοδοτεί για το χάλι που παρουσιάζει. Απλώς το φορτώνει στην “καμένη γη” που παρέλαβε από τους προηγούμενους και επιπλέον επιτρέπει ακόμη και σε ασύδοτους δημοσίους υπαλλήλους να ταλαιπωρούν τους πολίτες, οχυρωμένοι πίσω από μια απίστευτη γραφειοκρατία. 

Οι φόροι έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα: πρέπει να πληρωθούν. Οι πολίτες έχουν επίσης ένα μεγάλο πρόβλημα: δεν τους φτάνει το διαθέσιμο εισόδημα για να τους πληρώσουν. Ίσως να το έκαναν με μεγαλύτερη άνεση, αν γνώριζαν ότι τα χρήματά τους “πιάνουν τόπο”. Μπορεί βεβαίως να μην γνωρίζουν με ακρίβεια που πηγαίνουν τα χρήματα των φόρων και των εισφορών τους, καθώς οι Κυβερνήσεις και η δημόσια διοίκηση κάνουν τα πάντα για να θολώσουν το τοπίο. Άπαντες καταλαβαίνουν όμως ότι για τα λεφτά που πληρώνουμε οι υπηρεσίες που λαμβάνουμε είναι ανύπαρκτες…

*Ο Σταμάτης Ζαχαρός είναι Αρθρογράφος του NEWS 247 και Σύμβουλος Έκδοσης της 24 MEDIA ( @SZacharos).